Przedmowa
"Wielką potrzebą naszego wieku jest życie kontemplacją na drogach". To zdanie Jakuba i Raissy Maritain dobrze streszcza przesłanie, które nam zostawili, a które było celem całego ich życia; miłość Prawdy (naturalnej i nad-przyrodzonej), dążenie do sprawiedliwości, kontemplowanie Boga miłości. Te wartości mogą być przeżywane na drogach codziennego życia również przez człowieka współczesnego, zanurzonego w sprawach tego świata.
Poza wąskimi środowiskami filozoficznymi Jakub i Raissa Maritain są w Polsce mało znani. Ukazując ich życie i duchową drogę, będziemy mogli w większym stopniu zrozumieć głębię i wagę przesłania, które nam zostawili. Jakub i Raissa byli prorokami, tymi, którzy przetarli szlak, przyjaciółmi poprzedzającymi nas i oświetlającymi drogę, którą podążamy, szukając Jezusa i Prawdy. Nie będziemy się tu zajmować samą filozofią Maritaina.
Skupimy się przede wszystkim na tym, co w życiu Jakuba i Raissy było naznaczone i bezpośrednio powiązane z kontemplacją w świecie.
Autorem części pierwszej, zatytułowanej Życie i duchowe orędzie Jakuba i Raissy Maritain jest mały brat Jezusa Moris Maurin, któremu podczas swego pobytu w Tuluzie Maritain stał się bardzo bliski. Poprzez codzienne braterskie relacje i przyjacielskie rozmowy mógł on zobaczyć, jak wielką rolę odegrały w życiu i ewolucji Jakuba żona Raissa i jej siostra Wera. Dzięki osobistej więzi z Maritainem mógł pełniej poznać i zrozumieć najistotniejsze ich przesłanie.
Część ta zawiera wiele cytatów z książek Raissy i Jakuba. Niestety, tylko kilka z nich zostało przetłumaczonych na język polski, stąd wydaje się zbyteczne ciągłe odwoływanie się do bibliografii. Mogłoby to jedynie uczynić trudniejszą i zbyt męczącą lekturę książki, którą adresu-jemy do czytelników wszystkich środowisk. Cytaty zostały więc zaznaczone jedynie cudzysłowem, z wyjątkiem przytoczeń z książki Raissy Maritain Wielkie przyjaźnie (w tłumaczeniu Aleksandry Olędzkiej-Frybesowej i innych, Znak, Kraków 1962), gdzie podano odnośne strony.
Autor korzystał najczęściej z następujących książek: Journal de Raissa, opracowany przez Jakuba po śmierci Raissy (Desclée de Brouwer, Paris 1983), Carnet de Notes Jacques'a Maritain (Descleé de Brouwer, Paris 1965) i wspomniane wyżej Wielkie przyjaźnie.
Część druga – Kontemplacja na drogach świata to wy-bór z książki Jacques'a Maritaina Le paysan de la Garonne.
Un vieux laic s'interroge ? propos du temps présent (Desclée de Brouwer, Paris 1966).
Część trzecia, zatytułowana O powołaniu małych braci Jezusa, jest konferencją wygłoszoną do małych braci przez Jakuba Maritaina w Tuluzie 14 grudnia 1964 roku.
Część czwarta zatytułowana O Kościele niebiańskim to zapis wykładu Jakuba Maritaina wygłoszonego w Tuluzie 28 maja 1963 roku.
Kontemplacja jest czymś uskrzydlonym i nad-przyrodzonym, wolnym wolnością Ducha Bożego, jaśniejszym niż słońce Afryki i świeższym niż woda ze strumienia, lżejszym niż puszek ptaków, niemożliwym do uchwycenia, niedającym się pochwycić żadnej ludzkiej mierze i objąć żadnemu ludzkiemu pojęciu, szczęśliwym z upokorzenia możnych i z wywyższenia pokornych, odpornym na wszelkie podstępy, zuchwalstwa czy zastraszenie. Jest czymś czystym i odważnym, jasnym i mrocznym, słodszym niż miód i trwalszym od skały, krzyżującym i uszczęśliwiającym (przede wszystkim krzyżującym), a czasami tym bardziej szlachetnym, im mniej zauważalnym.
Jakub Maritain