NIEDZIELA CHRZTU PAŃSKIEGO
Księga Izajasza 42, 1-4. 6-7 o Ewangelia wg św. Mateusza 3, 13-17

Pod czułą opieką (Tender Mercies)
USA 1983, 89 minut
Obsada: Robert Duvall, Tess Harper, Betty Buckley, Ellen Barkin
Scenariusz: Horton Foote
Reżyseria: Bruce Beresford

Pod czułą opieką
Nawrócenie do głębi serca

STRESZCZENIE

Mac Sledge jest piosenkarzem country, który zmierza prostą drogą do śmierci z przepicia. Rozwiódł się z żoną Dixie, odnoszącą sukcesy piosenkarką, która zabrania mu widywania się z ich córką Sue Ann. Dziesięć lat później Mac budzi się załamany i bez grosza przy duszy po kolejnej długiej libacji. Prosi o pracę Rosę Lee, wdowę po żołnierzu walczącym w Wietnamie, która ma syna Sonny'ego. Prowadzi ona niewielki motel w Teksasie, na odludziu. Rosa waha się, nakłania go do obietnicy, że nie będzie pił, a potem, powodowana litością, zatrudnia go. Te trzy osoby powoli i niezdarnie nawiązują relacje zaufania. Mac znowu zaczyna pisać piosenki. Więzi między bohaterem i jego nową rodziną stają się coraz silniejsze. Rosa Lee i Mac pobierają się.

Mac dowiaduje się, że jego żona, która odnosi się do niego z niechęcią, występuje w pobliskim mieście. Jedzie zobaczyć się z nią i ze swoją córką. Mac chce zaproponować agentowi Dixie swoją nową piosenkę. Jego była żona wita go pretensjami, obrzuca oskarżeniami, grozi i ostrzega, żeby trzymał się z daleka od Sue Ann. W odrzuconym przez Dixie mężczyźnie budzą się dawne demony i niemal porzuca swoją nową rodzinę i nowy dom.

Rozgniewanego Maca uspokaja Rosa Lee, dzieląc się z nim modlitewnymi refleksjami na temat Boga i Jego czułej opieki. Wraz z Sonnym cała trójka udaje się do kościoła. Niedługo potem Mac i Sonny przyjmują chrzest.

Sue Ann odwiedza swojego ojca, po czym ginie w wypadku samochodowym. Mac uczestniczy w pogrzebie. Kiedy wraca, zadaje pytania o sens życiowych tragedii. W tym czasie Sonny odbywa z matką rozmowę o śmierci swego ojca w Wietnamie. Film kończy się sceną, gdy Sonny i Mac wychodzą razem pograć w piłkę, a z domu przygląda im się pogodnie Rosa Lee.
Bóg znów obdarzył ludzi swą czułą opieką i dobrodziejstwami.

KOMENTARZ

Film ten oparty jest na - w pewnym stopniu - autobiograficznym scenariuszu Hortona Foote'a, autora wielu sztuk i filmów o Teksasie: 1918, On Valentie's Day, Droga do Bountiful. Jego dziełem jest również adaptacja filmowa Zabić drozda (To Kill a Mockingbird). We wszystkich jego bohaterach odnajdujemy mieszankę twardości i łagodności, wiarygodną dzięki jego osobistej znajomości prostoty życia i ludzi Teksasu.

Film Pod czułą opieką był pierwszą amerykańską produkcją australijskiego reżysera Bruce'a Beresforda i otrzymał nominacje do kilku Oskarów. Beresford zdobył Oskara za najlepszy scenariusz-adaptację, a Robert Duvall otrzymał Oskara dla najlepszego aktora. Beresford nakręcił potem wiele filmów w USA (Zbrodnie serca, Podwójne zagrożenie), a także w Afryce i Australii (Rajska droga). Zarówno Foote, jak i Beresford bezpośrednio i szczerze angażują się w tematy religijne, z szacunkiem ukazując doświadczenia amerykańskiego Południa. Kariera aktorska Duvalla, począwszy od jego roli w Zabić drozda (1962), zasługuje w pełni na szacunek. Otrzymał nominacje do Oskara za role w filmach Wielki Santini, Czas Apokalipsy i Apostoł, który wyreżyserował. Skomponował także piosenki do filmu Pod czułą opieką.
W filmie zadebiutowała Tess Harper. Rolę żony bohatera gra aktorka i piosenkarka Betty Buckley, a jego córki - Ellen Barkin.

DIALOG Z EWANGELIĄ

Myśl przewodnia: Mac Sledge znajduje wybawienie w miłości Rosy Lee i jej syna. Ich miłość pomaga mu żałować za swoją przeszłość. Podobnie jak ludzie nawracający się za czasów Jana Chrzciciela, bohater przyjmuje chrzest. Po chrzcie ma udział w życiu Jezusa.

Z pierwszej pieśni Sługi Jahwe w Księdze Izajasza wyłania się obraz Boga, który jest łagodny - jest łagodnym ojcem dla ukochanego Syna-Sługi. Sługa nie złamie ani nie zmiażdży grzesznika, nie zgasi też nikłego płomyka nadziei czy życia. W czytaniu z Dziejów Apostolskich (por. 10, 34-38) nawrócenie Korneliusza przypomina nam, że Bóg pragnie, aby wszyscy ludzie usłyszeli Dobrą Nowinę i zostali zbawieni, niezależnie od swego pochodzenia.

