Po tym wstępie chcę Ci przedstawić znaki (gesty i słowa), z których składa się liturgia sakramentu święceń. Ponieważ święcenia biskupie zostaną omówione w innym numerze „AZ”, przyjrzymy się teraz święceniom prezbiteratu (święcenia diakonatu mają podobny przebieg). Święceń może udzielić tylko biskup, ponieważ posiada on pełnię władzy kapłańskiej. Czyni to podczas Eucharystii. Najważniejszą ceremonią przy udzielaniu sakramentu święceń jest moment, kiedy biskup wkłada ręce na głowę wyświęcanego kandydata oraz następująca potem specjalna modlitwa konsekracyjna. Te dwa elementy są konieczne, aby sakrament został udzielony. One są tym klejnotem z porównania, którym posłużyłem się przed chwilą. Wyżej wspomniałem, że w taki sam sposób (modląc się i wkładając ręce na głowy swoich pomocników) apostołowie przekazywali władzę pasterską. Znak ten przetrwał przez wszystkie wieki, aż do naszych czasów. W ten sposób wyświęca się duchownych wszystkich trzech stopni: biskupa, prezbitera i diakona. Inne obrzędy zmieniały się w różnych epokach życia Kościoła. Pewnie jesteś ciekaw, jak dzisiaj wyglądają te dodatkowe ceremonie (pierścień i futerał z naszego porównania). Aby wykład był przejrzysty, przedstawię Ci po kolei (w uproszczeniu) cały przebieg święceń. Zrobię to na przykładzie święceń prezbiterów (święcenia diakonów są bardzo podobne).

 

Pamiętasz, że święceń udziela się podczas Mszy św., zwykle bardzo uroczystej. Diakoni ubrani w alby z założoną na nie stułą wchodzą w uroczystej procesji do kościoła, za nimi zaś kroczy biskup. Po odczytaniu Ewangelii biskup siada na przygotowanym krześle i następuje przedstawienie kandydatów do święceń. Kiedy kandydaci, wywołani z imienia i nazwiska, staną już przed biskupem, wyznaczony kapłan przedstawia prośbę Kościoła o udzielenie im święceń. Gdy biskup upewni się, że kandydaci są godni tej łaski, ogłasza, że wybrani zostali do posługi w Kościele w stopniu prezbitera. Potem wygłasza homilię do zebranych. Po homilii diakoni składają ślubowanie, w którym zobowiązują się wiernie wypełniać służbę kapłańską. Następnie, klęknąwszy przed biskupem, składają swoje złożone ręce w ręce biskupa i tym gestem oraz słowem przyrzekają posłuszeństwo swemu biskupowi (zakonnicy – swojemu przełożonemu). Tak kończą się obrzędy wprowadzające. Po nich następują ceremonie główne. Są to: śpiew litanii do świętych (podczas którego kandydaci leżą krzyżem), nałożenie rąk przez biskupa (a potem przez wszystkich obecnych kapłanów) i modlitwa konsekracyjna. Nałożenie rąk odbywa się w ciszy. Modlitwę konsekracyjną biskup odmawia z rękami wyciągniętymi nad kandydatami, którzy klęczą. Oto jej najważniejszy fragment: „Prosimy cię, Ojcze Wszechmogący, daj tym sługom swoim godność prezbiteratu, odnów w ich sercach ducha świętości, aby od Ciebie otrzymali urząd kapłański i przykładem swojego postępowania pociągnęli innych do poprawy obyczajów”.

