Jubileuszowe celebracje 400-lecia karmelitanek bosych w Polsce, w skali ogólnopolskiej, rozpocznie uroczysta Eucharystia sprawowana 24 maja br. pod przewodnictwem przełożonego generalnego zakonu o. Saverio Canistrà OCD, w klasztorze karmelitanek bosych w Krakowie, przy ul. Kopernika.

W niedzielę 27 maja br. w Muzeum Archeologicznym w Krakowie zostanie otwarta wystawa pt.: "Mam ja skarb, mam... Cztery wieki karmelitanek bosych w Polsce", organizowana przez Krakowską Prowincję Karmelitów Bosych, Muzeum Historyczne Miasta Krakowa i Muzeum Archeologiczne. Zostaną tam pokazane zabytki ze wszystkich Karmeli żeńskich na dawnych ziemiach Polski oraz z dwu  istniejących dziś w Krakowie domów na Wesołej i na Łobzowie. Obok dzieł sztuki znajdzie się wśród nich wiele przedmiotów związanych z kulturą życia zakonnego karmelitanek bosych, na co dzień niedostępnych z racji klauzury papieskiej.

Wernisaż dla gości i mediów będzie w piątek 25 maja o godz. 12.00. W dniu 28 maja zapraszamy na całodzienne ogólnopolskie sympozjum naukowe na UJ w Krakowie o 400-leciu obecności karmelitanek bosych. 

Jubileusz zakończą dziękczynne Eucharystie sprawowane w poszczególnych klasztorach sióstr karmelitanek bosych 26 maja 2013 r.


Karmelitanki Bose – Mniszki Bose Zakonu Najświętszej Maryi Panny z Góry Karmel
Moniales Discalceatae Ordinis Beatissimae Virginis Mariae de Monte Carmelo (OCD)

Nazwa Zakonu pochodzi od góry Karmel w Palestynie, związanej z postacią proroka Eliasza, którego Zakon uważa za duchowego Ojca. Skalne groty Karmelu już od V w. zamieszkiwali pustelnicy - ludzie szukający Boga, zainspirowani wezwaniem Eliasza: „Żyje Bóg, w obliczu którego stoję” i „Żarliwością rozpaliłem się o chwałę Pana, Boga Zastępów”. To drugie wezwanie do dziś istnieje w herbie Karmelu. Pustelnicy czcili Maryję, szczególnie tajemnicę Jej Bożego Macierzyństwa, której poświęcili pierwszą kaplicę zbudowaną przy źródle Eliasza. Na początku XIII w. pustelnicy ci zaczęli tworzyć pierwsze struktury zakonne. „Formuła życia” napisana na ich prośbę przez św. Alberta, Patriarchę Jerozolimskiego, była kilkakrotnie zatwierdzana przez Kościół jako Reguła Zakonu, ostatecznie w 1247 roku, gdy po zajęciu Ziemi Świętej przez Saracenów karmelici przenieśli się do Europy i musieli odejść od ściśle pustelniczego charakteru życia.

 Zewnętrznym znakiem przynależności do Zakonu jest szkaplerz - od 1251 r. dar Maryi, jako wyraz Jej szczególnego wstawiennictwa i opieki nad Zakonem.

Żeńska gałąź Zakonu powstała w 1452 r.; natomiast początek Karmelu Terezjańskiego to rok 1562, kiedy to św. Teresa od Jezusa, przejęta do głębi trudną sytuacją Kościoła

w okresie Reformacji i chcąc jej zaradzić na miarę swoich możliwości, postanowiła założyć nowy klasztor ze ścisłą klauzurą, aby jak najwierniej odpowiedzieć na Boże powołanie. Tak powstał pierwszy klasztor Reformy pod wezwaniem św. Józefa w Avila (Hiszpania), a wkrótce potem nowe fundacje, od 1568 r. również męskie, przy tworzeniu których dużą rolę  odegrał św. Jan od Krzyża. Reforma rozszerzyła się następnie poza granice Hiszpanii, obejmując kolejno: Włochy (1590), Francję (1604), Belgię (1607). Obecnie karmelitanki bose są najliczniejszym zakonem kontemplacyjnym, liczącym ok. 12 400 sióstr w 85 krajach świata.

Do Polski karmelitanki bose przybyły z Belgii 26 maja 1612 roku i osiadły w Krakowie przy kościele św. Marcina (ul. Grodzka). Do końca XVII w. powstało na ziemiach polskich 7 klasztorów. Ostatnią fundacją w okresie przedrozbiorowym był klasztor w Krakowie na Wesołej (obecnie ul. Kopernika), założony w 1725 r. Jest on jedynym w Polsce Karmelem, który szczęśliwie przetrwał okres kasat, stając się schronieniem dla wygnanek z innych klasztorów.

