Opowiadana przez Tischnera - w góralskim wydaniu - cała filozofia presokratyjska i klasyczna filozofia grecka staje się przyjemnością i zabawą. A to wszystko dlatego, bo Stasek Nędza z Pardałówki – dlo niepoznaki zwany Talesem z Miletu - z nudów wynaloz myślenie. Równoczesna wędrówka Księdza Profesora po Podhalu i historii filozofii prowadzi do odkrycia:
Ale Grecy to nie byli Grecy, ino górole,
co udawali greka. Bo na pocątku nie było
Greków, ino wsędy byli górole.

 

I tak - po prawdzie - greccy myśliciele, to nie kto inny tylko: Stasek Nędza z Pardałówki (Tales z Miletu), Wincenty Galica z Biołego Dunajca (Hipokrates), Stefek Łaciak z Chyźnego (Anaksymander), Józek Staszel z Marusyny (Anaksymenes), Jędrzek Chmura z Pyzówki (Heraklit z Efezu), Józek Bryjka z Ochotnicy (Diogenes ze Synopy), Jędruś Waksmundzki z Ostrowska (Pitagoras), Józek Zatłoka z Cyrwiennego (Parmenides), Zenek z Dunajca (Zenon z Elei), Tadeusz Zachwieja ze Szczawnicy (Empedokles), Wojtek Gąsienica-Byrcyn ze Zokopanego (Anaksagoras z Kladzomen), Sobek Walczak z Ryniasu (Demokryt z Abdery), Józek Klamerus od Sowy z Łopusznej (Protagoras), Jędruś Kudasik z babóm swojóm Wandóm (Sokrates z Ksantypóm), Stasek Szewczyk (Antystenes), Zygmunt Kuchta z Bukowiny Tatrzańskiej (Arystyp z Cyreny), Jędrek Kilanowicz (Euklides z Megary), Władek Mrugała (Eubulides z Miletu), Jędrek Pitek (Stilon), Władek Trebunia-Tutka z Białego Dunajca (Platon), Tadek Pudzisz z Grónkowa (Arystoteles). Każdy z nich w historii filozofii – po góralsku - ma swoje miejsce i swój własny sposób rozumowania. Te mędrole nie tylko mieszkają na Podhalu, ale godajom po góralsku, bo – według Tischnera – teksty, których nie da się przetłumaczyć na mowę góralską mijają się z prawdą.

 

Jesce o jednym trza by pedzieć: Józef Tischner (* 12.03.1931 Stary Sącz †28.06.2000 Kraków) był górolem i jak do te pory godajom piyrsym mędrolem Podhala. Dzieciństwo i młodość spędził w Łopusznej. Rodzina Tischnerów mieszkała w budynku szkolnym – jego ojciec był kierownikiem szkoły – i dlatego w późniejszych latach autor Historii filozofii po góralsku podpisywał się niekiedy: „Józek Szkolny”. Na początku wojny zamieszkali w Rabie Wyżnej, zaś od 1942 r. w Rogoźniku. Od 1945 r. mały Józek był uczniem gimnazjum w Nowym Targu, gdzie później zdał tzw. dużą maturę. Następnie - pomimo, że sam podjął już decyzję, iż zostanie księdzem – zgodnie z wola ojca złożył dokumenty na Wydział Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego. Ostatecznie jednak w maju 1950 r. zgłosił się do Wyższego Seminarium Duchownego Archidiecezji Krakowskiej i został studentem UJ, ale na Wydziale Teologicznym. Już w seminarium - pod wpływem ks. prof. Kazimierza Kłósaka - rozwijał swoje filozoficzne zainteresowania. Święcenia kapłańskie przyjął 26 VI 1955 r. z rąk ks. bp. Franciszka Jopa. W latach 1955-1957 odbył studia na Wydziale Filozofii Chrześcijańskiej Akademii Teologii Katolickiej w Warszawie, zaś następnie w latach 1957-1959 na Wydziale Historyczno-Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego. Równocześnie pracował jako wikariusz w parafii św. Mikołaja w Chrzanowie (1957-1959) i w parafii św. Kazimierza w Krakowie (1959-1963). W 1963 obronił doktorat u prof. Romana Ingardena na UJ. Od 1963 roku wykładał filozofię w Wyższym Seminarium Duchownym (później - Papieskim Wydziale Teologicznym, a od 1981 - Papieskiej Akademii Teologicznej) w Krakowie. W 1974 roku habilitował się w Akademii Teologii Katolickiej w Warszawie.

 

W latach 70. odprawiał w kościele św. Marka Msze święte dla przedszkolaków. Równocześnie pełnił obowiązki duszpasterza krakowskiej inteligencji przy kościele św. Anny. W latach 70. i 80. włączył się w ruch niezależnych inicjatyw kulturalnych. Od 1980 wykładał filozofię dramatu w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej w Krakowie oraz filozofię na Wydziale Filologicznym UJ. Związał się z ruchem „Solidarność” od początku jego powstania. Dał początek Etyce solidarności. W 1981 był gościem I Ogólnopolskiego Zjazdu Delegatów „Solidarności”. Wspólnie z działaczami NSZZ „S” RI w latach 80. organizował pomoc dla rolników z Podhala. Był kapelanem Związku Podhalan. Równocześnie współtworzył Wydział Filozoficzny PAT (1981), pełnił funkcję jego dziekana, a od 1985 był profesorem nadzwyczajnym tej uczelni. Wybrany na rektora PAT, odmówił przyjęcia tej funkcji, pragnąc nadal zajmować się pracą naukową i duszpasterską. Wraz z Hansem-Georgiem Gadamerem i Krzysztofem Michalskim założył Instytutu Nauk o Człowieku w Wiedniu (1981), którego był prezydentem. Wielokrotnie uczestniczył w spotkaniach intelektualistów z Janem Pawłem II w Castel Gandolfo.