DRUKUJ
 
Marek Konopko
Nowe prawo czyli pentalog
Fronda
 


W 1999 roku jeden z najbardziej prestiżowych amerykańskich uniwersytetów - Princeton - powierzył katedrę etyki oraz dożywotnią profesurę Australijczykowi Peterowi Singerowi. Na świecie jest on znany głównie jako autor głośnej książki „O życiu i śmierci. Upadek etyki tradycyjnej" (1995, polskie wydanie 1998), w której obwieszcza zmierzch moralności zbudowanej na wartościach chrześcijańskich czy też - jak sam pisze - na „wielce szkodliwych wpływach religii". Zamiast Dekalogu proponuje wyryć w kamieniu ułożony przez siebie Pentalog czyli pięć podstawowych zasad, którymi powinien kierować się człowiek w XXI wieku.
 
Pierwsze przykazanie Singera brzmi: „Uznaj, że wartość ludzkiego życia się zmienia". Człowiek przestaje być wartością sam w sobie, a jego znaczenie warunkują czynniki zewnętrzne, takie jak np. dobrobyt materialny czy przyjemne kontakty społeczne. Głównym miernikiem jakości życia jest fakt posiadania świadomości. Przy ograniczonym kontakcie człowieka z otoczeniem bądź przy jego niezdolności do nawiązywania kontaktów społecznych - o wartości danego życia decydują osoby trzecie. Porównują one w utylitarystyczny sposób sumę cierpień danego istnienia z sumą korzyści jakie ono przynosi, a następnie odbierają lub przypisują owemu życiu wartość. W przypadku upośledzonych noworodków, zdaniem australijskiego etyka, życie nie ma żadnej wartości.
 
Drugie przykazanie Singera brzmi: „Bierz odpowiedzialność za konsekwencje własnych decyzji". Chodzi jednak tylko o odpowiedzialność prawną i o wykazanie, że nie ma różnicy między zaniechaniem a dokonaniem czynu. Tak więc lekarz, który uśmierca pacjenta podając mu truciznę, nie różni się niczym od lekarza, który rezygnuje z leczenia i przyzwala na nadejście śmierci. W praktyce oznacza to pełne przyzwolenie na eutanazję.
 
Trzecie przykazanie - „Szanuj pragnienie śmierci lub życia innej osoby" -  odwołuje się do definicji, w myśl której osobami są jedynie ci, którzy są świadomi faktu swego istnienia, chcą żyć i mają plany na przyszłość. Do kategorii osób nie zaliczają się więc noworodki i ludzie upośledzeni umysłowo. Zdaniem Singera, o ile zabicie osoby jest czynem moralnie złym, o tyle zabicie istoty nie uznanej za osobę nie jest złem. Człowiek, który przychodzi na świat, nie ma więc jeszcze prawa do życia - prawo to zostanie mu przyznane, jeśli spełnione będą określone warunki. Pierwszym jest zgoda rodziców na dalsze życie dziecka. Jeśli tej zgody nie ma, noworodek może być - jak proponuje etyk z uniwersytetu Princeton - uśmiercony do dwudziestego ósmego dnia po urodzeniu. Nie zapominajmy jednak, że zdaniem Singera „noworodek nie jest osobą w sensie etycznie znaczącym".
 
 
strona: 1 2