 

Po zakończeniu tej modlitwy rozpoczynają się obrzędy wyjaśniające, które ukazują to, co się właśnie stało w udzielonym przed chwilą sakramencie. Nowo wyświęceni wstają, a inni kapłani nakładają im stuły na szyję oraz pomagają włożyć ornat. (Przy święceniach diakonatu nowo wyświęconym diakonom nakłada się stułę na sposób właściwy diakonom tzn. ukośnie z lewego ramienia do prawego – i tam się ją spina, oraz dalmatykę, czyli szatę, która jest znakiem urzędu diakona – przyp. red.) Kapłańska szata oznacza, że weszli oni w grono prezbiterów. Po założeniu szat neoprezbiterzy („nowi prezbiterzy”) podchodzą do biskupa, który namaszcza im dłonie olejem krzyżma świętego. (W święceniach diakonatu nie ma tego momentu – przyp. red.) Olej jest znakiem Ducha Świętego, którym zostali napełnieni młodzi kapłani. Następnie biskup każdemu z nich podaje do rąk patenę z hostią i kielich z winem zmieszanym z wodą. Znaczenie tego gestu wyjaśniają słowa biskupa: „Weźmij dary ludu świętego, które masz ofi arować Bogu. Rozważaj, co będziesz czynił, naśladuj to, czego będziesz dokonywał, i prowadź życie zgodne z tajemnicą Pańskiego krzyża”.

 

(Nowo wyświęconym diakonom biskup przekazuje wtedy księgę Ewangelii i mówi słowa: Przyjmij Chrystusową Ewangelię, której głosicielem się stałeś; wierz w to, co będziesz czytać, nauczaj tego, w co uwierzysz, i pełnij to, czego będziesz nauczać – przyp. red.) Obrzędy święceń kończy pocałunek pokoju przekazany przez biskupa każdemu z wyświęconych. Potem neoprezbiterzy podchodzą do ołtarza, aby pod przewodnictwem biskupa wspólnie sprawować swoją pierwszą Eucharystię.

 

 

Chrystus ustanowił sakrament święceń dla dobra swojego Kościoła. Kapłanów święci się po to, aby służyli ludowi Bożemu. Posiadają oni władzę głoszenia Słowa Bożego, sprawowania Eucharystii i innych sakramentów oraz kierowania życiem wspólnoty kościelnej. Otrzymali ją jednak po to, aby służyć, a nie panować. Pięknie ujmuje to motto, które przeczytałem na obrazku pamiątkowym z prymicji pewnego starszego kapłana: „Chrystus, Wieczny Kapłan, posłał cię, abyś rozdzielał ludowi Jego przebaczenie, Jego słowo i Jego Ciało”.

 

 

***

 

 

MODLITWA ŚWIĘCEŃ DIAKONATU
Prosimy Cię, Panie, ześlij na nich Ducha Świętego, aby ich umocnił siedmiorakim darem Twojej łaski do wiernego pełnienia dzieła posługi.
(najważniejszy fragment)

 

MODLITWA ŚWIĘCEŃ PREZBITERÓW
Prosimy Cię, Ojcze Wszechmogący, daj tym sługom swoim godność prezbiteratu, odnów w ich sercach Ducha Świętości, aby od Ciebie otrzymali urząd kapłański i przykładem swojego postępowania pociągnęli innych do poprawy obyczajów.
(najważniejszy fragment)

 

NIEKTÓRE CZYNNOŚCI LITURGICZNE DIAKONA
– asystowanie biskupowi oraz prezbiterowi przy sprawowaniu Eucharystii,
– niesienie księgi Ewangelii,
– czytanie Ewangelii,
– podawanie intencji modlitwy wiernych,
– przygotowanie ołtarza (naczyń eucharystycznych) do liturgii eucharystycznej,
– wezwanie do przekazania znaku pokoju,
– rozdzielanie Komunii,
– asystowanie przy zawieraniu małżeństwa i błogosławienie go w imieniu Kościoła,
– sprawowanie chrztu dzieci,
– głoszenie Ewangelii i przepowiadanie (celebracja Słowa Bożego),
– prowadzenie pogrzebu,
– śpiew Exultet podczas Wigilii Paschalnej (najbardziej okazałe zadanie liturgiczne diakona), niesienie Paschału,
– liturgia godzin.