Cały Nowy Testament został napisany po grecku. Większość Starego Testamentu powstała w języku hebrajskim. Jednak część ksiąg Daniela (2,4–7,28) i Ezdrasza (4,8–6,18; 7,12-26) oraz jeden werset Jeremiasza (10,11) zostały napisane po aramejsku, zaś księgi Mądrości i 2 Machabejska po grecku. Inne księgi (Tobiasza, Judyty, Barucha i 1 Machabejska) dotarły do nas w języku greckim, ale prawdopodobnie są to tłumaczenia z hebrajskich lub aramejskich tekstów oryginalnych. Między III a II w. przed Chr. w Egipcie dokonano przekładu całej Biblii hebrajskiej na język grecki. To bardzo ważne tłumaczenie jest znane jako Septuaginta (Siedemdziesięciu, gdyż według legendy tylu było tłumaczy). Septuaginta została przyjęta przez chrześcijan i w III w. po Chr. dokonano jej przekładu na łacinę, który jest znany jako Vetus latina. Następnie św. Hieronim (zm. 420) przełożył z hebrajskiego księgi Starego Testamentu napisane w tym języku oraz dokonał rewizji Vetus latina w odniesieniu do Nowego Testamentu. Z dzieła św. Hieronima zrodziła się Biblia łacińska zwana Wulgatą, która stała się oficjalną Biblią łacińskiego Kościoła katolickiego. Zawiera ona tłumaczenie św. Hieronima z hebrajskiego (za wyjątkiem Psalmów), poprawiony przez niego Nowy Testament oraz kilka innych ksiąg (Syracydesa, Mądrości, 1 i 2 Machabejska) zachowanych zgodnie z wersją Vetus latina.

 

Powyższe informacje wprowadzają nas w kwestię dotyczącą każdego atlasu biblijnego, a mianowicie dlaczego istnieją różne pisownie imion osób i nazw miejsc, które znajdują się w Biblii? Aby wyjaśnić ten problem, może okazać się pomocne krótkie spojrzenie na alfabety hebrajski i grecki (Tabele 1 i 2).

 

Jak widać, wszystkie litery alfabetu hebrajskiego są spółgłoskami. Samogłosek bowiem nie zapisywano. W pewnym momencie zrodziła się potrzeba ustalenia poprawnej wymowy tekstu biblijnego, aby zapobiec temu, że zostanie zapomniana bądź zniekształcona. Bez modyfikacji tekstu spółgłoskowego zostały wprowadzone znaki (kropki lub małe kreski) przedstawiające samogłoski. System ten opracowano między VI a VIII w. po Chr. (zatem po bardzo długim czasie od spisania tekstów biblijnych). Gramatycy i nauczyciele, którzy wprowadzili samogłoski (oraz różne uwagi na marginesie, aby zachować integralność tekstu biblijnego) są nazywani „masoretami”, a tekst hebrajski w ten sposób ustalony określa się jako „tekst masorecki” (TM lub MT).

 

Nie wszystkie spółgłoski hebrajskie mają odpowiedniki w alfabecie greckim lub łacińskim, dlatego starożytni tłumacze, oddając imiona lub nazwy własne, musieli dostosować dźwięki hebrajskie do swojego alfabetu. Tabela 3 pokazuje w przybliżeniu, jak postępowali greccy tłumacze i św. Hieronim. Należy mieć na uwadze, że nie zawsze te dzieła są spójne, to znaczy nie zawsze oddają jedną literę hebrajską za pomocą jednej i tej samej litery greckiej lub łacińskiej. W przekładach współczesnych występują dokładnie te same trudności i istnieją nawet znaczne różnice w transkrypcji niektórych spółgłosek hebrajskich, których brzmienie nie ma odpowiednika w naszym alfabecie.

 

Jeśli idzie o samogłoski (których w starożytności nie zapisywano, ale je wymawiano!), greka i łacina mogły oddać w sposób dość precyzyjny brzmienie dźwięków hebrajskich. Jednak sprawę komplikuje fakt, że – jak wspomnieliśmy – wymowa tradycyjna tekstu biblijnego w środowisku hebrajskim została ustalona przez masoretów stosunkowo późno. Nie jest jasne, na ile oznaczenia masoretów odpowiadają rzeczywistej wymowie w epoce powstania tekstów lub w czasach Jezusa. W każdym razie jest pewne, że także w odniesieniu do samogłosek bardzo często wymowa zachowana w transkrypcji greckiej przez tłumaczenie Septuaginty (III–II w. przed Chr.) i przez św. Hieronima (IV w. po Chr.) różni się (i niekiedy jest bliższa antycznemu zwyczajowi) od tej zapisanej przez masoretów. Skutkiem tego wszystkiego, co powiedzieliśmy wyżej, jest fakt, że istnieją rozmaite sposoby oddawania po włosku (i także w innych współczesnych językach) imion własnych osób i miejsc Biblii. Na przykład najstarsze przekłady włoskie w kręgu katolickim (jak choćby bardzo cenione tłumaczenie A. Martiniego, 1769–1781) opierały się na Wulgacie, stosując się do niej również pod względem transkrypcji nazw własnych. Współczesne wersje włoskie (łącznie z oficjalnym tłumaczeniem Konferencji Episkopatu Włoch) wykazują natomiast tendencję do odtwarzania – z koniecznymi adaptacjami – systemu zapisu masoreckiego hebrajskiego, za wyjątkiem nazw, które już od dawna weszły do powszechnego użytku. Oto kilka przykładów możliwych różnic w transkrypcji. Hebrajskie H?as?ôr w transkrypcji greckiej brzmiało Asor, a łacińskiej Asor, i tak w wersji włoskiej Martiniego zachowano Asor; natomiast ci, którzy odwołują się do tekstu masoreckiego, piszą raczej Hazor, Cazor, Casor, Chazor lub Chasor. W hebrajszczyźnie masoretów imię siostry Mojżesza brzmi Miryam, lecz łacina i greka oddają je odpowiednio przez Maria i Mariam. Podobnie w wersjach włoskich można znaleźć Maria lub Miriam.