Dzieci potrzebują obojga rodziców – tymczasem często w rodzinach brak jest ojca jako osoby, z którą dzieci mogłyby się identyfikować i która stanowiłby dla nich wzorzec. Jaką szczególną rolę odgrywa w rodzinie ojciec? Jakie problemy psychiczne mogą powstać u dzieci i młodzieży, która wzrasta bez ojca? Jak można braki te w życiu dorosłych już osób wyrównać oraz jak poradzić sobie z problemami, jakie one ze sobą niosą?

Opisem licznych przypadków ze swojej praktyki psychoterapeutycznej oraz wiedzą opartą na badaniach psychologicznych Horst Petri pokazuje, jak ważny jest ojciec dla rozwoju zachowań związanych z budowaniem więzi, dla kształtowania identyfikacji psychoseksualnej, dla odnalezienia własnej roli w społeczeństwie oraz dla postaw w odniesieniu do relacji w związkach partnerskich. W oparciu o swoje bogate doświadczenia psychoterapeutyczne Autor ukazuje metody terapii w sytuacji, kiedy pozbawienie ojca stało się traumą.
 

Przedmowa do piątego wydania

Ponownie opracowana i zaktualizowana wersja tej książki wychodzi naprzeciw zwiększonemu zainteresowaniu, z jakim w ostatnich latach spotkała się tematyka bardzo dotkliwie odczuwanego braku ojca w wielu dziedzinach życia społecznego. Najważniejszym impulsem skłaniającym do zainteresowania tą tematyką było ponowne docenienie – przez długi czas lekceważonej i zaniedbywanej – roli ojca. Niesłabnący wzrost liczby rozwodów oraz nieustannie zwiększająca się liczba dzieci rodzących się poza małżeństwem przy jednoczesnym dramatycznym spadku urodzeń nie są jedynie dowodem pogłębiającej się destabilizacji rodziny. Zjawiska te zdecydowanie wskazują również na pewne przemiany demograficzne, które w efekcie doprowadzają społeczeństwo do niepokojąco groźnej sytuacji.

Wypływające z tego faktu nowe zainteresowanie ojcami siłą rzeczy wyostrzyło również spojrzenie na społeczny wymiar zjawiska braku ojca. Dlatego konieczne było włączenie do nowego wydania tej książki najnowszych ustaleń badawczych z tego zakresu oraz uwzględnienie starań o ograniczenie zakresu podjętej problematyki.

Z braku miejsca nie mogłem, niestety, wykorzystać licznych listów oraz stosów akt sądowych i opinii nadesłanych mi w okresie po wydaniu tej książki przez kobiety i mężczyzn, których podjęta tu problematyka dotyka. Najbardziej poruszające były dla mnie listy tych osób, które po lekturze mojej książki po raz pierwszy rozpoznały główną przyczynę wielu trudności w ich życiu. Było to dla nich wielkie wyzwalające przeżycie poznawcze. Wielu z nich przez lata całe poddawało się różnym terapiom, podczas których tematyka utraty ojca w ich życiu nigdy nie była podejmowana.

Oby książka ta przyczyniła się do zaprzestania kwestionowania i ignorowania tego problemu.

 

Horst Petri
Berlin, wiosną 2006

Spis treści

PRZEDMOWA DO PIĄTEGO WYDANIA
WPROWADZENIE
„SPOŁECZEŃSTWO BEZ OJCÓW” – WYTWÓR WYOBRAŹNI
DLACZEGO DZIECI POTRZEBUJĄ OJCA?
Potęga wewnętrznego wizerunku ojca
Rozwój więzi pomiędzy ojcem a dzieckiem
Trójkąt matka-ojciec-dziecko – faza triangulacji
Wielki ojciec-małe dziecko – pierwsza faza edypalna
Obraz ojca w okresie dojrzewania – druga faza edypalna

OJCA MOŻNA UTRACIĆ NA RÓŻNE SPOSOBY
„Nigdy nie poznałem mego ojca” – brak ojca
Utrata ojca w okresie pomiędzy wczesnym dzieciństwem a dojrzewaniem
Tylko jedno jedyne wspomnienie – utrata ojca w pierwszych trzech latach życia
Pomiędzy zależnością a buntem – utrata ojca w okresie pierwszej fazy edypalnej
„Kim jestem?” – kryzys tożsamości związany z utratą ojca w okresie dojrzewania
Wyczekiwanie na spotkanie – formy nieobecności ojca

JAK OTOCZENIE MOŻE HAMOWAĆ BĄDŹ WSPOMAGAĆ PROCES RADZENIA SOBIE Z POZBAWIENIEM OJCA
Jaką rolę odgrywają predyspozycje genetyczne? 
Trudny los matek
Rodzeństwo – ostoja w samotności i konkurenci
Ojczymowie oraz ojcowie zastępczy w rodzinie 
Ojcowie społeczni w obszarze pozarodzinnym 
Krewni – dziurawa sieć      
Bieda lub bogactwo – wielka różnica 
Bez przyjaciół nie można się obejść
Zawiłe stosunki w związkach uczuciowych i relacjach partnerskich 

SKUTKI NIEZASPOKOJENIA POTRZEBY KONTAKTU Z OJCEM
Czym jest trauma?
Psychiczne i społeczne konsekwencje pozbawienia ojca 
Rozwój inteligencji 
Sumienie i moralność
Poczucie własnej kobiecości i męskości
Jak odnajdywać się w społeczeństwie   
Twórcze radzenie sobie z traumą      
Przekazywanie traumy z pokolenia na pokolenie

LECZENIE TRAUMY    
Propozycja nowego porozumienia pomiędzy płciami    
Ogólne ramowe uwarunkowania     
Zmiany w strukturze świata pracy 
Każde dziecko ma prawo do obojga rodziców – „nowa ustawa o prawach dziecka”  
Mediacja, poradnictwo, terapia, samopomoc   
Wychowanie, kształcenie, praca – dokąd zmierzamy?    

OSOBISTE ZAKOŃCZENIE 
BIBLIOGRAFIA