DRUKUJ
 
ks. Andrzej Orczykowski SChr
Koncelebracja eucharystyczna – aspekty prawne
Msza Święta
 


W praktyce zawsze szczególną okolicznością koncelebracji jest fakt, że przewodniczy jej Biskup Rzymu. Jednak nie tylko ze względów organizacyjnych, lecz przede wszystkim ze względu na godność Najświętszego Sakramentu i godziwość jego sprawowania koncelebracje papieskie są ograniczane co do liczby koncelebransów. Wyjątkowa była koncelebracja 18 maja 2000 roku na Placu Świętego Piotra z okazji Jubileuszu Kapłanów i 80. urodzin Jana Pawła II. Jak poinformowało Watykańskie Biuro Prasowe, wraz z papieżem koncelebrowało wówczas siedem tysięcy księży. Największa koncelebra w dotychczasowych dziejach Kościoła była sprawowana na zakończenie Roku Kapłańskiego, 11 czerwca 2010. Ojciec Święty Benedykt XVI sprawował Mszę Świętą na Placu Świętego Piotra z kilkuset biskupami i z około piętnastoma tysiącami księży.

Do biskupa należało określenie zasad koncelebrowania w diecezji (KL, §2. 1°). Jednak początkowo biskupi nie mogli korzystać z przyznanych im uprawnień, bo w Kościele łacińskim koncelebracja Mszy Świętej zanikła do tego stopnia, że w ogóle nie było obrzędów koncelebracji poza koncelebrowaniem Mszy Świętej podczas święceń prezbiteratu i konsekracji biskupiej. Dyspozycję Soboru: "należy ułożyć nowy obrzęd koncelebrowania i umieścić go w Pontyfikale oraz w Mszale Rzymskim" (KL, 58) zrealizowano w 1965 roku, kiedy Kongregacja Rytów (7 marca) opublikowała obrzędy koncelebracji Eucharystii ("Ritus servandus in concelebratione Missae et ritus communionis sub utraque specie"). Od tego czasu koncelebracja Mszy Świętej była praktykowana, ale w skromnym zakresie, ponieważ obrzędy koncelebracji nie były jeszcze szeroko znane. Na upowszechnianie się koncelebracji wpłynęło ogłoszenie typicznego wydania Ogólnego wprowadzenia do mszału rzymskiego w 1969 roku.
 
Rozszerzenie prawa do koncelebracji w rozstrzygnięciach Kodeksu Prawa Kanonicznego

Kodeks Prawa Kanonicznego z 1983 roku zawiera tylko dwa kanony mówiące wprost na temat koncelebracji Eucharystii, to jest kan. 902. i kan. 908. W kan. 902. zapisano istotną zmianę w stosunku do wcześniej obowiązującego prawa, a mianowicie upoważniono wszystkich kapłanów do koncelebrowania Mszy Świętej w każdym przypadku, ilekroć pożytek wiernych nie będzie wymagał indywidualnego celebrowania Mszy Świętej. Jednak w dalszym ciągu każdemu kapłanowi pozostawiono swobodę odnośnie do indywidualnego sprawowania Mszy Świętej, byle nie w czasie koncelebracji Eucharystii w tym samym kościele. W Kodeksie nie ma zatem rozróżnienia między koncelebracją sprawowaną na mocy zezwolenia samego prawa powszechnego i koncelebracją sprawowaną na mocy zezwolenia ordynariusza. Nie ma też ograniczeń możliwości koncelebrowania co do pewnych przypadków przewidzianych prawem, na przykład w Wielki Czwartek czy przy okazji zjazdów kapłanów. Swobodę koncelebrowania ogranicza jedynie potrzeba celebrowania Mszy Świętej indywidualnie dla dobra wiernych. Możemy więc powiedzieć, że nowe prawo sprawę koncelebracji Eucharystii reguluje inaczej niż uprzednie. O ile przedtem nie wolno było koncelebrować poza pewnymi przypadkami, to według nowego Kodeksu zawsze można koncelebrować, a nie wolno koncelebrować w przypadku zachodzącej potrzeby indywidualnego celebrowania dla dobra wiernych. Na koncelebrowanie Mszy Świętej nie jest już wymagane zezwolenie ordynariusza.

 W Kodeksie Prawa Kanonicznego mamy jeszcze drugi kanon o koncelebracji, mianowicie kan. 908. Zakazuje on kapłanom katolickim udziału w koncelebracji Mszy Świętej z szafarzami Kościołów i wspólnot kościelnych, które nie mają pełnej jedności z Kościołem katolickim.

 Analogicznie do Kodeksu Prawa Kanonicznego również w Kodeksie Kanonów Kościołów Wschodnich z 1995 roku zostały zamieszczone dyspozycje dotyczące koncelebracji Eucharystii w kan. 701., natomiast o zakazie koncelebrowania z akatolikami – w kan. 702.
 
Zachęta do koncelebracji w Ogólnym wprowadzeniu do mszału rzymskiego

Obowiązujące obecnie zasady dotyczące koncelebracji podane w Kodeksie zostały uszczegółowione w przepisach liturgicznych. Nowe Ogólne wprowadzenie do mszału rzymskiego z trzeciego wydania mszału rzymskiego (odtąd: OWMR) w art. 199-251 zawiera szczegółowe rozstrzygnięcia dotyczące koncelebracji. W przepisach tych łatwo zauważyć zachętę do koncelebracji ukazującej we właściwy sposób jedność kapłaństwa, ofiary i całego ludu Bożego. Co więcej, koncelebra jest nakazana przez sam obrzęd w czasie święceń biskupa i prezbiterów, podczas błogosławieństwa opata oraz we Mszy krzyżma. Ponadto, jeśli pożytek wiernych nie wymaga albo nie doradza, aby kapłani celebrowali pojedynczo, zaleca się koncelebrować:

- Mszę wieczorną w Wielki Czwartek,
- Msze sprawowane na soborach, zjazdach biskupów i synodach,
- Mszę konwentualną oraz Mszę główną w kościołach i kaplicach,
- Msze sprawowane w czasie wszelkiego rodzaju zjazdów kapłanów diecezjalnych i zakonnych.

Jednak każdy kapłan posiada prawo do sprawowania Eucharystii pojedynczo, lecz nie w tym samym czasie i nie w tym samym kościele lub kaplicy, gdzie odbywa się koncelebracja (OWMR, 199). Tam gdzie jest wielu kapłanów, koncelebracja może się odbyć nawet kilkakrotnie w ciągu dnia, jeśli przemawia za tym duszpasterska potrzeba lub stosowność; koncelebracja winna być zaplanowana w różnym czasie albo w różnych miejscach świętych (OWMR, 201).

Koncelebracje szczególne ze względu na ich okoliczności

W prawie liturgicznym wyróżnione zostały koncelebracje, które winny się cieszyć szczególnym uznaniem z racji okoliczności ich sprawowania. Takimi są koncelebracje, w których biorą udział prezbiterzy jakiejś diecezji ze swym biskupem w tak zwanej Mszy stacyjnej, zwłaszcza w bardziej uroczystych dniach roku liturgicznego, we Mszy święceń nowego biskupa diecezjalnego albo jego koadiutora lub biskupa pomocniczego, w Mszy krzyżma, w Mszy Wieczerzy Pańskiej Wielkiego Czwartku, w dniach obchodów ku czci świętego założyciela lokalnego Kościoła lub patrona diecezji, w rocznice biskupa, wreszcie z okazji synodu lub wizytacji pasterskiej (OWMR, 203).
 
strona: 1 2 3