logo
Wtorek, 19 marca 2024 r.
imieniny:
Józefa, Bogdana, Nicety, Aleksandryny – wyślij kartkę
Szukaj w
 
Posłuchaj Radyjka
kanał czerwony
kanał zielony
 
 

Facebook
 
Drukuj
A
A
A
 
Małgorzata Baran
Orzeczenie nieważności małżeństwa (cz. 1)
materiał własny
 


Orzeczenie nieważności małżeństwa
(część 1)

Skarga powodowa - podstawą wszczęcia postępowania sądowego

Rozstrzyganie sporów w Kościele wymaga, posiadania własnego sposobu postępowania, opartego na dokładnie określonych zasadach. "Proces kanoniczny, aby mógł spełniać stawiane przed nim zadania musi, więc zawierać jako warunek konieczny i nie odłączny serię formalności" *(1). Konstrukcja procesu zarówno spornego jak i karnego wskazuje, że "w postępowaniu sądowym wymagany jest udział kilku (wielu) osób, które przez czas trwania procesu związane są ze sobą określonymi, bardzo istotnymi i skrupulatnie przez prawo rozpisanymi relacjami prawnymi"(2). Precyzyjnie określenie punktu, z jakiego występuje osoba wyznacza charakter podjętych czynności prawnych, które konkretyzowane są przez normy kanoniczne.

Proces kanoniczny bezwzględnie wymaga, aby strony procesowe i właściwy sędzia "podjęli ogół czynności przepisanych przez kanoniczny prawo procesowe, koniecznych do rozpoznania i autorytatywnego rozstrzygnięcia wątpliwości zgodnie z prawda obiektywną i według zasad sprawiedliwości"(3).

Dochodzenie swoich uprawnień na forum sądowym, jest uwarunkowane uprzednim złożeniem i przyjęciem przez sędziego odpowiednio zredagowanej skargi powodowej.
Przez termin skarga powodowa słownik języka polskiego rozumie "środek prawny przysługujący stronom i innym uczestnikom postępowania przed określonym organem, zmierzającym do zmiany lub uchylenia orzeczenia tego organu"(4).

Kodeks Prawa Kanonicznego w can. 1504 wymienia elementy stanowiące integralną całość skargi kanonicznej. Ustawa stanowi, iż "Skarga, przez którą zaczyna się spór, winna:
1. wyrażać, wobec jakiego sędziego jest wnoszona, czego się żąda i od kogo
2. wskazywać, na jakim uprawnieniu opiera się powód i przynajmniej ogólne fakty i dowody na poparcie roszczenia
3. być podpisana przez powoda lub jego pełnomocnika, ze wskazaniem dnia, miesiąca i roku jak również miejsca zamieszkania powoda lub jego pełnomocnika albo miejsca pobytu oznaczonego przez nich dla odbierania akt
4. wskazać stałe lub tymczasowe zamieszkanie strony pozwanej

Brak któregokolwiek z tych elementów powoduje nieważność tej skargi. Szczegółowo reguluje to can.1505 §2, który stanowi, iż "Skargę powodową można odrzucić wyłącznie:
1. jeżeli sędzia lub trybunał są niewłaściwe
2. jeżeli na pewno wiadomo, że powód nie ma zdolności do występowania w sądzie
3. jeżeli nie zachowano przepisów, can. 1504 nn. 1-3
4. jeżeli z samej skargi jasno wynika, że roszczenie jest pozbawione jakiejkolwiek podstawy i nie może się zdarzyć by w trakcie procesu jakaś podstawa się ujawnił.
W oparciu o przesłanki negatywne skargi powodowej uwidacznia się konieczność udziału prawnika - kanonisty w jej formułowaniu. Brak sporządzenia jej przez osobę, posiadającą odpowiednią wiedzę, rodzi często powyższe konsekwencje. Wspomniane wymogi stawianie skardze, są niezbędne dla zapewnienia jej skuteczności, a niekiedy i ważności. Istotne znaczenie ma wskazanie na te elementy, które zawierają informacje, przy pomocy, których powód chce udowodnić swoją racje.

Kanonista opracowując skargę zgodnie z przepisami prawa może dołączyć o ile to możliwe, potrzebne dokumenty w oryginale lub autentycznym odpisie oraz przedstawić listę świadków. Adwokat już na etapie sporządzania skargi, może zasugerować sędziemu sposób dowodzenia w tej sprawie. Znając przepisy procesowe, procedurę postępowania kanonicznego, może dołączyć do skargi powodowej np. pisemne oświadczenie głównych świadków lub "przedstawić opinię prywatnego biegłego fachową ocenę istotnych postaw i zachowań. Może też przedstawić opinię biegłych sporządzone na użytek sądów cywilnych w czasie prowadzenia sprawy rozwodowej, a także świadectwa lekarskie, dokumentację choroby"(5).

Skarga powodowa w swej treści powinna, przedstawić takie argumenty, które przekonają sędziego do jej przyjęcia i wszczęcia procesu. Przedmiotem skargi mogą być jedynie te decyzje, czyny i fakty wskazujące, iż mamy do czynieni z małżeństwem dotkniętym przeszkodą, wadą oświadczenia woli, brakiem zachowania formy kanonicznej, podejrzeniem o popełnienie przestępstwa.
Z logicznego punktu widzenia wynika, że nie może być ona sporządzona przez osobę nie posiadającą przepisanej wiedzy.