Odrodzenie zakonu karmelitanek bosych w Polsce nastąpiło w XIX w. dzięki siostrom z Belgii. W pierwszej połowie XX w. wojenne zawieruchy poważnie zahamowały rozwój zakonu. Podczas II wojny światowej ponownie klasztor na Wesołej udzielił gościny siostrom, które musiały opuścić swoje domy. Po wojnie liczba wspólnot stopniowo wzrastała.

Obecnie w Polsce działa 29 klasztorów karmelitanek bosych, będących pod jurysdykcją polskich prowincji zakonu: krakowskiej (12 klasztorów w Polsce) i warszawskiej (17 klasztorów w Polsce). W ostatnich latach powstało też 9 polskich fundacji poza granicami kraju: w Hafnarfjordur na Islandii, w Tromso w Norwegii, w Sofijskiej Borszczygówce k. Kijowa i Pokotylivce k. Charkowa na Ukrainie, w Usolu Syberyjskim k. Irkucka w Rosji, w Koszycach i Detve k. Bańskiej Bystrzycy na Słowacji oraz w Karagandzie i Oziornoje w Kazachstanie. W sumie w 38 polskich klasztorach jest ok. 570 sióstr karmelitanek bosych ze średnią wieku 46 lat.

Zgodnie z charyzmatem św. Teresy, życie karmelitanki bosej jest całkowicie ukierunkowane na modlitwę i kontemplację rzeczy Bożych - w małej wspólnocie siostrzanej opartej na samotności, modlitwie i surowym ubóstwie, w służbie Kościołowi. Tajemnica Kościoła - Oblubienicy Chrystusa zostaje niejako powierzona jej wierności, wierności spotkaniu Boga z człowiekiem. To zaangażowanie na rzecz Kościoła wyrażają słowa św. Teresy od Jezusa: „Jestem córką Kościoła” oraz św. Jana od Krzyża: „Odrobina czystej miłości więcej przynosi pożytku Kościołowi niż wszystkie inne dzieła razem wzięte”. Prawda ta rozbrzmiewa jak echo w wyznaniu św. Teresy od Dzieciątka Jezus: „W sercu Kościoła, mej Matki, będę miłością”.

Święci Karmelu w sposób szczególny uczą dróg zjednoczenia z Bogiem, w przyjaźni z Chrystusem i Jego Matką; uczą modlitwy, która jest „przyjacielskim obcowaniem i często powtarzaną rozmową na samotności z Tym, o którym wiemy, że nas miłuje”. Taka modlitwa angażuje całą ludzką egzystencję i wyraża się w życiu wiary, nadziei i miłości, które stanowią drogę świętości ewangelicznej. Tak więc charyzmat udzielony św. Teresie od Jezusa okazał się darem Ducha Świętego dla całego Kościoła.

Do najbardziej znanych w świecie karmelitanek bosych, poza św. Teresą od Jezusa, która jako pierwsza kobieta otrzymała tytuł Doktora Kościoła, należą:

- św. Teresa od Dzieciątka Jezus, Patronka misji i najmłodszy Doktor Kościoła
- św. Teresa Małgorzata od Najświętszego Serca Jezusa
- św. Teresa Benedykta od Krzyża (Edyta Stein)
- św. Teresa od Jezusa z Los Andes
- św. Maravillas od Jezusa
- bł. Maria od Jezusa Ukrzyżowanego (“Mała Arabka”)
- bł. Elżbieta od Trójcy Świętej
- bł. Męczenniczki z Compiegne
- s. Łucja Dos Santos z Coimbry (Fatima).

Wśród wielkich postaci polskiego żeńskiego Karmelu Terezjańskiego warto wspomnieć m.in.: służebnicę Bożą m. Teresę Marchocką, m. Ksawerę Czartoryską, m. Jadwigę Wielhorską, m. Annę Kalkstein, czy niedawno zmarłą s. Immakulatę Adamską.

Karmelitanki bose prowadzą apostolstwo wyłącznie kontemplacyjne, angażując w nie wszystkie siły swego życia. Wierne duchowi eklezjalnemu, podejmują posługę ofiary i żarliwej modlitwy wstawienniczej za cały Kościół, a zwłaszcza za kapłanów i teologów. Odpowiadając na oczekiwania Kościoła, siostry intensywnie przeżywają tajemnice modlitwy kontemplacyjnej i dają o niej świadectwo pośród Ludu Bożego. Klasztory użyczają miejsca i pomocy w modlitwie osobom, które o to proszą, z wykluczeniem jednak wszelkiej formy apostolatu czynnego.

Więcej o karmelitankach bosych: http://www.karmel.pl/mniszki/index.php oraz http://www.karmelicibosi.pl/?zakon=siostry