Jaka była cena odpuszczenia grzechów?

Jakie znaczenie mają odpusty, dlaczego Kościół z nich nie zrezygnował skoro były powodem skandalu, jakim była schizma zachodnia?

Człowiek jest ze swej natury grzeszny, a każdy grzech powoduje zerwanie więzi z Bogiem stąd Jezus ustanowił sakrament pojednania dając Apostołom (a pośrednio wszystkim kapłanom) władzę odpuszczania grzechów. Odpuszczenie grzechów przywraca nam przymierze z Bogiem, jednak nie niweluje kary za grzechy, jedynie uzyskanie odpustu zupełnego całkowicie uwalnia nas od kary za nasze przewinienia.

Podejście do grzeszników zmieniało się na przestrzeni wieków. Pierwsze wieki chrześcijaństwa charakteryzowały się bardzo surowymi zasadami w tym zakresie tj. penitent żył poza wspólnotą aż do czasu uzyskania rozgrzeszenia, które ponownie włączało go do Kościoła. Późniejsze wieki (VI-XI) przyniosły ze sobą dość sztywne ustalenia pokut tzn. za określony grzech przewidziana była taka a nie inna pokuta, spowiednicy mogli jedynie w indywidualnych przypadkach złagodzić pokutę. Wiek XI przyniósł ze sobą powszechne odpuszczanie grzechów dla wszystkich wiernych, a rola księdza została ograniczona jedynie do udzielenia absolucji.

W tamtych czasach śmierć poniesiona podczas krucjaty zapewniała odpust zupełny, stopniowo pojawił się też wówczas zwyczaj udzielania odpustów cząstkowych określonych w liczbie dni lub lat odpuszczonej pokuty w zamian za finansowanie krucjat, budowy kościoła, dawanie jałmużny czy odbycie pielgrzymki do bazylik rzymskich w roku jubileuszowym lub do kościoła Porcjunkuli w Asyżu lub spełnienie określonych praktyk religijnych. W XII wieku pojawiły się sygnały o nadużyciach na polu udzielania odpustów cząstkowych toteż Sobór Laterański IV ograniczył ich nadawanie, jednak koniec wieku XIV i wiek XV znów przyniosły obfite szafowanie tymi odpustami, a motywy finansowe zaczęły odgrywać bardzo dużą rolę przy ich udzielaniu. To materialne podejście do odpustów skłoniło Lutra do ogłoszenia przez Lutra w dniu 31 X 1517 r. w Wittenberdze swych 95 tez potępiających handel odpustami.

W odpowiedzi na zarzuty Lutra papież Leon X w 1519 r. przyznał, że były na tym polu nadużycia, ale zasada sprzedawania odpustów nadal obowiązywała. Dopiero w 1561 r. sobór trydencki przeprowadził reformę zasad udzielania odpustów, a w latach 1564-69 wprowadzono całkowity zakaz dawania odpustów w zamian za datki pieniężne, a na wszystkich handlujących odpustami papież Pius V w 1569r. nałożył ekskomunikę Od tamtej pory odpusty udzielane są całkowicie nieodpłatnie, a konstytucja Indulgentiarum doctrina Pawła VI z 1567 r. zniosła zasadę obliczania odpustów w dniach, miesiącach i latach i uprościła zasady ich przyznawania.

Obecnie odpust można uzyskać np. nawiedzając kościół w dniu święta jego patrona pod zwykłymi warunkami tj. stan łaski uświęcającej, przyjęcie Komuni Św. i odmówienie modlitwy w intencjach Ojca Św. Od ok. 1250 roku pojawiła się możliwość ofiarowywania odpustów za zmarłych oczekujących w czyśćcu na spotkanie z Bogiem. Jest to chyba najcenniejszy dar jaki możemy ofiarować naszym zmarłym, jednak Kościół niewątpliwie słusznie postąpił odchodząc od zwyczaju pobierania opłat za odpusty, bo na tego rodzaju rzeczy nie ma i nie powinno być ceny.

Na podstawie książki " Sto punktów zapalnych w historii Kościoła" opracowała Amelia Pasternak