DRUKUJ
 
Krystyna Ostrowska
Żyć według wartości
Wychowawca
 


Uznano, że z seksualizacją mamy do czynienia wtedy, gdy w różnorodnych przekazach medialnych i komunikacji interpersonalnej:

a) wartość osoby ludzkiej wynika tylko z jej atrakcyjności seksualnej lub zachowania i całkowicie pomija się inne właściwości;
b) ukazuje się, że normą jest atrakcyjność fizyczna utożsamiana z seksownością;
c) następuje uprzedmiotowienie osoby w ten sposób, że staje się ona przedmiotem seksualnego wykorzystania dla innych, a nie osobą wolną, godną szacunku;
d) seksualność jest narzucana w niewłaściwy sposób i w niewłaściwym okresie życia, np. małym dzieciom. Zespół przeanalizował teorie psychologiczne, badania oraz doświadczenia kliniczne, podejmujące kwestie seksualizacji dziewcząt przez media i inne przekazy kulturowe.

Obszarami analizy były: normy kulturowe, oczekiwania i wartości przekazywane różnymi drogami, udział rodziny, szkoły, rówieśników i innych osób w proces seksualizacji oraz tzw. samoseksualizacja czyli urzeczywistnianie przekazywanych wzorców zachowań i norm seksualności we własnym życiu.

Rola mediów w świecie wartości

Analiza bogatego dorobku badawczego odnośnie do roli mediów, w tym telewizji, teledysków, filmów, kreskówek i filmów animowanych, czasopism, przekazów medialnych, gier komputerowych, Internetu, reklam, w sposób niezbity ukazała, że „kobiety i dziewczęta częściej niż mężczyźni są uprzedmiotowiane i seksualizowane w różnego typu mediach”. Również ten charakter przekazu jest obecny w relacjach rodzinnych i szkolnych oraz rówieśniczych. Pod wpływem wszechobecnej seksualizacji same dziewczęta biorą w niej czynny udział i w ten sposób niejako godzą się na uprzedmiotowienie i seksualizację. Proces ten jest o tyle szkodliwy, że sprowadza człowieka do jednego wymiaru biologicznego, ukazującego jedynie ważność atrakcyjności ciała i opartej na tym jednej funkcji seksualności. Przytoczony fragmentarycznie obraz transmisji wartości w kulturze i w rodzinie pokazuje z jednej strony, jaką odpowiedzialność ponosi kultura za uwyraźnianie i przekazywanie wartości, a z drugiej strony, jakie skutki pociąga za sobą niewłaściwe, nieadekwatne, niepełne i fałszywe ukazywanie treści jakiejś wartości, w tym przypadku seksualności człowieka. W raporcie przytoczono nie tylko konkretne formy i sposoby uwyraźniania, że seksualność i atrakcyjna sylwetka ciała są cenne, ważne, pożądane w osiąganiu sukcesu i szczęścia we współczesnym społeczeństwie, ale także ukazano, jak seksualizacja jednej grupy osób wpływa na pozostałe grupy społeczne. Warto zauważyć, że podobne badania należałoby przeprowadzić nad transmisją wartości miłości poprzez środki przekazu kulturowego, ale także rodzinnego i interpersonalnego w różnych grupach społecznych.

Czy współczesny świat przeżywa kryzys wartości?

Socjologowie i psychologowie zwracają uwagę, ze współczesny człowiek, szczególnie młody, dorastający, ma trudności z uwewnętrznieniem i urzeczywistnianiem wartości, bowiem w samej kulturze obserwuje się kryzys wartości, o czym dobitnie świadczy analiza seksualizacji dziewcząt i kobiet w Ameryce, uprzedmiotowiające i odzierające z wielowymiarowości traktowanie człowieka przez środki przekazu kulturowego.

Dlaczego proces uwewnętrzniania uniwersalnych wartości i życia według tych wartości jest dziś trudniejszy niż dawniej? Co to znaczy, że współczesny świat przeżywa kryzys wartości? By móc odpowiedzieć na te pytania, trzeba wrócić do rozważań na temat istoty wartości. Jeżeli przyjmiemy, że wartością jest coś, co jest cenne, pożądane, ważne, konieczne i co staje się powinnością, to musimy odpowiedzieć również na pytanie, dla jakiego celu to, co ma być wartością, jest cenne, ważne i pożądane. Innymi słowy, ukazując człowiekowi perspektywę jakichś wartości, zawsze musimy odwołać się do celu, ku któremu te wartości prowadzą. Jeżeli przyjmiemy za punkt wyjścia proces stawania się coraz bardziej człowiekiem, czyli proces rozwoju człowieka i perspektywę czasową, i np. opowiemy się za jego przeznaczeniem do wieczności i nieśmiertelności duchowej, to najbardziej cennymi i pożądanymi wartościami stają się wartości duchowe, mające swoje źródło w religii. Jeżeli natomiast skrócimy człowiekowi perspektywę czasową do „tu i teraz”, to będzie on zainteresowany wartościami, które „tu i teraz” oferuje mu współczesna kultura. Mogą to być wartości przyjemnościowe, m.in. związane z seksualnością człowieka, albo psychiczne, np. poznawcze (kultura oświeceniowa), czy związane z przeżyciami emocjonalnymi (romantyzm). Życie wartościami jest nieodłącznie związane z koncepcją, jaką ma człowiek o sobie samym, jaki odkrył i realizuje cel swego życia, zadania, które ma do wykonania i to, co ogólnie określamy sensem życia. Nie sposób udzielić odpowiedzi na te pytania bez wydatnego udziału innych osób: rodziców, nauczycieli, rówieśników, osób zaufania publicznego, duchownych i świeckich, oraz własnego odkrywania radości życia poprzez czynne uczestnictwo w sferze działań intelektualnych, społecznych, duchowych, fizycznych.

prof. UW dr hab. Krystyna Ostrowska
 
strona: 1 2 3