Tam należy doszukiwać się korzeni tej koncepcji, która w skrócie dotyczyła wyborów podejmowanych na wieczność i powtarzających się w nieskończoność. Czy na pewno o to chodziło autorowi, tego już nigdy się nie dowiemy.
W powyższej pracy starano się przedstawić w ogólnym zarysie postać Friedricha Nietzschego i jego filozofię.
Postać ta budziła i budzi nadal wiele kontrowersji. Spowodowane to jest, wydaje mi się tym, iż jego koncepcja wyprzedziła filozofów jemu współczesnych, a także tym, że stoi w opozycji do światopoglądu chrześcijańskiego. To wszystko prawda, ale trzeba zauważyć również i pozytywy tej filozofii. Uważam, że dobrze się stało, iż Nietzsche dokonał krytyki moralności chrześcijańskiej. Dla niejednego wierzącego takie słowa mogły okazać się doskonały materiałem do rachunku sumienia i rewizji swojego życia.
Zauważyć trzeba również krzywdzącą i zbyt daleko idącą interpretacje nazistów, którzy wykorzystali poglądy Nietzschego, na temat nadczłowieka i moralności panów, do udowadniania swojego światopoglądu. Tym właśnie była hitlerowska koncepcji nadludzi i podludzi (sam Nietzsche nigdy nie użył sformułowania: podczłowiek). Jego filozofia jednak bardzo podobała się nazistą. Między innymi z tego również względu, że łatwo można było dokonać jej wulgarnej interpretacji, Nietzsche bowiem, nie tworzy filozofii, którą można było interpretować tylko w jeden sposób.
Sam filozof jednak nie raz odcinał się i potępiał antysemityzm. To właśnie było między innymi powodem do zerwania kontaktów z siostrą Elżbietą, której mąż był antysemitą.
To wszystko nie zmienia jednak faktu, że filozofia Nietzschego nie może być zaakceptowana przez człowieka wierzącego. Udowadniał to w XX wieku między innymi Max Scheler, który dokonał chrześcijańskiej polemiki z filozofią Nietzschego.
Łukasz Karasiński SDS
Przypisy:
[1] Z. Kuderowicz, Nietzsche, Wiedza Powszechna, Warszawa 1976, str. 7
[2] Friedrich Nietzsche, Tako rzecze Zaratustra 1883-85 i Wiedza radosna 1880-82
***
Dzieła przetłumaczone na język polski (w nawiasach tłumaczenia dokonane współcześnie):
Narodziny tragedii czyli Hellenizm i pesymizm (Narodziny tragedii albo Grecy i pesymizm)
Niewczesne rozważania
Ludzkie, arcyludzkie
Wędrowiec i jego cień
Jutrzenka
Wiedza radosna
Tako rzecze Zaratustra (To rzekł Zaratustra)
Poza dobrem i złem
Z genealogii moralności
Zmierzch bożyszcz (Zmierzch bożków)
Antychryst (Antychrześcijanin)
Dytyramby Dionizyjskie
Ecce Homo
Wola mocy
Pisma pozostałe 1862-1875
Pisma pozostałe 1875-1889
Bibliografia:
• Zbigniew Kuderowicz, Nietzsche, Wiedza Powszechna, Warszawa 1976
• Henri de Lubac SJ, Dramat ateizmu ateistycznego, WAM, Kraków 2004
• E. Gilson, T. Langan, A.A. Maurer, Historia filozofii współczesnej, PAX,
Warszawa 1979
• F. Copleston, Historia filozofii, PAX, Warszawa 1995
Wybrane zdania Nietzschego:
• Altruizm jest egoizmem słabych
• Chciałbym, żeby zaczęto od szanowania siebie: wszystko inne wypływa z tego
• Chrześcijaństwo, dotychczas było największym nieszczęściem ludzkości
• Człowiek to najokrutniejsze zwierzę
• Istniał tylko jeden chrześcijanin i ten umarł na krzyżu
• Nie wiem, czy cierpienie czyni nas lepszymi, ale na pewno czyni nas głębszymi
• Wszystko idzie, wszystko powraca, wiecznie toczy się koło bytu
***
W cyklu "Historia filozofii w pigułce" znajdują się także teksty: