Pytanie zawarte w tytule referatu może być dwojako zaakcentowane: ze zdziwieniem (dlaczego?) oraz jako okazja do merytorycznej odpowiedzi. W obydwu przypadkach zdziwienie jest uzasadnione: "Zadziwiający paradoks: mniszka, która od 15 roku życia nigdy nie opuściła klauzury, postawiona została na równi z hiszpańskim jezuitą, który oddał swe życie u granic Chin" (1). Aby odpowiedzieć na postawione pytanie, nie wystarczy poznać życie św. Teresy, ale trzeba również rozumieć misję Kościoła (2).

 

W języku obiegowym "misje" oznaczają głoszenie Ewangelii ludziom nieznającym Chrystusa, głoszenie przede wszystkim przez kapłanów, ewentualnie przez czynne zgromadzenia sióstr zakonnych. Dlatego wydaje się niektórym, że to nienormalne, by siostra klauzurowa mogła mieć jakiś poważniejszy udział w pracy misyjnej. Sobór Watykański II widzi życie zakonne w samym sercu Kościoła i jako życie Kościoła. To, co mówi o misji Kościoła, dotyczy także misji życia zakonnego, a więc i poszczególnych osób zakonnych bez względu na charakter zgromadzenia. Trzeba będzie oczywiście rozróżnić istotę misji od różnych jej form. Głoszenie Dobrej Nowiny dokonuje się na dwa podstawowe sposoby: słowem i przez dawanie świadectwa. Niektórzy chrześcijanie posiadają w Kościele misję głoszenia słowem. Oni także, na równi z innymi, a może jeszcze bardziej, powinni dawać świadectwo życia ewangelicznego. Możliwe jest jednak głoszenie tylko świadectwem życia świętego, nawet jeżeli to świadectwo nie będzie w ogóle światu znane.

 

Na postawione w tytule pytanie odpowiemy w dwóch etapach: wkład samej Teresy w ogłoszenie jej patronką misji oraz rola w tym wydarzeniu ludu Bożego i hierarchii Kościoła.

 

 

Nie było najmniejszym zamiarem św. Teresy z Lisieux zostać patronką misji. Ten fakt był uwieńczeniem pewnego procesu, który miał swoje źródło w jej osobistym życiu. Dlatego trzeba zapytać najpierw: jaki związek z misjami katolickimi mogło mieć życie karmelitanki bosej?

 

Część odpowiedzi na to pytanie została już udzielona. Teresa od Dzieciątka Jezus była apostołką, misjonarką z tej racji, że dzieło ewangelizacji jest misją osób zakonnych.

 

Interesuje nas jednak jej osobista świadomość misyjna.

 

 

Swoją misję "w sercu Kościoła" Teresa odnalazła dopiero pod koniec swojego, krótkiego zresztą, życia. Musiał dokonać się w niej pewien wewnętrzny proces, który zakończył się radością odnalezienia siebie w Bogu i w Kościele.

 

Przed wstąpieniem do Karmelu. Pod koniec XIX wieku Francja posiadała rozległe kolonie. Powstawały liczne kongregacje misyjne, m.in.: Ojców Białych i Sióstr Białych kard. Lavigerie.

 

Mówi się powszechnie o zbawianiu dusz dla Chrystusa, o chrzcie małych Chińczyków. Teresa Martin musiała z pewnością słyszeć, w swojej głęboko chrześcijańskiej rodzinie, o chwalebnych osiągnięciach misjonarzy.

 

Podczas podróży do Rzymu czytała Annales missionaires. Celina opowiada o Teresie, że, mając 14 lat, czytała niektóre stronice z Annales o siostrach misjonarkach, ale szybko przerwała lekturę, by powiedzieć: "Nie chcę czytać więcej. Mam już wystarczająco wielkie pragnienie stania się misjonarką: cóż by się stało, gdybym poszerzyła swoje aspiracje jeszcze o ten apostolat? Chcę być karmelitanką".

 

Wniosek, jaki się spontanicznie nasuwa po przeczytaniu tego tekstu, jest taki, że w wieku 14 lat Teresa jeszcze nie dostrzegała ścisłego związku, jaki istnieje pomiędzy Karmelem a misjami. Trzeba będzie nieco czasu, by dokonała się w niej ta synteza pomiędzy powołaniem karmelitanki i misji. Chociaż trzeba zauważyć, że Teresa była osobą, która bardzo wcześnie doszła do pewnej syntetycznej wizji życia, nie ograniczając swoich aspiracji do jednego szczegółu. Wyrazem tego może być jej wyrażenie: "wybieram wszystko"!

 

W Karmelu. W Karmelu Teresa nie straciła swej wielkiej zdolności otwarcia się na innych i miłowania ich, jaką posiadała przedtem. Sprzyjało temu powołanie Karmelu, który żyje życiem Kościoła, jego najważniejszymi zadaniami. Teresa z Awili, zakładając pierwszy klasztor karmelitanek bosych, kierowała się motywem apostolskim (por. D 1, 2). Ta tradycja jest obecna w Karmelach XIX wieku. Siostry modlą się nie tylko za głosicieli Ewangelii, ale zakładają klasztory na dalekich terenach misyjnych. Dla przykładu: Karmel w Sajgonie został ufundowany przez Karmel z Lisieux w 1861 roku (por. DD, s. 219, przypis 39). Teresa w Dziejach duszy w 1895 roku pisze: "Jaki będzie koniec tych 'dziejów białego kwiatka'?... Być może, że mały kwiatek zostanie zerwany w swej świeżości lub też przeniesiony na inne brzegi..." (Rps A, 84v). Aluzja do możliwości swego wyjazdu do Sajgonu, który prosił o pomoc dla swej nowej fundacji w Hanoi.