Matkę Bożą Jasnogórską, Królową Polski, nazwano Madonną Papieży XX wieku. 13 kwietnia 1904 roku Ojciec Święty Pius X ustanowił święto Matki Boskiej Jasnogórskiej. Chociaż obejmowało ono tylko samą Jasną Górę i Diecezję Włocławską, miało bardzo ważne znaczenie dla pozbawionych ojczyzny Polaków (władze carskie odłożyły ogłoszenie tego święta i gdyby nie kryzys polityczny w Rosji w 1905 roku, prawdopodobnie nie wyraziłyby zgody na jego obchodzenie). Dopiero więc w 1906 roku, jeszcze nie 26, a 29 sierpnia, po raz pierwszy obchodzono święto Matki Bożej Jasnogórskiej. Jakiż zapanował wówczas entuzjazm w Narodzie! Nie ukrywano, że jest w tym zapowiedź odrodzenia Ojczyzny. Skoro jest święto Królowej Polski, odrodzi się także państwo polskie. Tak właśnie odczytywano urzędową aprobatę Stolicy Świętej i samego Papieża dla kultu Matki Bożej Jasnogórskiej. Obchody święta przerodziły się w manifestacje patriotyczne w całej Polsce. Tego również roku Pius X podniósł kościół jasnogórski do godności bazyliki mniejszej. Rok później ofiarował złote korony dla Cudownego Obrazu.

 

Cofając się nieco w czasie, jego poprzednik, wielki przyjaciel Polski i Polaków, papież Pius IX, przyjmując 16 lipca 1867 roku ofiarowaną mu chorągiew z Matką Bożą Częstochowską, modlił się spontanicznie: Salve regina, Mater misericordiae, vita dulcedo est spes nostra salve, et spes Poloniae salve (Witaj Królowo, Matko Miłosierdzia, życie słodkości i nadziejo nasza, nadziejo Polski witaj). Ojciec Święty miał niezłomną nadzieję, że za wstawiennictwem Pani Jasnogórskiej Polska zmartwychwstanie.

 

Papież, Pius XI, Achilles Ratii, był nuncjuszem apostolskim w odrodzonej po zaborach Polsce. Swoją posługę na polskiej ziemi rozpoczął od pielgrzymki na Jasną Górę 15 sierpnia 1918 roku. W 1920 roku osobiście doświadczył w Warszawie zagrożenia ze strony Armii Czerwonej. Widział to niezwykłe zwycięstwo, jedyną właściwie zwycięską kampanię od czasów Odsieczy Wiedeńskiej w 1683 roku o ciężarze nie mniej brzemiennym dla Europy niż tamta odsiecz. Papież Pius XI doskonale wiedział, że "Cud nad Wisłą", to opatrznościowe ocalenie Polski i Europy, zawdzięczamy nie tylko krwi żołnierzy, ale także błagalnym modlitwom leżących krzyżem rzesz pielgrzymów na Jasnej Górze. Kiedy nuncjusz A. Ratti wracał po zakończeniu misji w Polsce do Rzymu, biskupi polscy w dowód wdzięczności za życzliwość i umiłowanie Polski wręczyli mu kopię Cudownego Obrazu Jasnogórskiego. Zostawszy papieżem, Pius XI powiedział o tym obrazie do swego sekretarza Angelo Roncallego, późniejszego Jana XXIII: "To najmilszy dar złożony mi przez Episkopat Polski". Tenże obraz Pius XI umieścił w kaplicy papieskiej rezydencji letniej w Castel Gandolfo, a przy nim znalazły się dwa obrazy historyczne, namalowane przez lwowskiego artystę Jana Rosena, przedstawiające obronę Jasnej Góry przed Szwedami oraz "Cud nad Wisłą".

 

W 1924 roku Pius XI ustanowił dzień 3 maja patronalnym dla Polski świętem Matki Bożej Królowej Polski. 11 grudnia hr. A. Zamoyski w imieniu delegacji i całego polskiego narodu, dziękując Papieżowi za ustanowienie tego święta, i składając w darze przyozdobiony obrazem jasnogórskim adres, usłyszał: "My tu mamy zawsze na biurku wizerunek Najświętszej Matki Boskiej Częstochowskiej". W 1931 roku Pius XI ustanowił święto Matki Bożej Jasnogórskiej z własnym officium brewiarzowym i formularzem mszalnym, ustalając stałą datę tego święta na dzień 26 sierpnia. Zatwierdzone przez Papieża słowa modlitwy mszalnej: "Wszechmogący i miłosierny Boże, który w Najświętszej Maryi Pannie dałeś narodowi polskiemu przedziwną pomoc i obronę, a Jej obraz jasnogórski wsławiłeś niezwykłą czcią wiernych... ", stanowią bardzo rzadki przykład uwzględnienia w liturgii pobożności połączonej z elementem patriotycznym.