Planowanie i wyobrażenia

Nie ma ludzi, którzy nigdy nie planowaliby sobie przyszłości. Wystarczy, że kładziesz się do łóżka, a w głowie układasz już swoisty pomysł na jutrzejszy dzień. Znasz przecież listę swoich obowiązków, podejmujesz się konkretnych zadań i współtworzysz historię swojej grupy modlitewnej, parafii, dzielnicy, miasta. Gdybyśmy nie planowali sobie życia, nie potrzebne byłyby budziki, bo nie mielibyśmy potrzeby wstawać o danej godzinie. Nie byłoby kalendarzy, funkcji przypomnienia w telefonach komórkowych czy zegarków. Człowiek nie używałby pamięci i logiczności myślenia, żyłby więc w chaosie i bezładzie, zdając się na urok chwili. Strasznie wyglądałby świat, gdyby ludzie przestali korzystać z uposażenia w inteligencję, rozum i pamięć. Na tej podstawie można z pewnością orzec, że bez planowania swojej przyszłości – odnoszącej się do jutra, do przyszłego tygodnia albo następnego miesiąca – nie bylibyśmy w stanie normalnie funkcjonować w życiu rodzinnym, społecznym i zawodowym. Zaplanowywanie sobie działań, celów, układanie dnia należy do koniecznych, aby przetrwać.

Naturalnym dla naszego umysłu jest także wyobrażanie sobie sytuacji lub ludzi, którzy odpowiadają na konkretne w danej chwili zapotrzebowania emocjonalne. Jednak istnieją dwa rodzaje takiego postępowania. Pozytywne i zdrowe są wyobrażenia, które przynoszą nam radość, spokój, usuwają napięcie, dodają nadziei, pomagają rozwiązać trudne wydarzenia albo zacieśniają relacje międzyludzkie. Nie szkodzą one nikomu, jeśli w pełni świadomie odróżniamy rzeczywistość realną od wyobrażeniowej i umiemy żyć w zgodności z tą pierwszą. Zakochana dziewczyna wyobraża sobie różnorakie działania chłopaka mające scalić ich związek. Jeśli takie myśli powodują pewną presję na drugą osobę w celu spełnienia się tych marzeń, jeśli wzmagają negatywne uczucia ("on mnie nie kocha, bo inaczej zrobiłby to lub tamto") – trzeba zacząć nad tym pracować.

Podobnie działają m.in. stereotypy, kiedy wkładamy człowieka w jakiś schemat, korzystając jedynie z nikłych informacji dostarczanych przez zmysły, głównie przez wzrok i słuch.

Bądź wola Twoja-moja?

Odmawiając Modlitwę Pańską, każdy z nas wypowiada słowa: Bądź wola Twoja. Kiedy dzieje się w życiu źle albo coś układa się nie po naszej myśli, niektórzy radzą: "pogódź się z wolą Boską". Każdy wierzący zna także słowa Jezusa z Ogrójca - słowa, które były prośbą o oddalenie kielicha goryczy, ale jednocześnie wyrażeniem zgody na zbawczą wolę Ojca Niebieskiego (por. Łk 22,42). Nawet w literaturze pojawiają się podobnie brzmiące słowa, jak choćby Rejent z "Zemsty" Aleksandra Fredry, który mówi: "Niech się dzieje wola Nieba, z nią się zawsze zgadzać trzeba". Przyzwyczailiśmy się do mnogości kazań, konferencji, rozważań i przemówień, które podejmują ten właśnie temat. Jak to więc jest? Bądź wola Twoja czy moja? Przecież nie można planować sobie życia, jednocześnie poddając się prowadzeniu i woli Boga. Albo ja planuję swoje życie albo Bóg mi je "zaprogramowuje". A może to tylko pozorna sprzeczność? A co z wolnością wyboru?

Chrześcijaństwo podejmuje także problem ludzkich wyobrażeń. Spotykamy się z nim, gdy oczekujemy od Boga konkretnego działania np. cudu czy pomocy w trudnej sprawie. Z problemem własnych wyobrażeń mocno zmagali się np. Apostołowie i uczniowie Pańscy. Gdy Jan Chrzciciel ogłosił im, że w Jezusie przybywa nad Jordan Baranek Boży – Mesjasz, który zgładzi grzech świata, Apostołowie chętnie idą za Nim. Porzucają swoje rodziny, domy, pracę dla Człowieka, któremu przypisali własne wyobrażenie historii zbawienia. Stąd wynikają wszystkie wątpliwości, zagubienie, spory o pierwszeństwo (por. Mk 9,34), a nawet pytanie Piotra o sensowność męki Zbawiciela, za które to zostaje zgromiony ostrym: Zejdź mi z oczu, szatanie (por. Mk 8, 31-33). Jednym z najmocniejszych dowodów na to, co uczniowie myśleli o misji Chrystusa, jest zdanie wypowiedziane przez Kleofasa w drodze do Emaus: A myśmy się spodziewali, że On właśnie miał wyzwolić Królestwo Izraela (Łk 24,21).