Kształtowanie postaw człowieka

Wychowanie do mass mediów, czyli kształtowanie pozytywnych postaw wobec nich to zadania dla rodziców, pedagogów, opiekunów i teoretyków wychowania. Adam Lepa (1999, s. 142-150) wymienia trzy postawy niezbędne w wychowaniu do mass mediów, które są wskazywane również w najważniejszych dokumentach kościelnych podejmujących problematykę mass mediów. Są to: Soborowy Dekret o środkach społecznego przekazywania myśli (INTER mirifika); DSP, nr 3-7; Instrukcja duszpasterstwa Zjednoczenie i postęp (Communio et progressio); CP, nr 55-56, 65, 68 i 81); Wytyczne Kongregacji ds. Wychowania Katolickiego (Orientatations; nr 14-15 i 24); Instrukcja duszpasterska (U progu nowej ery (Aetatis novae); AM, nr 3, 8, 11-13).

Postawa krytyczna wobec mass mediów

Uzależniona jest od aktywności intelektualnej zdolnej do oceny rzeczy, zjawisk i sytuacji. Na tę postawę wskazują takie symptomy, jak: brak naiwności i bezmyślności w stosunku do mass mediów, znajomość głównych mechanizmów mass mediów, dystans emocjonalny szczególnie do treści sensacyjnych, czerpania informacji z różnorodnych źródeł, dostrzeżenie braku wiarygodności i stosowania manipulacji, dzielenie się krytycznymi uwagami dotyczącymi mass mediów z innymi, umiejętność uzasadniania własnych opinii, poparcie własnej opinii zachowaniami.

Postawa selektywności w stosunku do mass mediów

Dotyczy przede wszystkim dokonywania wyboru według własnej woli. Decyzja wiąże się z wyborem medium i treści publikowanych przez mass media. Osoby prezentujące tę postawę to ci, którzy nie odbierają programu "jak idzie"; odbiorowi towarzyszy wola rozsądnego wyboru: co?, po co?, i kiedy?; zachowania pozbawione są automatyzmu, a osoby zdolne do wysiłku intelektualnego i moralnego zachowują dystans wobec narzucanych propozycji, reklam, kierują się stałymi kryteriami religijnymi, moralnymi, politycznymi. Postawa ta charakteryzuje osoby, które mają uporządkowane sprawy rodzinne, codzienne, i są tolerancyjne wobec drugiego człowieka.

Postawa twórczej aktywności

Opiera się na aktywności i woli jako głównych składnikach osobowości. Zwłaszcza twórcy kultury wskazują na wyraźną prawidłowość, jaka daje o sobie znać w tej dziedzinie. Kontakt z mediami nie jest zdolny zaspokoić takiej osobie potrzeby twórczej - jej własna twórczość jest wyższego rzędu i rozwija człowieka, charakteryzuje się niezależnością od mediów, jest ona zdolna doprowadzić do zmian w strukturze i funkcjonowaniu mass mediów, zachęca innych ludzi do twórczości i aktywności własnej.

Te trzy rodzaje postaw wobec mass mediów należy kształtować od dzieciństwa poprzez: przekazywanie wiedzy, informacji, formowanie selektywnych zachowań, rezygnacji, panowanie nad sobą, wpajanie szacunku do twórczej pracy, ukazywanie wzorów osobowych w twórczej aktywności na rzecz innych.

Mechanizmy propagandy w mass mediach

Termin "propaganda" oznacza celowe, perswazyjne motywowanie polityczne, ideologiczne, ekonomiczne oddziaływanie na zbiorowość, zmierzające - przez kształtowanie ludzkich postaw - do wywołania pożądanych zachowań (Encyklopedia Popularna PWN, 1991). Według A. Lepy (1999, s. 151-173) propaganda to przeciwieństwo wychowania, wywiera negatywny wpływ na osobowość jednostki. W systemach totalitarnych propaganda ideologiczna przejmuje funkcje i zdania edukacji. Mechanizmy propagandy są bardzo rozbudowane i obejmują trzy podstawowe grupy.