W normalnym stanie zdrowia zdynamizowana, niematerialna energia witalna, ożywiając materialną część ciała ludzkiego, króluje niepodzielnie (Organon, § 9). Zachorowujemy wtedy, gdy chorobotwórczy czynnik przenika do organizmu i wprowadza zaburzenia w owej energii witalnej poprzez swe dynamiczne oddziaływanie (Organon, § 11). Dopiero gdy owa witalna zasada zaburzona zostaje za przyczyną pierwiastka chorobotwórczego (tzn. przez intymną naturę wirusa w postaci bezcielesnej materii), emituje ona reakcje i objawy chorobowe. Skutek oraz zasadę uleczenia tłumaczy Kent: Dynamiczna choroba o słabszej mocy poskromiona zostaje w sposób trwały przez silniejszą od siebie, jeśli są one podobne (La science et l'art de l'homéopathie, sir. 150).

 

Lekarstwo powinno działać właśnie na energię witalną; aby to osiągnąć, powinno ono możliwie najbardziej przypominać chorobę (być do niej podobne) we wszystkich jej objawach, wypróbowanych na osobniku zdrowym.

 

 

Jest to badanie działania leków na osobach zdrowych. Hahnemann wypróbował na sobie samym około 60 substancji. Homeopaci sprawdzili ich natomiast około 1000, między innymi minerały, wyciągi z ziół, wydzieliny zwierząt, jad węży i pająków, roztarte na proszek ciała owadów itp.

 

 

Homeopatia nie poszukuje choroby organicznej czy uszkodzenia jakiejś części ciała. Próbuje znaleźć lekarstwo, które dokładnie odpowiada objawom choroby u pacjenta. Diagnoza oraz dobór leków dokonywane są na trzech poziomach:

 

a) po ustaleniu objawów subiektywnych, na podstawie skarg chorego, odnotowanych przez lekarza,

 

b) po określeniu symptomów obiektywnych, czyli przebadaniu chorego za pomocą na przykład radiografii, analizy krwi, moczu itd.,

 

c) oraz po zarejestrowaniu objawów nieoczekiwanych czy przypadkowych, poprzez bardzo dokładny wywiad, włączający również domenę duszy, zachowania w życiu prywatnym, badanie tęczówki oka (irydologię), znak astrologiczny itp.

 

4. Miazmaty albo diatezy (wyziewy gnilno–chorobotwórcze albo skazy –diathesis).

 

Choroby dzielą się na grupę o przebiegu ostrym oraz na grupę chorób chronicznych (o przebiegu przewlekłym). Hahnemann ustanowił trzy wielkie miazmaty chroniczne: psoriasis (łuszczyca), lues (kiła) i sycosis (zapalenie mieszków włosowych, tak zwana figówka).

 

a) Psoriasis (łuszczyca, świerzb). Jest to jakby podstawowa przyczyna chorób, źródło prawie wszystkich dolegliwości i schorzeń (Organon, § 80). Psoriasis porównywana jest do trądu ze Starego Testamentu. Jest to jakby skutek, ciąg dalszy trądu, oznaczającego nieczystość, konsekwencję grzechu. Chorobie tej przypisuje się całą gamę objawów: choroby psychiczne, epilepsję, kataraktę, głuchotę, żółtaczkę, krwotoki (wylewy), zapalenie stawów, podagrę itd.

 

b) Lues (kiła). Charakteryzuje się przewlekłym rozwojem choroby oraz objawami na skórze, w układzie kostnym i stawach oraz zaburzeniami psychicznymi. Wrodzony charakter ma tu pierwszorzędne znaczenie (z wpływem uzależnienia alkoholowego włącznie).

 

c) Sycosis (figówka, rzeżączka). Hahnemann rozumie pod tym pojęciem przede wszystkim przewlekłą formę gonorrhoeae (rzeżączki). Obejmuje ona tutaj także schorzenia tkanki podskórnej oraz śluzowej, wraz z guzami łagodnymi, polipami i nowotworami gruczołów (tak zwanymi gruczolakami).

 

Z czasem dorzucono jeszcze dwa inne miazmaty:

 

d) tuberkulinizm („gruźlicowość”),

 

e) rakowość.

 

 

A. Nebel i L. Vannier tak oto definiują podstawowe typy konstytucyjne:

 

a) węglo–wapienny („karboniczny”) – krępy, masywny, wytrzymały, o sprecyzowanym charakterze, surowy, bez fantazji, stanowczy, energiczny itd.

 

b) fosfo–wapienny („fosforyczny”) – o ciele wydłużonym, wysoki, giętki, elegancki, dystyngowany, uprzejmy, koneser sztuki itd.

 

c) fluoro–wapienny („fluoryczny”) – różnego wzrostu, o kośćcu łatwo ulegającym deformacji, nieelegancki, niespokojny, niestały itd.