Mac Sledge jest outsiderem, ponosi życiowe i zawodowe fiasko. W pierwszych scenach filmu dowiadujemy się, że Mac nie ma dokąd pójść. Dla niego Rosa Lee jest służebnicą Boga, która nie odtrąca go, lecz przyjmuje, daje pracę, umożliwia początek nowego życia i odzyskanie szacunku do samego siebie. Mac słyszy jej modlitwę-prośbę o opiekę Boga.

Nie ma oczekiwań co do nowego życia, podobnie jak tłumy nad Jordanem, które chciały przyjąć chrzest z rąk Jana Chrzciciela. Ci ludzie byli pełni skruchy. Mac także jest skruszony. Później, po spotkaniu z żoną i córką popada niemal w rozpacz. Jednak odnajdując miłość i rodzinę w relacjach z Rosą Lee i Sonnym, Mac odnajduje także Boga.

Sonny chce przyjąć chrzest. Mac również decyduje się na przyjęcie sakramentu, który daje nowe życie. Przy chrzcie Jezusa rozległ się głos Ojca: "To jest Mój Syn umiłowany". Gdy Mac przyjmuje chrzest, zaczyna życie od nowa, co dla niego oznacza także kochającą żonę i rodzinę. W ten sposób bohater staje się umiłowanym synem Boga i przyjmuje Jego czułą opiekę.

KLUCZOWE SCENY I WĄTKI

- Alkoholik Mac nie ma się gdzie podziać, upija się i po przebudzeniu stwierdza, że nie ma już ani grosza; widzi siebie jako nieudanego męża, ojca i piosenkarza; trafia do motelu, gdzie rozpoczyna się jego przemiana i nowe życie; przez pracę i nawiązane relacje zdobywa szacunek do samego siebie; widzi miłość rodzinną Sonny'ego i Rosy Lee; Mac znajduje w nich swoją utraconą rodzinę; bohater znowu pisze piosenki; doświadcza nawrócenia i odkupienia.

- Życie Rosy Lee i jej syna to codzienne zmagania z prowadzeniem motelu; na drodze ich życia pojawia się Mac, który zostaje przyjęty i włączony do rodziny; Mac słyszy modlitwę Rosy Lee z prośbą o czułą opiekę Boga; Rosa Lee śpiewa pieśni i modli się za Maca w kościele.

- Sonny i Mac przyjmują chrzest: rytuał, symbole, modlitwy i nowe życie.

DO REFLEKSJI I ROZMOWY

1. Krytyk filmowy Roger Ebert zauważył, że Pod czułą opieką jako film nie różni się od piosenek country, które Mac pisze: dzieje się coś złego, ale kończy się dobrze. Po śmierci Sue Ann bohater mówi do Rosy Lee: "Czy to, co się wydarzyło, ma jakiś sens? Tata Sonny'ego zginął w czasie wojny, a moja córka w wypadku samochodowym. Dlaczego? Widzisz, nie wierzę w szczęście. Nigdy nie wierzyłem. I nie uwierzę". W jaki sposób Mac najpierw traci swoje życie, a potem odzyskuje je? Czy w końcu zaczyna wierzyć w szczęście?

2. Kiedy bohater doznaje odrzucenia ze strony Dixie, niemal traci nadzieję. W scenie symbolizującej ten zamęt, a może też gniew, kupuje butelkę whisky i zaczyna jeździć we wszystkich kierunkach na skrzyżowaniu podrzędnej drogi, jakby stracił orientację, jakby "zepsuł mu się kompas". Czy prawdopodobna jest historia opowiedziana w tym filmie? W jaki sposób udaje się twórcom filmu skupić naszą uwagę na dramatach bohaterów: Maca, Rosy Lee i Sonny'ego, gdy stają się oni rodziną połączoną miłością, zaufaniem i wiarą?

3. Mass media narzucają odbiorcom normy zachowań. Na przykład papierosy, narkotyki, alkohol, seks są według nich sposobami na zmniejszenie napięcia i odsunięcie na później rozwiązania problemów. Dlaczego ważne jest, by rozmawiać o konsekwencjach nadużywania alkoholu, sięgania po narkotyki czy papierosy? Czemu ważne jest, by przestrzegać i przeciwstawiać się pokazywaniu przemocy w środkach masowego przekazu? Jakie są konsekwencje nadużywania alkoholu pokazane w tym filmie? Dlaczego Rosa Lee stawia bohaterowi jako warunek zachowanie trzeźwości, aby mógł zamieszkać i pracować w motelu?

Modlitwa
Panie Jezu, przy Twoim chrzcie w Jordanie Bóg przedstawił Ciebie jako swojego umiłowanego Syna. Udziel nam łaski Twojego przynoszącego życie Ducha, gdyż mamy udział w Twoim chrzcie poprzez obietnice naszego chrztu. Amen.