O wysiłkach Kościoła katolickiego na rzecz dialogu i pojednania polsko-ukraińskiego i roli Jasnej Góry w tym procesie rozmawiają naukowcy uczestniczący w częstochowskim sanktuarium w dwudniowej konferencji. Sympozjum zatytułowane „Jasna Góra w procesie dialogu i pojednania polsko-ukraińskiego. Historia i Współczesność” upamiętnia 30. rocznicę obchodów na Jasnej Górze 1000-lecia chrztu Rusi-Ukrainy, które odbyły się 10-11 września 1988 roku. 

 

„30 lat temu na Jasnej Górze rozpoczął się dialog polsko-ukraiński, który jest wciąż ważny i który musimy rozwijać” – podkreśla prof. Marek Melnyk, z Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, teolog i religioznawca, zajmujący się prawosławną antropologią, historią Kościoła greckokatolickiego i dialogiem polsko-ukraińskim. 

 

10-11 września 1988r. świętowano 1000-lecie chrztu Rusi-Ukrainy właśnie na Jasnej Górze, w obchodach uczestniczyło 30 tys. Ukraińców. Prof. Melnyk nazywa to wydarzenie epokowym, bo że millenium chrztu św. Włodzimierza Ukraińcy świętowali razem z Polakami. Naukowiec zauważył, że Jasna Góra była wówczas najbezpieczniejszą przestrzenią dialogu, ale też przestrzenią wolności dla Ukraińców mieszkających w Polsce i przybywających na tę uroczystość z różnych miejsc świata. 

 

„To sanktuarium było i jest miejscem dialogowym spotkania kultur, spotkania religii, chrześcijan różnych obrządków” – podkreślił naukowiec i przypomniał, że tu dokonano pierwszego oficjalnego aktu pojednania polsko-ukraińskiego, choć sam akt został ogłoszony rok wcześniej w Rzymie to „z Jasnej Góry stąd wyszedł w świat”, uroczystości milenijne chrztu Rusi były początkiem całego procesu dialogowego i pojednawczego. 

 

W czasie konferencji wskazano na „wypracowany na Jasnej Górze model działań pojednawczych na masową skalę, tu rozpoczęto i przetestowano działania ekspiacyjne dla mas wiernych” . Był to też ważny sygnał dla przywódców krajów komunistycznych, zwłaszcza ZSRR, że kończy się czas ideologii, i to Kościół jest prawdziwym przywódcą moralnym, aksjologicznym dla obu narodów, które wówczas weszły w proces zmian. 

 

„Przypomnienie tej tradycji tysiąca lat, i dla Polaków, i dla Ukraińców było ważne, bo rodziło poczucie godności, poczucie tożsamości, która jest zakotwiczona w dziesiątkach pokoleń. Jeżeli dla Polaków dawało to poczucie, które uosabiał kard. Wyszyński – oporu wobec komunizmu, to dla Ukraińców znaczyło to samo” – wyjaśniał prof. Melnyk znaczenie uroczystości milenijnych chrztu i Polaków i Ukraińców. Zwrócił uwagę, że to obu narodom daje podobna płaszczyznę tożsamości i obyśmy nigdy tego nie stracili – podkreślił. 

 

Zdaniem prof. Melnyka Jasna Góra jest pięknym przykładem, jak chrześcijański Zachód może czerpać coś istotnego ze Wschodu np. kult ikony, samo sanktuarium jest przykładem pewnej syntezy kulturowej, który wynika z chrześcijańskiego uniwersalizmu. „To jak wiele nas łączy, widać właśnie na Jasnej Górze”. 

 

O wartościach chrześcijańskich jako podstawie dialogu narodów mówił dziś ks. prof. Henryk Skorowski z UKSW. 

 

Ks. prof. Jarosław Michał Moskałyk z Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu poruszył temat “teologii millenium chrztu Rusi-Ukrainy”, a prof. Marek Melnyk, podjął zagadnienie “pojednania polsko-ukraińskiego w świetle millenium chrztu Rusi”. Z kolei dr Jarosław Durka z Uniwersytetu Opolskiego mówił o stosunku władz PRL wobec Jasnej Góry i milenium chrztu Rusi. 

 

Podczas konferencji mowa będzie także m.in. o kontekście historycznym millenium chrztu Rusi Kijowskiej, sytuacji religijno-kulturowej Ukraińców w Polsce w okresie PRL-u, wygłoszony zostanie temat “Kijów – Częstochowa zjednoczone Ikoną Bogarodzicy”. Podjęte zostaną też tematy katolicko-prawosławnego dyskursu pamięci na przykładzie twórczości dziejopisarskiej arcybiskupa Jerzego Koniskiego, mowa będzie o obliczach dialogu katolicko-prawosławnego w Humaniu i pielgrzymkach w życiu duchowym wsi galicyjskiej końca XIX i pierwszej połowy XX wieku, o organizacji grecko-katolickiego ruchu pielgrzymkowego w II poł. XIX w. i I poł. XX w. i aksjologii dialogu polsko-ukraińskiego. 

 

Z kolei red. KAI Krzysztof Tomasik zajmie się tematem pojednania polsko-ukraińskim w materiałach KAI, mgr Janusz Ruciński z Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego powie o millenium chrztu Rusi-Ukrainy w prasie PRL. 

 

Uczestnicy konferencji podziękowali dziś Przeorowi Jasnej Góry o. Marianowi Waligórze, za codzienną modlitwę w intencji pokoju na Ukrainie. Ta modlitwa trwa od 2015r., każdego dnia po Mszy św. za Ojczyznę o 15.30 w kaplicy Matki Bożej śpiewne będą suplikacje. 

 

Konferencję zakończy 14 grudnia o 14.30 Msza św. sprawowana przed Obrazem Matki Bożej Jasnogórskiej. 

 

Organizatorami Konferencji są: Międzynarodowe Centrum Dialogu Międzykulturowego i Międzyreligijnego UKSW, Ukraińskie Towarzystwo Historyczne w Polsce oraz Instytut Historii Uniwersytetu Humanistyczno-Przyrodniczego Jana Długosza w Częstochowie.