W naszych rozważaniach odwołamy się do Alegorii o winnym krzewie z piętnastego rozdziału Ewangelii według św. Jana. Jest to druga z trzech pożegnalnych mów Pana Jezusa skierowanych tylko do uczniów przed Jego męką, śmiercią i zmartwychwstaniem. Pan Jezus ukazuje w niej Kościół jako jeden żywy organizm - jeden Winny Krzew. W latoroślach Winnego Krzewu, uczniach, trwają wszelkie ożywiające ich łaski (siły, moce). Są nimi słowo, radość oraz miłość ukrzyżowanego i zmartwychwstałego Pana. To one właśnie zapewniają wierzącym chrześcijanom pełnię życia w więzi z Trójcą Przenajświętszą. To one są źródłem i zarazem motywacją skutecznego współdziałania uczniów z Chrystusem na rzecz zbawienia siebie samych i świata. To one ostatecznie warunkują przynoszenie przez uczniów obfitego owocu, który się udziela jak dobro, ubogaca lub - ujmując rzecz inaczej - wynagradza ludzi, którzy nie będąc wszczepionymi w Winny Krzew, cierpią niedostatek, pragnienie, głód miłości Boga.
 

Zanim rozpoczniemy medytację mowy Pana Jezusa, warto wspomnieć o kilku ważnych zawartych w niej kwestiach. Istotne jest to, że chociaż nasz tekst został umieszczony przed wydarzeniami paschalnymi, to mimo wszystko literacko-retoryczna strategia ewangelisty skłania nas, aby widzieć w nauczającym Jezusie zmartwychwstałego i uwielbionego Pana. Mało tego, On po swoim  Wniebowstąpieniu nie opuścił swoich uczniów. Zapewnił ich o swojej obecności i spełnił swoją obietnicę: "Nie zostawię was sierotami: Przyjdę do was" (J 14,18). Właśnie w Alegorii o winnym krzewie Jezus zmartwychwstały wyjaśnia swoim uczniom, w jaki sposób jest obecny w swoim Kościele. Tej Jego stałej i dynamicznej obecności w samym centrum wspólnoty wierzących uczniów będziemy "naocznymi" świadkami w trakcie naszych rozważań.
 

Następna ważna kwestia to fakt, że Pan Jezus słowa swojej mowy kieruje tylko do grona apostołów zebranego w Wieczerniku, pośród których nie ma już Judasza. To im Jezus obmył nogi (J 13,5), zapewniając ich o tym, że wszyscy są czyści oprócz tego, który Go wydał (w. 10). To ich zaprosił do wyjątkowo głębokiej więzi, do udziału z Nim (w. 8). Są oni zatem wspólnotą uzdolnioną do "umywania nóg braciom" na wzór Jezusa Chrystusa i zarazem gotową do dawania świadectwa światu poprzez najważniejszy i najpotężniejszy znak królestwa Bożego, jakim jest miłość nieprzyjaciół.
 

Charakterystyczne dla naszego tekstu jest milczenie uczniów. Niektórzy egzegeci uważają, że to milczenie jest znakiem niezwykle intensywnego i wewnętrznego przyjęcia wymogów tożsamości chrześcijańskiej. Sądzę jednak, że w tym przypadku milczenie uczniów oznacza jeszcze coś więcej. Jest znakiem intensywnego słuchania, znakiem posłuszeństwa, niejako zewnętrznym przejawem więzi jedności pomiędzy Krzewem Winnym a latoroślami. Jest ono potwierdzeniem wewnętrznej relacji trwania w miłości Jezusa, które nie potrzebuje już żadnych deklaracji. Ostatecznie milczenie apostołów jest swoistym zaproszeniem czytelników tej mowy do przyjęcia ich postawy i wsłuchania się w słowa Jezusa bez zadawania jakichkolwiek pytań. Panu Jezusowi nie chodzi teraz o to, aby Go zrozumieć na poziomie intelektu, lecz aby przeżyć to, o czym On mówi, doświadczyć tego zjednoczenia, tej miłości bez miary. Chodzi o to, by pozwolić, aby Boża miłość człowieka zewsząd ogarnęła. Wszystko po to, aby przyjętą miłość Bożą odwzajemnić w postawie wynagrodzenia wobec Boga i ludzi w świecie nieznających Jezusa.
 

Spróbujmy jeszcze przyjrzeć się strukturze naszego tekstu, z której płyną ważne dla jego wyjaśnienia wnioski. Cała mowa Pana Jezusa zawarta w J 15,1-16,3 oparta jest na zestawieniu ze sobą dwóch silnych kontrastów. Z jednej strony mamy do czynienia z obrazem trwałości i wzajemności "trwania" Jezusa w uczniach i uczniów w Jezusie (15,1-11). Z drugiej zaś widzimy nienawiść oraz oddzielenie, które istnieją pomiędzy światem a Jezusem i uczniami (15,18-16,3). W samym centrum tego obrazu ewangelista umieścił pięć wersetów (ww. 12-17) mówiących o tym, co stanowi samą istotę bycia uczniem. Chodzi o zjednoczenie z Nim, wzajemną miłość i udział w Jego cierpieniach, czyli w prześladowaniu i śmierci. Uczeń jest uczniem tylko dlatego, że Jezus go umiłował, gdy był on jeszcze grzesznikiem, i uczynił to zupełnie za darmo. Postawa uczniów wobec wrogiego świata może być tylko jedna: miłość, w której uobecnia się miłość Ojca i Jego Syna do świata. Kościół, napełniony miłością Ojca i Syna jest w stanie kochać Ich miłością. Metafora winnego krzewu jest znana w Starym Testamencie. Pięknym i drogocennym winnym krzewem w ekonomii Starego Przymierza jest Izrael, który niestety nie wydaje oczekiwanych przez Boga owoców. W Jego miejsce Bóg ustanowił nowy Krzew Winny - Kościół. On, dzięki miłości i ofierze Jezusa Chrystusa, przynosi oczekiwane przez Ojca owoce.