Epigraf na wielkiej rzeźbie, przechowywanej w British Museum, ukazującej etapy zajęcia Lakisz i wzięcia jeńców, którzy przechodzą przed królem (ANET, s. 288).
Sennacheryb, król świata, król Asyrii, siedział na tronie „nimedu” i łup Lakisz (Lakisu) przechodził przed nim.

 

 

Z inskrypcji na Pryzmie B, przechowywanej w British Museum (ANET, s. 291).
Zmobilizowałem królów kraju Hatti i drugiego brzegu rzeki (Eufrat): Ba’lu, króla Tyru, Manassesa (Menasî), króla Judy (Iaudi), Quashgabriego, króla Edomu, Musuriego, króla Moabu, Silbela, króla Gazy, Metintiego, króla Aszkelonu, Ikausu, króla Akkaronu, Milkiaszapę, króla Byblosu, Matanba’la, króla Arwad, Abiba’ala, króla Samsimuruna, Puduila, króla Bet-Ammon, Ahimilkiego, króla Aszdodu – 12 królów wybrzeża morza; Ekiszturę, króla Edi’il (Idalion?), Pilagurę (Pitagorasa), króla Kitrusi (Chytros), Kisu, króla Sillu’una (Soli?), Ituandara, króla Pappy (Pafos), Erisu, króla Silli, Damasu, króla Kuri (Curium), Atmesu, króla Tamesi, Damusi, króla Qarti-hadasti (Kartagina), Unasagusu, króla Lidir (Ledra), Bususu, króla Nurii – 10 królów z Iadnana (Cypr) pośrodku morza, ogółem 22 królów z Hatti, wybrzeża morza i wysp; wszystkich ich wysłałem i kazałem przywieźć pośród przerażających trudności do Niniwy, miasta mego panowania, jako materiały budowlane dla mojego pałacu: wielkie bale, długie belki i cienkie deski cedrowe i sosnowe, wytwarzane na górach Sirara i Liban, które wyrosły przez długi czas jako wysokie i bujne drzewa, (ponadto) z ich miejsc powstania (czyli jaskiń) na górach, posągi Lamassu i Szedu (bóstw opiekuńczych), wykonane z kamienia „asznan”, posągi Abzaztu, progi (do bram), płyty z piaskowca, z kamienia „asznan”, z tłuczenia gruboziarnistego i drobnoziarnistego, z kamienia „alallu” i kamienia „gi-rin-hi-li-ba” (?).

 

 

Z inskrypcji zawartej na złożonych fragmentach, tworzących Walec C Assurbanipala, przechowywany w British Museum (ANET, s. 294). Wiele imion jest identycznych z tymi z listy lenników Asarhaddona; w niektórych przypadkach pojawiają się warianty pisowni w tekście asyryjskim lub transkrypcji w przekładzie.

 

Ba’al, król Tyru, Manasses (Minsie), król Judy (Iaudi), Quashgabri, król Edomu, Musuri, król Moabu, Silbel, król Gazy, Mitinti, król Aszkelonu, Ikausu (Ikaszamsu), król Akkaronu, Milkiaszapa, król Byblos, Iakinlu, król Arwad, Abiba’al, król Samsimuruna, Aminadbi, król Bet-Ammon, Ahumilki, król Aszdodu, Ekisztura, król Edi’li, Pilagura, król Pitrusi, Kisu, król Silua, Ituandar, król Pappy, Erisu, król Sillu, Damasu, król Kuri, Admesu, król Tamesu, Damusu, król Qarti-hadasti, Unasagusu, król Lidir, Pususu, król Nure, ogółem 12 (tak!) królów wybrzeża morza, wysp i kontynentu.

 

 

Ten dokument i następny stanowią część tak zwanej Kroniki Wisemana. Tabliczki gliniane zawierające kronikę neobabilońską znajdują się w British Museum, przeniesione tam bezładnie z bardzo wielu różnych obszarów w XIX w. Jedna część została odkryta i opublikowana przez T.G. Pinchesa w 1882 r. (Kronika Nabonida), inna w 1923 r. przez J. Gadda (Kronika Gadda), wreszcie jeszcze inna przez N.J. Wisemana w 1956 r. i jest to właśnie Kronika Wisemana, obejmująca lata 626–623, 608–594 i 556 przed Chr. Tłumaczenie znajduje się tylko częściowo w ANET, wyd. 3 (1969), Suplement, s. 564. Konkretne odniesienia chronologiczne, które tutaj przytaczamy w nawiasie i kursywą, są zaczerpnięte z prac E. Vogta, Nova chronica babilonica de pugna apud Karkemis et expugnatione Ierusalem, „Biblica”, 37 (1956), s. 38–397; Chronologia exeuntis regni Juda et exsilii, „Biblica”, 38 (1957), s. 229–233.