W ramach udzielanej pomocy jurydycznej, adwokat jako "vere peritus" działając na zlecenie osoby zainteresowanej sporządza libellus introductorius. Redakcja skargi przez adwokata nie jest wymagany do jej ważności, ale gdy jej "autorem" jest adwokat koniecznym staje się złożenie przez niego podpisu, co jest zgodne z konstrukcja skargi powodowej can. 1504 n. 3 powinna być podpisana przez powoda lub jego pełnomocnika, ze wskazaniem dnia, miesiąca i roku jak również miejsca zamieszkania powoda lub jego pełnomocnika albo miejsca pobytu oznaczonego przez nich dla odbierania akt; Nie można dochodzić do takiej sytuacji, w której skarga sporządzona będzie przez osobę cieszącą się niewątpliwie biegłością w dziedzinie prawa, ale strony nie są skłonne przyznać się z czyjej korzystali pomocy(6), gdyż w takich okolicznościach, proces kanoniczny opierał się na zasadzie "konspiracyjności".

Sporządzenie skargi przez adwokata jest konieczne, aby naświetlone zostały wszystkie przesłanki, przyjęcia pozwu, aby sędzia mógł na jej podstawie sformułować dubium, jak również wskazać na dostępne środki dowodowe.
Przy redakcji skargi nie należy posługiwać się słowami w "innym znaczeniu niż jest to przyjęte w prawie kanonicznym"(7) skarga powinna być napisana w sposób staranny, wyraźny, zrozumiały. "Dowody przy pomocy, których chce powód potwierdzić prawdziwość zgłaszanych faktów, należy także w ten sposób przytaczać, aby nie ulegało wątpliwości, że w czasie postępowania sądowego będą one łatwe do prezentacji"(8)

Z tym wiąże się konieczność dołączenia do skargi dokumentów, oraz przedstawienia listy świadków ze wskazaniem, o jakich faktach każdy z nich może zeznawać.
W normach wydanych przez Stolicę Apostolską dla diecezji Stanów Zjednoczonych, zawarty jest obowiązek sędziego do przeprowadzenia konsultacji z adwokatem i obrońcą, co do dalszego losu skargi, "prośba o orzeczenie nieważności małżeństwa wskazując na tytuł lub tytuły nieważności, źródła dowodu ma być przyjęta lub odrzucona(...)po jej przedłożeniu i po konsultacji z adwokatem i obrońcą"(9)
.
(c.d.n.)

Małgorzata Baran
mgr prawa kanonicznego

Przypisy:
1 - A. Dzięga, Strony sporu..., s. 58.
2 - Tamże, s. 59.
3 - R. Stychmiler, Sądownictwo..., s. 28.
4 - Słownik Języka Polskiego, Polskie Wydawnictwo Naukowe,wyd.5.
5 - A. Dzięga,Strony sporu w kanonicznym procesie o nieważność małżeństwa, Lublin 1992, s.161.
6 - Zob. R. Sobański, Uwagi o funkcji sędziego... IM 3(1998), s. 48.

7 - R. Sztychmiler, Sądownictwo..., s. 149.
8 - A. Dzięga, Strony sporu w kanonicznym procesie małżeńskim, s. 161.
9 - T. Pieronek, Normy..., PK 16 (1973) n 1-2, s. 168.

 
Zobacz także
Ks. Andrzej Orczykowski SChr
Profesja zakonna (professio religiosa) w świetle prawa kościelnego jest zewnętrznym obrzędem, aktem prawnym, mocą którego osoba, składając ślub publiczny, zobowiązuje się do zachowania trzech rad ewangelicznych: czystości, ubóstwa i posłuszeństwa; zostaje konsekrowana Bogu przez posługę Kościoła; włączona do instytutu życia konsekrowanego...
 
Ks. Piotr Mazurkiewicz

W trakcie trwania ostatniego synodu (w 2016 roku - przyp. red.) ktoś zamieścił na Twitterze zdjęcie słupa granicznego z godłami dwóch państw strefy Schengen. Poniżej zaś podpis: „Granica między orto- i heterodoksją”. Tweet ten dobrze chyba oddawał atmosferę synodalnej debaty, której towarzyszył lęk przed ewentualnym nowym podziałem w Kościele. Do tej atmosfery odwołuje się papież Franciszek w adhortacji Amoris laetitia, zaznaczając jednak, że w różnorodności wygłaszanych opinii – o ile były wierne Kościołowi – dało się słyszeć wiele słusznych trosk i pytań stawianych uczciwie i szczerze (nr 2–3).

 
Fr. Justin
Modlitwa "Ojcze nasz", której nauczył nas Jezus, kończy się wezwaniem: "I nie wódź nas na pokuszenie". Co to oznacza?
 

___________________

 reklama
Działanie dobrych i złych duchów
Działanie dobrych i złych duchów
Krzysztof Wons SDS