DRUKUJ
 
O paulińskiej liturgii w średniowieczu
 


IV Międzynarodowa Konferencja Naukowa „Liturgia Paulinów w średniowieczu” trwa w poniedziałek, 12 listopada na Jasnej Górze. Spotkanie odbywa się w ramach V Festiwalu Musica Claromontana 'Liturgia paulińska w świetle wpływów tradycji diecezjalnej i zakonnej'. 
 
Konferencja wpisuje się w rozpoczęty w 2010 roku projekt, którego celem jest jak najbardziej wyczerpujące poznanie rozwoju liturgii i muzyki liturgicznej w klasztorach paulińskich (ze szczególnym uwzględnieniem Jasnej Góry), w oparciu o gruntowne przebadanie zachowanych źródeł. 
 
Organizatorem konferencji jest Stowarzyszenie 'Kapela Jasnogórska' przy współpracy z Zakonem Paulinów na Jasnej Górze oraz powołany przez władze zakonne Zespół Naukowo-Redakcyjny Jasnogórskich Muzykaliów. 
 
„Podczas każdej sesji badamy źródła liturgiczne paulinów, aby poznać, jak wyglądała ta liturgia, jakie były wpływy diecezjalne i innych zakonów na liturgię paulińską – wyjaśnia o. Nikodem Kilnar, krajowy duszpasterz muzyków kościelnych, prezes Stowarzyszenia Kapela Jasnogórska - Materiały, które zostaną dzisiaj wygłoszone, zostaną opublikowane w serii 'Musica Claromontana - Studia', w którym prezentowane są dzieła, biogramy kompozytorów oraz analiza dzieł”. 
 
„W konferencji biorą udział prelegenci ze Słowacji, którzy będą przedstawiać nam źródła paulińskie zachowane w archiwach w Słowacji, należącej do prowincji paulinów węgierskich, stąd są to dla nas nieznane źródła i bardzo cenne” - dodaje o. Kilnar. 
 
„Próbujemy od szeregu już lat, bo to jest już czwarta konferencja z cyklu o liturgii paulińskiej, dotrzeć do źródeł liturgii paulińskiej, zarówno tych, które znajdują się w bibliotece, te są na ogół znane, choć jeszcze nie wszystkie do końca opracowane, natomiast też szukamy wszelkich źródeł w innych archiwach, i polskich, i zagranicznych. I okazuje się, że jeszcze odnajdujemy ciekawe zabytki, księgi liturgiczne bezpośrednio paulińskie, albo też używane przez paulinów w rożnych klasztorach – mówi prof. dr hab. Remigiusz Pośpiech, Przewodniczący Zespołu Naukowo-Redakcyjnego Jasnogórskich Muzykaliów - Także poszerzanie grona badaczy zaangażowanych w ten jasnogórski projekt przynosi ciągle nowe odkrycia samych źródeł, ale też nowe interpretacje”. 
 
„Liturgia była wydarzeniem muzycznym, staramy się zgłębiać jej pewną specyfikę, ale też wpływy w kontekście i diecezjalnym i zakonnym, bo one są bardzo ciekawe i ogólnoeuropejskie - w końcu jest to przynależność do jednego Kościoła Powszechnego, który zawsze charakteryzował się jednością, także jednością liturgii, ale różnorodnością w szczegółach właśnie w repertuarze. I to wszystko staramy się badać, i do tego potrzeba wielu specjalistów: liturgistów, historyków, muzykologów, a teraz poszerzamy nasz zespół o językoznawców, znawców literatury” – dodaje prof. Pośpiech. 
 
Obrady trwają w sali konferencyjnej Domu Pielgrzyma. Przewidziano m.in. wykłady: dr Magdalena Komorowska (UJ Kraków) - „O Mszy Świętej opisanie” Mikołaja z Wilkowiecka – ciągłość w potrydenckiej reformie Kościoła; dr hab. Jakub Kubieniec (UJ Kraków) - Symbolika śpiewów mszalnych według „Interpretatio missae” Mikołaja z Wilkowiecka; ks. dr hab. Piotr Wiśniewski, prof. KUL (KUL Lublin) - Praktyka alternatim w rękopiśmiennym Cantionale (R 583) z Jasnej Góry; ks. dr Mariusz Białkowski (AMuz Poznań) - Alleluia drugiego modus w rękopisie JG III 913. Spojrzenie neumatyczno-modalne; ks. dr hab. Rastislav Adamko, prof. KU (Katolicka Univerzita, Ružomberok) - Graduale Nitriense – pauliński rękopis liturgiczno-muzyczny?; prof. dr hab. Czesław Grajewski (UKSW Warszawa) - Kilka uwag na temat paulińskiego obrzędu mandatum fratrum; doc. dr Janka Bednáriková (Katolicka Univerzita, Ružomberok) - Zachowane fragmenty rękopisów chorałowych proweniencji paulińskiej na Słowacji; doc. dr Zuzana Zahradníková (Katolicka Univerzita, Ružomberok) - Maryjne miejsca pielgrzymkowe na Słowacji – rezultat średniowiecznej duchowości maryjnej; o. mgr-lic. Dariusz Cichor OSPPE (Włodawa) - Motywy pasyjne w liturgii okresu Wielkiego Postu i Wielkanocy w Officium Proprium zakonu paulinów w pierwszej połowie XIX wieku. 
 
Dzień zakończył Koncert muzyki ze średniowiecznych zbiorów jasnogórskich w bazylice jasnogórskiej o godz. 19.00. Wszystkich zebranych powitał o. Nikodem Kilnar, krajowy duszpasterz muzyków kościelnych, prezes Stowarzyszenia Kapela Jasnogórska. Zabrzmiały 'Nieszpory ku czci św. Andrzeja Apostoła' w wykonaniu Scholi Gregoriana Cardinalis Stephani Wyszyński pod dyr. Michała Sławeckiego. Koncert dofinansowano ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego /posłuchaj w audio/. 
 
Konferencję rozpoczęła Msza św odprawiona w Kaplicy Matki Bożej o godz. 8.00 pod przewodnictwem o. Nikodema Kilnara. Zaśpiewał Jasnogórski Kwartet Wokalny Cantus pod dyr. Przemysława Jeziorowskiego. 
 
 
V edycja Festiwalu Musica Claromontana trwa przez cały 2018 rok. W ramach Festiwalu organizowane są zarówno konferencje, jak i koncerty. Festiwal zrealizowano ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Patronat honorowy na Festiwalem objęli: o. Arnold Chrapkowski, generał Zakonu Paulinów i o. Marian Waligóra, przeor Jasnej Góry. Organizatorem jest Stowarzyszenie Kapela Jasnogórska, a współorganizatorami: Zespół Naukowo-Redakcyjny Jasnogórskich Muzykaliów, Klasztor Paulinów na Jasnej Górze, Klasztor Paulinów w Wieruszowie. 
 
Kolejne wydarzenie, wpisujące się w program Festiwalu, to koncert, który odbędzie się 20 listopada o godz. 19.00 w Kościele OO. Paulinów pw. św. Ludwika we Włodawie. Wykonawcy: soliści, chór, Zespół Muzyki Dawnej La Tempesta pod dyr. Jakuba Burzyńskiego. Program: muzyka ze zbiorów jasnogórskich: Damse Józef (1789-1852) - Missa in C, Dobrzyński Ignacy Feliks (1807-1866) - Święty Boże, Kurpiński Karol (1785-1857) - Zdrowaś Maria, Ojcze nasz. Prawykonanie po wiekach. 
 
o. Stanisław Tomoń 
www.jasnagora.com