Tytuł prymasa Polski zostanie 19 grudnia przywrócony arcybiskupowi gnieźnieńskiemu. Stanie się tak ze względów historycznych i prawnych, przemawiających za stolicą gnieźnieńską, to znaczy pierwszą polską archidiecezją metropolitalną, gdzie przechowywane są relikwie świętego Wojciecha męczennika, patrona Polski. Taką decyzję podjął papież Benedykt XVI w grudniu 2006 r.

Instytucja Prymasa Polski ma wielowiekową, bogatą historię. Jest to rzeczywistość, którą doceniają Kościół i Naród – zaznacza nuncjusz apostolski w Polsce abp Józef Kowalczyk.
W XX wieku godność tę piastowały wielkie osobistości: Edmund Dalbor, Aleksander Kakowski, August Hlond, Stefan Wyszyński.
Kardynał Józef Glemp wszedł w krąg wielkich swoich poprzedników. Z odwagą podjął zasadniczą linię ich działania, aczkolwiek w innych, zmieniających się warunkach. Jego posługa biskupia i prymasowska przypadła w okresie przełomowych przemian w Polsce i Europie Środkowej. Nominacja nadeszła w czasie silnego napięcia pomiędzy władzą komunistyczną a nowo powstałym Niezależnym Samorządnym Związkiem Zawodowym „Solidarność”. Po kanonicznym objęciu posługiwania w obydwu archidiecezjach 9 lipca 1981 roku, następnego dnia udał się na Jasną Górę, aby swoje biskupie i prymasowskie posługiwanie powierzyć Królowej Polski – przypomniał nuncjusz papieski we wprowadzeniu do księgi poświęconej działalności prymasa w 20. rocznicę jego posługi.

W okresie rozbiorów i w najnowszych czasach arcybiskup gnieźnieński i prymas Polski stał się wymownym znakiem jedności i ciągłości naszych dziejów, ale także chrześcijańskiej i katolickiej tożsamości i polskości naszego narodu. (...) Ojciec święty Jan Paweł II, świadomy wagi tej tradycji, nawet po rozwiązaniu unii personalnej Arcybiskupstwa Gnieźnieńskiego i Warszawskiego „postanowił, że tytuł prymasa Polski pozostaje związany z historycznym dziedzictwem i relikwiami św. Wojciecha w Archidiecezji Gnieźnieńskiej”. Aktualny Prymas, Ksiądz Kardynał Józef Glemp - Arcybiskup Metropolita Warszawski, na znak wspólnoty z Gnieznem otrzymał dodatkowy tytuł „Kustosza relikwii św. Wojciecha” – przypominał o tym abp Henryk Muszyński, metropolita gnieźnieński.
Od 19 grudnia br. tytuł prymasa znów będzie przysługiwał kolejnym arcybiskupom gnieźnieńskim.

Przez szereg lat zmieniała się rola prymasa. Kiedy w połowie XV wieku arcybiskup gnieźnieński otrzymał tytuł prymasa, wiązało się to z precedencją przed innymi hierarchami kościelnymi. Prymas Polski zyskał pierwsze miejsce w Senacie, w okresie bezkrólewia pełnił funkcję interreksa, zwoływał sejmy i przewodził im, miał prawo do koronacji króla i jego małżonki oraz udzielania sakramentów rodzinie królewskiej. Tym samym arcybiskup Gniezna stawał się nie tylko pasterzem wiernych, ale i mężem stanu, biorącym na siebie odpowiedzialność za kształt Państwa – wylicza kard. Józef Glemp.
Od 1919 r. prymasi Polski stali na czele Konferencji Episkopatu Polski. Funkcje te rozdzielono w 1986 r. Jan Paweł II w liście do kard. Józef Glempa zaznaczał, że w tym kontekście Stolica Apostolska żywi przekonanie, że godność Prymasa Polski może tylko zyskać na znaczeniu, gdy będzie On sprawował stanowisko Przewodniczącego Konferencji na podstawie wyboru swoich Konfratrów w urzędzie biskupim, posługujących wspólnie z Nim Kościołowi w Polsce. Kardynał Glemp był dwukrotnie wybierany przez Zebranie Plenarne i pełnił funkcję przewodniczącego Episkopatu do 2004 r.

Nowy Statut Konferencji Episkopatu Polski, który wszedł w życie 7 października, podkreśla przysługujące prymasowi Polski honorowe pierwszeństwo wśród biskupów polskich.
Nowością jest także umieszczenie prymasa wśród członków Rady Stałej z urzędu.