Miłość to jest to
Konferencja I, 7 maja 1996 roku

El más profundo centro – miejsce ciszy

Karmelita, święty Jan od Krzyża mówi o najgłębszym ośrodku duszy El más profundo centro. Jak sprawić, by zamieszkał tam Bóg?

Odpowiedź jest bezbłędna i niezawodna, ale zawsze zależna od wolnej woli człowieka. Dlatego czymś podstawowym staje się nasze otwarcie. Dla niektórych to bardzo trudne. Nie wiedzą, jak to zrobić. List do Hebrajczyków daje nam pewien klucz: Słowo Boże sięga do szpiku kości, tam, gdzie łączy się duch z duszą (por. Hbr 4, 12). Tam, gdzie jest przejście od duszy, która kształtuje i ożywia ciało, do ducha, tam jest sanktuarium Boga – najczęściej puste. Nie ma tam nikogo. Bóg jest tam obecny, ponieważ wszystko przenika, ale obecności tej nie jesteśmy świadomi. To sanktuarium duszy jest nieosiągalne bez aktu wolnej woli człowieka. Tam nikt nie ma prawa wejścia. Wejdzie tam tylko Duch Święty i to jest ten "szpik kości" albo "Duch duszy". To miejsce ciszy, w którym najbardziej odzywa się urok Boga i fascynacja Jego tajemnicą. W umyśle będą funkcjonować pojęcia. To konieczne i potrzebne, bo nie możemy być antyintelektualistami – byłby to wielki błąd. Potrzebna jest teologia, by uporządkować myślenie. Potrzebny jest święty Tomasz. Wprawdzie dzięki teologii wszystko się porządkuje, ładnie układa, wszystkie cegiełki leżą, ale gdzieś pod tymi cegiełkami jest coś tajemniczego. Domyślam się, że to mam, a Bóg to doskonale wie. To jest właśnie to – el más profundo centro. To bardzo proste.

Gdybym w tej chwili przedstawiał różne teologiczne aspekty, na przykład powołania do Karmelu, dominikanów, małżeństwa czy życia samotnego – to są bardzo skomplikowane rzeczy – to powiedzą tak: "Ja to wszystko, co ojciec mówi, rozumiem, ale to mnie nie dotyczy. To może dotyczy kogoś innego, może sąsiada". W istocie jednak to, co jest najgłębsze, dotyczy właśnie mnie. Dlatego będę mówił o tym, co nas najbardziej dotyczy, co jest tajemnicze, fascynujące, a po ludzku niewyrażalne i nieosiągalne. Dla Boga jednak jest to doskonale osiągalne, z całkowitą łatwością przez Jego Słowo. To miejsce, w którym rozgrywa się tajemnicze spotkanie. To mieszkanie Trójcy Świętej. Duch Święty wprowadza Trójcę Świętą do głębi naszej duszy – tak przyjmujemy w teologii. On jest tym tchnieniem, które prowadzi łagodnie, orzeźwia jak wiatr, jest jak wiosenny powiew. To właśnie tajemnicze, niewyrażalne miejsce, które On przygotowuje na mieszkanie Trójcy Świętej.

Mam wielu świeckich znajomych, którzy to doskonale rozumieją i przeżywają Trójcę Świętą w swojej głębi – ludzie świeccy, pracujący, żonaci, zamężni. To jest miejsce otwierane dla Boga. To otwarcie trzeba będzie kiedyś zrobić.

Jest to bardzo tajemnicze miejsce. Co można o nim powiedzieć? Mistrz Eckhart jest tu bardzo precyzyjny. Ten metafizyk mówił, że w głębi człowieka jest coś niczym iskierka, która ciągle dąży do Boga, tak zwana synderesis. Można ją zasypać, ale ciągle jest. Można ją potem "odkopać", odrzucić cały ten "nawóz", bardzo często "nawóz" grzechu. Na pewno będzie potrzebna dobra spowiedź. Wtedy ta iskierka ożywia się i sama z siebie tajemniczym pędem osobowym dąży ku głębi Boga. Od głębi człowieka dąży do głębi Boga. Głębia przyzywa głębię – mówi psalm (por. Ps 42, 8). To jest to miejsce. Zwykle rekolekcje tam nie sięgają, bo nie to też mają na celu.

Przekonałem się nieraz, że młodzi ludzie mają doświadczenie bliskości tego, co najgłębsze. W pewnej grupie animatorką była młoda dziewczyna, więc ludzie gadali: "Ojcze, taka młoda dziewczyna grupę poprowadzi? Co ona wie?". Dużo wiedziała, bo była świeża, młoda. Dużo wiedziała dzięki temu pierwotne-mu instynktowi młodości. Jeszcze nie była zbyt daleko od tego właśnie najgłębszego centrum, jeszcze nie oddaliła się wiekiem jak ja. W osiemdziesiątym czwartym roku życia ja mogę być w jednym miejscu, a centrum – gdzie indziej. Natomiast człowiek młody będzie znacznie bliżej.