Rozpoczynający się miesiąc przeżywany jest w liturgii Kościoła jako czas modlitwy różańcowej. Wielu z nas zadaje sobie w tych dniach pytanie: co sprawia, że ta prosta, a zarazem pełna głębi modlitwa, często dla nas trudna, a niekiedy nawet niezrozumiała, cieszy się tak wielką popularnością?

Wśród rozmaitych form modlitw obecnych w Kościele katolickim Różaniec zdobył w ciągu wieków niespotykaną wręcz popularność. Odegrał w życiu Kościoła od czasów średniowiecza ogromną rolę historyczną, przyczyniając się do rozwoju pobożności maryjnej i pogłębienia wiary.

Jan Paweł II w liście apostolskim „Rosarium Virginis Mariae” stwierdził, że modlitwa różańcowa jest: „modlitwą umiłowaną przez licznych świętych; modlitwą o wielkim znaczeniu; modlitwą przynoszącą owoce świętości; modlitwą dobrze osadzoną w duchowości chrześcijańskiej; modlitwą, która, choć ma charakter maryjny, jest modlitwą o sercu chrystologicznym” (RVM, 1).

Wieniec z róż

Biskup Egon Kapellari w książce „Znaki święte w liturgii i codzienności” omawia różaniec od strony znaku, narzędzia, instrumentu potrzebnego do odmawiania modlitwy różańcowej. Różaniec zatem to „sznur modlitewny, łączący 59 «pereł» z drewna, szkła lub innego cennego materiału, i krzyż”. Tak zdefiniowany od strony przedmiotowej różaniec nazwany został przez Jana Pawła II „koronką”. Papież miał na myśli przedmiot pomocny w liczeniu kolejnych Zdrowaś Maryjo podczas odmawiania modlitwy.

Niezależnie od przyjętej definicji wypada uzmysłowić sobie, że Różaniec (od łac. rosarium) stanowi słowno-kontemplacyjny cykl modlitwy do Najświętszej Maryi Panny, na który składa się odmówienie 200 (do 2002 roku 150) Zdrowaś Maryjo i rozważenie 20 (do 2002 roku 15) tajemnic z życia Pana Jezusa i Jego Najświętszej Matki.

Streszczenie Ewangelii

Różaniec, podzielony na cztery części: radosną, światła, bolesną i chwalebną, stanowi swoiste streszczenie Ewangelii, ukazując zbawcze działanie Boga w Jezusie Chrystusie. Papież Jan Paweł II, widząc potrzebę uzupełnienia modlitwy różańcowej o nowe tajemnice, napisał: „Aby różaniec w pełniejszy sposób można było nazwać «streszczeniem Ewangelii», jest zatem stosowne, żeby po przypomnieniu Wcielenia i ukrytego życia Chrystusa (tajemnice radosne), a przed zatrzymaniem się nad cierpieniami męki (tajemnice bolesne) i nad triumfem zmartwychwstania (tajemnice chwalebne) rozważać również pewne momenty życia publicznego o szczególnej wadze (tajemnice światła)” (RVM, 19).

W części radosnej Różańca modlący kontempluje tajemnicę poczęcia Jezusa z Ducha Świętego (zwiastowanie), niesienia poczętego w łonie Maryi do św. Elżbiety (nawiedzenie), narodzenia w stajni betlejemskiej, ofiarowania i znalezienia w świątyni. Kontemplacji wspomnianych tajemnic powinna towarzyszyć radość „z wydarzenia Wcielenia”. Wierzący, rozważając wymienione wydarzenia zbawcze, sam uczy się – jak stwierdził Jan Paweł II – „sakralnego charakteru ludzkiego życia”, a także poznaje „pierwotną prawdę o rodzinie” (RVM, 25).

W części zwanej tajemnicami światła rozważa się misterium Jezusa przyjmującego chrzest w Jordanie, objawiającego swoją Boską moc na weselu w Kanie Galilejskiej, głoszącego Królestwo Boże i wzywającego do nawrócenia, przemieniającego się na górze Tabor, ustanawiającego w Wieczerniku Eucharystię. W tych tajemnicach modlący duchowo spogląda na Oblicze Chrystusa, które odsłania się w Jego ziemskim życiu, czyli w czasie, kiedy przemierzał On palestyńską ziemię jako „światłość świata” (J 8,12). Wraz z tajemnicą Wcielenia, która w pełni odsłania się w publicznej działalności Chrystusa, w Osobie Syna Bożego już nadeszło królestwo Boże. Do jego poszukiwania, poznawania i budowania zostaje zaproszony każdy ochrzczony.

W części bolesnej kontemplacyjne spojrzenie ogarnia Jezusa modlącego się w Ogrodzie Oliwnym, okrutnie biczowanego, obleczonego w koronę cierniową, dźwigającego na ramionach krzyż i ukrzyżowanego na Golgocie. Tajemnice bolesne odsłaniają największe poniżenie Boga-Człowieka, który przez ten fakt objawia nam i uczy nas bezinteresownej miłości. Tajemnice te pozwalają także odkrywać wartość i sens ludzkiego cierpienia, które przeżywane z wiarą nabiera zbawczego wymiaru.

W części chwalebnej wierzący kontempluje tajemnicę zmartwychwstania Jezusa, Jego wstąpienia do nieba, zesłania Ducha Świętego, wzięcia do nieba Maryi i ukoronowania Jej chwałą niebieską. Tajemnice te pozwalają wierzącemu wyjść „poza ciemność męki i utkwić wzrok w chwale Chrystusa Zmartwychwstałego, by odkryć na nowo motywy swojej wiary oraz dostrzec cel, do którego każdy z nas jest wezwany” (RVM, 20-23).