Zgubne działanie szatana może także przybierać formy nadzwyczajne, do których zalicza się obsesję diabelską, dręczenie, nawiedzenia lokalne oraz  opętanie (w tym przypadku zaleca się sprawowanie egzorcyzmu).

Obsesja jest bardziej wyrafinowanym sposobem kuszenia, często określa się ją nazwą „kuszenie zniewalające”. Polega na całkowitym lub częściowym zniewoleniu człowieka natrętnymi myślami. Poprzez osaczenie, dominację diabeł osłabia w człowieku wolność wyboru dobra. Wolność człowieka jest ograniczona z powodu podporządkowania się złu, choć to w żaden sposób nie pomniejsza odpowiedzialności człowieka za doprowadzenie się do takiego stanu i za czyny w tym stanie popełnione. Człowiek może być zniewalany przez obsesje erotyczne, samobójcze, lęki przed potępieniem, desperackie obawy, destrukcyjne poczucie winy. Diabeł atakuje tu głównie omawiane wyżej trzy sektory duszy: pamięć, wyobraźnię i uczuciowość. Takie działania zaliczane są do poziomu naturalnego. Na poziomie nadprzyrodzonym zauważa się skierowanie działań szatańskich bezpośrednio przeciw życiu Bożemu w człowieku. Szatan stara się zniszczyć wszystko, co pozwala podtrzymać i pogłębiać więź człowieka ze swym Stwórcą.

Szatan może wpływać na człowieka również w sposób zewnętrzny, fizyczny. Taki rodzaj jego działania nazywamy dręczeniem. Zły duch może szkodzić zdrowiu i życiu człowieka, powodować cierpienia cielesne, bóle, może niszczyć jego dobra (por. Hi 1–2)5. Ataki te nie są celem samym w sobie. Diabeł wykorzystuje dręczenie fizyczne po to, by odwrócić człowieka od Boga, osłabiając jego duszę. Wyczerpanie ciała prowadzi także do osłabienia duszy. Człowiek wyczerpany cierpieniem fizycznym, lękami staje się dla szatana łatwiejszym polem działania.

W swym niszczycielskim działaniu diabeł może wykorzystywać środowisko życia człowieka, naturę ożywioną niższą i nieożywioną: zwierzęta oraz rzeczy materialne, miejsca, przestrzenie. Takie przypadki określa się mianem napaści lokalnych, skażenia lub nękania miejscowego. Napaści są stosunkowo częstym sposobem walki szatana z człowiekiem. Zazwyczaj dotyczą miejsc, w których odbywały się seanse spirytystyczne, praktyki okultystyczne, gdzie permanentnie popełniano grzechy śmiertelne, dopuszczano się perwersji moralnych. Złych duch wykorzystuje rzeczy czy zwierzęta jako środki dręczenia człowieka, osłabiania jego odporności psychofizycznej. Skażenia lokalne mogą też służyć szatanowi jako elementy wspomagające osłabianie i niszczenie człowieka.

Najpoważniejszą i najbardziej radykalną formą zniewolenia demonicznego, najbardziej zagrażającą ludzkiej godności, choć występującą najrzadziej, jest opętanie. Opętaniem nazywany całkowite zawładnięcie władzami człowieka przez szatana. Wiąże się ono z pozytywnym aktem przyzwolenia człowieka albo nawet z oddaniem się szatanowi, czasem w zamian za określone korzyści. O ile wyżej wymienione działania diabła nie zależały bezpośrednio od wolnego wyboru człowieka, tak opętanie jest związane z zaangażowaniem ludzkiej wolności (por. Ga 4,8–9; Ef 4,27); egzorcyści używają dwóch nazw: opętani (possessi) – to ci, którzy sami oddali się szatanowi; nawiedzeni (obsessi) – to ci, których szatan doświadcza próbując do nich wtargnąć.

Teologowie zgodni są co do tego, że pokusy, dręczenie czy nawiedzenia nie muszą zależeć wprost od człowieka. Owszem, przyczyną takich działań człowiek może być pośrednio, np. przez zatwardziałość w grzechu; człowiek pozbawiony łaski uświęcający jest bardziej narażony na ataki diabła. Pozostając w stanie grzechu, człowiek musi liczyć się z faktem, że niejako daje szatanowi okazję do działania. Ale diabeł może też nękać ludzi z powodu ich wielkiej miłości do Boga. Działanie takie jest dopuszczone przez Boga jako rodzaj próby czy też oczyszczenie potrzebne na drodze mistycznego zjednoczenia z Bogiem, dlatego działanie demoniczne dostrzegamy zarówno w życiu wielkich świętych, jak i w życiu zwykłych ludzi pragnących szczerze służyć Bogu (por. J 9,2–3)[6].

Opętanie zaś polega na działaniu wewnątrz osoby, pozbawieniu jej częściowo lub całkowicie, korzystania ze swej wolności (por. 1Sm 16,14n, Tb 6,8; Mt 8,28). Człowiek opętany nie jest wolny w swoich decyzjach ani w chceniu, ani w działaniu, dlatego nie może ponosić odpowiedzialności za swoje postępowanie, ale może być odpowiedzialny za dopuszczenie do takiego stanu. Do przyczyn zniewolenia człowieka przez szatana egzorcyści zaliczają:

1.„Pakty” z diabłem. Układy takie człowiek zawiera w zamian za jakieś korzyści: szybka kariera, nadzwyczajne zdolności, nadprzyrodzona moc, godząc się równocześnie na zniewolenie (szczególnym rodzajem zniewolenia są sekty satanistyczne). Zauważalny jest tutaj paradoks: człowiek używa swej wolności po to, by ją stracić, aby stać się niewolnikiem diabła; potrafi wyrzec się godności dziecka Bożego dla osiągnięcia przelotnych i kruchych pragnień.

2.Praktyki okultystyczne, spirytystyczne, magiczne. Chodzi tutaj o wszystkie praktyki mające na celu szkodzenie, znęcanie się nad drugim, dokonywane przez przywoływanie szatana bez względu na świadomość podmiotu działającego. Dlatego na wpływ diabła narażają się wszyscy dopuszczający się takich czynów.