 

W roku 21 król Akad (Akkad, czyli Nabopolassar, król Babilonii) został w swojej ziemi. Nabuchodonozor, jego najstarszy syn, książę dziedziczny, zmobilizował wojsko ziemi Akad (Babilonii) i przejął najwyższe dowództwo nad własnym wojskiem, i ruszył na Karkemisz (dziś jest to wioska turecka Karkamish na prawym brzegu Eufratu, w pobliżu granicy z Syrią), które leży nad brzegiem Eufratu, naprzeciw wojsku Egiptu, które osiadło w Karkemisz. Przekroczył rzekę i ... walczyli między sobą. Wojsko egipskie wycofało się przed nim i zadał im klęskę aż po unicestwienie.

 

Wojsko akadyjskie dopadło resztki wojska (egipskiego), które uciekło po klęsce, tak iż żadna broń nie mogła ich dosięgnąć, na polu w regionie Chamat, i pokonał ich, tak iż nikt nie mógł wrócić do swojej ziemi (był czerwiec 605 roku, 21 rok Nabopolassara, 4 rok Jojakima; zob. Jr 46,2). W tym czasie Nabuchodonozor zdobył całą ziemie Hatti (Syrię i Palestynę). Przez dwadzieścia jeden lat Nabopolassar sprawował władzę królewską w Babilonii. W dniu 8 miesiąca Ab (15/16 sierpnia) umarł. W miesiącu Elul (sierpień–wrzesień) Nabuchodonozor wrócił do Babilonu i dnia 1 miesiąca Elul (6/7 września 605 r.) w Babilonie zasiadł na tronie królewskim.

 

W roku wstąpienia na tron (wrzesień 605–kwiecień 604) Nabuchodonozor wrócił znów do ziemi Hatti i aż do miesiąca Szebat (luty 604) przemierzył z mocą ziemię Hatti. W miesiącu Szebat przywiózł do Babilonu ciężką daninę ziemi Hatti. W miesiącu Nisan (kwiecień 604) wziął rękę boga Bel i córki boga Bel (ceremonia rytualna) i odprawił święto Nowego Roku (od którego zaczyna się rachuba od pierwszego roku panowania).

 

 

W roku 7 (panowania), w miesiącu Kislew (grudzień 598–styczeń 597) król Akad (Nabuchodonozor) zmobilizował swoje wojsko i wyruszył na ziemię Hatti. Oblegał miasto Judy i 2 dnia miesiąca Adar (15/16 marca 597) zajął miasto. Wziął do niewoli króla (czyli Jojakina) i ustanowił króla (Sedecjasza) według swego serca. Wziął ciężką daninę od niego (miasta) i przywiózł do Babilonu.

 

Jak wspomnieliśmy, ta bardzo interesująca kronika nie jest kompletna. Dochodzi jedynie do 11 roku [panowania] Nabuchodonozora, miesiąca Kislew (grudzień 594). Ciąg dalszy uległ zagubieniu, chyba że znajduje się na jakiejś zapomnianej tabliczce glinianej, zdeponowanej w którymś z muzeów. Dlatego nie mamy kroniki neobabilońskiej z drugiego i bardziej gruntownego zniszczenia Jerozolimy. Niemniej jednak przytoczone tutaj dane z ocalałej kroniki pozwalają na interpretację zgodną z danymi z Biblii. Według E. Vogta, w cytowanym artykule na temat chronologii końca królestwa Judy, początek oblężenia Jerozolimy w 9 roku [panowania] Sedecjasza, w dziesiątym dniu dziesiątego miesiąca (2 Krl 25,1; Jr 52,4) odpowiada dniu 4 stycznia 587 r przed Chr.; zajęcie miasta w jedenastym roku, dziewiątego dnia czwartego miesiąca (2 Krl 25,3; Jr 39,2; 52,6) odpowiada 19 lipca 586 r. przed Chr.; spalenie i całkowite zniszczenie z siódmego dnia piątego miesiąca 19 roku [panowania] Nabuchodonozora (2 Krl 25,8; Jr 52,12) odpowiada 18 sierpnia tegoż roku 586.