Znaczenie wiary religijnej w życiu jest przez Polaków silniej eksponowane w roku 2012 niż w roku 1991. Mimo że wiele wskaźników religijności maleje, nie można więc mówić o postępującej laicyzacji polskiego społeczeństwa. Takie wnioski płyną z ogólnopolskiego badania postaw religijnych i społecznych Polaków, jakie przeprowadził Instytut Statystyki Kościoła Katolickiego SAC.

Jakie zmiany zaszły w polskim katolicyzmie w ciągu 20 lat transformacji? Jak zmienił się w wolnej Polsce Kościół katolicki? W jakim kierunku zmienia się polska religijność? Odpowiedzi na te pytania przynosi badanie, które przeprowadził prowadzony przez pallotynów Instytut Statystyki Kościoła Katolickiego. Wyjątkowość tego badania polega na tym, że ankietowani odpowiadali na pytania, obejmujące szereg kluczowych obszarów życia religijnego człowieka, które potraktowane łącznie pozwalają na stworzenie pełnego obrazu religijności i zmian, jakie w tym obszarze następują. Określona metoda i technika badań pozwoliła z kolei na porównanie wyników badania z 2012 r., z tymi, jakie uzyskano w badaniach w 1991 i 1998 r.

W stosunku do 1991 r. nastąpił wzrost doświadczenia religijnego aż o 23,8 pkt. proc. Badanie pokazuje, że wzrosła liczba osób, które określają się jako głęboko wierzące. Tak ocenia siebie 20% badanych – to dwukrotnie więcej niż w 1991 r. Ale sam odsetek wierzących spadł do poziomu 60,8%. Rodzina i wiara to wartości wciąż najważniejsze dla Polaków. Coraz większą aprobatę zyskuje parafialna pomoc charytatywna.

Szczegółowe badanie dominicantes i communicantes przynosi co roku dane o ilości osób uczestniczących we Mszy św. i przystępujących do Komunii św. Badanie postaw religijnych odpowiada z kolei na pytanie o motywacje uczestnictwa w praktykach religijnych. Jak się okazuje, udział we Mszy św. to dla Polaków przeżycie religijne i nakaz sumienia. Motywacje religijne zdecydowanie przeważają nad społeczno-obyczajowymi.

Wierni coraz mniej czują się jednak związani ze swoją parafią. Aż trzykrotnie wzrósł zanik więzi z parafią wśród mieszkańców wsi, mimo to oni najczęściej wspierają parafię ofiarami i angażują się w prace porządkowe w kościele.

W latach 1991-2002 można mówić o pewnej stabilizacji praktyk wśród polskich katolików, z kolei w latach 2002-2012 odnotowano spadek zaangażowania. Niepokojące jest zmniejszanie się udziału najmłodszych roczników badanych w praktykach religijnych, co może być zapowiedzią długotrwałego spadku religijności w całym społeczeństwie.

–  Wydaje się, że katolicka Polska dopiero po dwóch dekadach transformacji ustrojowej i społeczno-kulturowej, po wejściu do Unii Europejskiej, zaczyna w sposób bardziej wyraźny zmagać się z wyzwaniami postchrześcijańskiej czy postsekularnej Europy – podsumowuje ks. prof. Janusz Mariański, socjolog z Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.

Coraz powszechniejsze staje się przyzwolenie na seks przed ślubem czy stosowanie środków antykoncepcyjnych. Ale jednocześnie rośnie akceptacja głosu Kościoła odnośnie aborcji i eutanazji.

Jak pokazuje badanie, nie odnotowuje się wykluczenia wartości religijnych i moralnych ze sfery publicznej. Z drugiej jednak strony, w skali całej populacji, religijność nie stanowi dziś dominującego czynnika wpływającego na postawy w obrębie sfery publicznej.
 

***

W ramach badania postaw religijnych Polaków swoją prośbę o wypełnienie ankiety kieruje do wiernych także ks. Józef Kloch:

Moi drodzy!

Dotąd nikt nie zbadał, jak Internet służy Kościołowi katolickiemu w Polsce. Chodzi zarówno o zwykłe korzystanie z Sieci (np. czytanie informacji), jak i aktywny udział w tworzeniu społeczności (np. na Twitterze czy Facebooku itp.). Dlatego serdecznie Was proszę o podzielenie się informacjami na ten temat poprzez wypełnienie kwestionariusza (wystarczy tylko klikać!). Zajmie to ok. 5-8 minut.  
 
Wyniki tej anonimowej ankiety służyć będą analizom naukowym i pracy duszpasterskiej. Odpowiedzi każdej i każdego z Was są dla mnie ważne. Wystarczy kliknąć (skopiować do przeglądarki) poniższy link, by uruchomić kwestionariusz: http://www.badania.opi.org.pl/index.php?sid=94568&lang=pl

Z góry dziękuję za czas poświęcony na wypełnienie ankiety, a jeśli możecie ten list przesłać do 2-3 osób w kręgu katolików świeckich czy duchownych - będę tym bardziej wdzięczny. Sobota i niedziela winny sprzyjać wypełnieniu kwestionariusza (klikaniem).

Pięknie Was pozdrawiam i dziękuję!
xJKloch