Duchowość jest wspólna wszystkim ludziom, niemniej jednak każdy człowiek ma swoją własną duchowość. Nie ma w tym nic dziwnego, dlatego że każdy człowiek jest niepowtarzalny, każdy ma swoją własną jedyną wrażliwość i swoją własną drogę do Boga, na której nikt go nie może zastąpić. Człowiek, będąc stworzeniem Bożym, jest powołany od samego początku swego istnienia do życia z Bogiem, czyli do świętości. Każdy jest miłowany przez Boga, rozwija się w miłości i dzięki miłości. Ze względu na swoją niepowtarzalność ma swoje własne miejsce w Kościele. Miejsce to wyznacza jego własny charakter, wrażliwość, pragnienia. Tak można wytłumaczyć wielość dróg świętości, wielość sposobów naśladowania Pana Jezusa – wielość duchowości w Kościele.

 

W historii Kościoła każdy z wielkich świętych odkrywał swoją duchowość, w której rozpoznawał Boga i uczył się Go miłować. Do najważniejszych należą: benedyktyńska, dominikańska, franciszkańska, ignacjańska, karmelitańska. Każda z nich jest niepowtarzalna, ale jednocześnie mają cechy wspólne. Każda czerpie swe źródło z konkretnego przymiotu Boskiego albo prawdy wiary. Stąd można stwierdzić, że konkretne duchowości są jak przetarte szlaki, na których łatwiej jest się odnaleźć i zmierzać do Boga.

 

Duchowość benedyktyńska osadza się na wspólnotowym odmawianiu rozszerzonej liturgii godzin. Życie ma być poświęcone modlitwie, natomiast poza modlitwą – pracy. Przeplatanie się pracy i modlitwy tak następuje, aby panowała między nimi harmonia. Duchowość koncentruje się na osobie Chrystusa; mnich powinien widzieć Chrystusa we wszystkich ludziach. Niespotykane w innych zakonach jest składanie ślubów stałości miejsca. Mnich do końca swego życia ma pozostawać w klasztorze, do którego wstąpił, co powoduje, że mieszkańcy klasztoru tworzą rodzinę.

 

W duchowości dominikańskiej ważna jest wielka otwartość, zarówno umiłowanie tradycji, jak i odwaga w przyjmowaniu nowych form apostolskich. Znana dewiza dominikańska głosi: „przekazywać innym owoce swej kontemplacji”, co oznacza pierwszeństwo modlitwy i kontemplacji nad działaniem. Do cech charakterystycznych należy także szacunek dla nauki i studiowania oraz łączenie studium z modlitwą. Istotą duchowości franciszkańskiej jest umiłowanie ponad wszystko woli Bożej, i to uznawane jest za prawdziwe posłuszeństwo. Bóg jest samym i jedynym dobrem, dlatego wszystko winniśmy uznawać za łaskę. Postawa taka rodzi pokój wewnętrzny i pomaga zaprowadzać pokój tam, gdzie panuje przemoc. Umiłowanie świata jako dzieła Bożego, zjednoczenie z wolą Bożą oraz głoszenie pokuty i pokoju są powodami doskonałej radości. Pokuta to umiłowanie ubóstwa rozumianego jako naśladowanie ubogiego Chrystusa i Jego ubogiej Matki w ich ziemskim życiu.

 

W duchowości ignacjańskiej każdy powinien zdążać bezpośrednio do Jezusa, aby być nieustannie z Nim zjednoczony i Jemu bezwzględnie posłuszny. Bardzo ważną rolę pełnią Ćwiczenia duchowne. Podzielone na cztery tygodnie mają charakter praktycznych wskazówek dla duchowego rozwoju (trzy drogi): oczyszczenia, oświecenia i zjednoczenia. Oczyszczenie to poznanie własnej grzeszności i nawrócenie.
Oświecenie – poznawanie Pana Boga i siebie jako Jego stworzenia. Zjednoczenie zaś to proces przyjmowania woli Bożej za własną. Do dominikańskiej zasady „pierwszeństwa i wyższości kontemplacji nad działaniem” w duchowości ignacjańskiej dodaje się zasadę „rozmodlenia w działaniu”. Wszystko podporządkowane jest apostolstwu.

 

Duchowość karmelitańska skupiona jest wokół modlitwy i kontemplacji. Duch modlitwy pogłębionej ożywia pracę apostolską. Wszystko podporządkowane jest kontemplacji. Ważną rolę pełnią: samotność, milczenie i skupienie, ponieważ umożliwiają pamięć o obecności Bożej. Charakterystycznym rysem tej duchowości jest przekonanie, że jeśli człowiek uczyni wszystko, co w jego mocy, aby się zaprzeć samego siebie, Bóg mu nie odmówi nadzwyczajnych łask zjednoczenia mistycznego z Nim samym. Dlatego duchowość Karmelu, ze względu na tę pewność i śmiałość w wierze, nazywana jest „drogą na skróty” albo „drogą na przełaj”.

 

 

Nie jest to łatwe zadanie: znaleźć własną duchowość. Może to trwać zaledwie chwilę i wówczas jest to ogromna łaska Boża. Może jednak owe szukanie trwać całe lata, co jest bardziej powszechne. Wszystko zależy od naszej wrażliwości na poruszenia Boże. Bóg, dając każdemu życie, ofi arowuje mu w tym samym czasie jego własne powołanie, a w nie wpisana jest duchowość.

 

Człowiek powinien wytrwale dążyć do poznania celu swego życia. Życie ludzkie tylko wówczas może być szczęśliwe, jeśli jest zgodne z wolą Bożą. Odnalezienie miejsca, w którym prawdziwie bije nasze serce, jest trudne, bardzo trudne. Jednak gdy rozpoznajemy to miejsce, gdy odnajdujemy swą duchowość – autentycznie odczuwamy wolę Bożą i wówczas możemy się zmierzyć z każdą trudnością życiową, a pozostając wiernymi Bogu, ufając w Jego miłosierdzie, zwyciężamy! Poznajemy Prawdę i ona nas wyzwala!