logo
Piątek, 29 marca 2024 r.
imieniny:
Marka, Wiktoryny, Zenona, Bertolda, Eustachego, Józefa – wyślij kartkę
Szukaj w
 
Posłuchaj Radyjka
kanał czerwony
kanał zielony
 
 

Facebook
 
Drukuj
A
A
A
 
Ula Jagiełło
Kabała, czyli tajemny szyfr Biblii
List
 


Żydzi uważają, że Boska rzeczywistość jest przed człowiekiem ukryta. "Oknami", przez które można ją zobaczyć, są właśnie święte pisma i język hebrajski. Dlatego jedną z najważniejszych dróg poznawania Boga była dla mistyków żydowskich Tora. Kabalistom nie wystarczało jednak czytanie i rozumienie Biblii zgodne z ortodoksyjną wykładnią. Pragnęli docierać do głębszego sensu Objawienia.

W zależności od sposobu lektury wyróżniali kilka modeli wyjaśniania Biblii. Pierwszym jest pszat, czyli odczytywanie tekstu w sposób dosłowny, literalny, drugim ramez, pozwalający na wyjaśnianie danego fragmentu za pomocą pewnych alegorii i przypowieści. Z kolei darasz tworzą przypowieści homiletyczno-rabiniczne. Sens badanych słów jest tłumaczony za pomocą przypowieści rabinów. Ostatnia brama do odkrycia Świętej Księgi to sod - poznanie mistyczne, zgłębianie ukrytego sensu biblijnych opowieści. W tym właśnie specjalizowali się kabaliści.

Twarz Tory

Obrazuje to jedna z pięknych opowieści. Tora jest w niej porównywana do pięknej dziewczyny ukrytej w jednej z komnat zamku. Regularnie odwiedza ją tam zakochany mężczyzna. Na początku kobieta ukrywa się za zamkniętymi drzwiami i pokazuje mu się tylko na mgnienie oka. Kiedy ten nie ustaje w staraniach, by ją poznać, pozwala mu coraz bardziej się do siebie zbliżać. Mężczyzna zostaje nagrodzony za wytrwałość uczuciem ukochanej. Tak samo wyróżnienie spotyka gorliwego kabalistę: Tora wyjawia mu wszystkie zapisane w niej od wieków tajemnice.

Tajemne rachunki

Miałem zaszczyt znać reb Izraela, Baal Szem Towa, który był podziwiany nawet przez szlachciców. Z jego ust usłyszałem pewnego razu, że każdy Żyd powinien odmawiać krótką modlitwę, którą jako pierwszy odmówił król Dawid: "Wybaw mnie Panie od winy krwi (midamim)". Lecz damim znaczy nie tylko krew, ale także pieniądze. Mój Nauczyciel wyjaśniał ten wers w następujący sposób: "Strzeż mnie, Panie, nigdy nie uważał pieniędzy za swego Pana".

Kabaliści rozważali tajemny sens poszczególnych liter Tory oraz budowy świętego języka. Tworzyli nowe komentarze do Biblii, badając sieć powiązań pomiędzy podobnie zbudowanymi wyrazami.

Gematria

Z analizy języka zrodziła się także gematria, czyli sposób wyjaśniania wersetów biblijnych za pomocą matematycznych obliczeń. Ponieważ każdej spośród 22 liter hebrajskiego alfabetu odpowiada liczba, kabaliści starali się wyjaśnić znaczenie wartości liczbowych poszczególnych liter i wyrazów. W ten sposób odkrywali związki między pozornie odległymi od siebie słowami. I tak okazuje się, że liczebnik echad - "jeden", występujący w modlitwie Szma Israel, a określający jedynego Boga, ma tę samą wartość numeryczną co ahawa - miłość. Pozornie abstrakcyjne wyliczenia prowadzą do głębokiej myśli: Biblia mówi nie tylko o Bogu zazdrosnym, który podkreśla, że nie ma oprócz Niego innych Bogów; Bóg Jedyny znaczy także kochający.

Blask Objawienia

Rabbiemu z Ohel śniło się, że jest w niebie, w sali, gdzie tanaici studiują Torę. I to jest cały raj? - wykrzyknął rabbi. W odpowiedzi usłyszał głos: Mosze, ty wierzysz, że tanaici są w niebie, ale ty się mylisz; to niebo jest w tanaitach.

Budowa wspominanego już dzieła Sefer haZohar ("Księga Blasku") także potwierdza biblijny charakter mistyki żydowskiej. W Zoharze odnajdziemy opowieści - komentarze do historii przekazywanych przez Torę. Swą budową dzieło przypominało akceptowane przez rabinów zbiory komentarzy do Biblii. Był to celowy zabieg autora Zoharu, Mojżesza z Leonu. Żył w XIII w. i był członkiem diaspory żydowskiej w Hiszpanii. Swe opowieści wkładał w usta znanych nauczycieli żydowskich - tanaitów, będących autorytetami religijnymi w czasach kryzysu, który ogarnął Izrael po zburzeniu Świątyni w 70 r. n.e. Najbardziej znany spośród nich, rabbi Szimon ben Jochaj, spędził 12 lat na pustyni, uciekając przed prześladującymi go Rzymia. Tam miał podobno przeżywać mistyczne objawienia wtajemniczające go w wiedzę kabalistyczną. Według legendy, widzenia spisał sam rabbi Szimon albo jego syn. Odnalezione po wielu stuleciach rękopisy miały być właśnie pierwotną wersją Zoharu.

Ten niesamowity "rodowód" sugerowałby, że księga pochodzi z II w. n.e. Przypisując autorstwo księgi tanaitom, Mojżesz z Leonu chciał przemycić mistyczne komentarze Tory do głównego przekazu religijnego. Niestety rabini szybko wykryli podstęp i wpisali Zohar na listę ksiąg heretyckich. Mimo to wielu z nich zaczytywało się w pełnych świeżości mistycznych opowieściach o Torze. Po latach Księga Blasku stała się trzecią co do ważności księgą judaizmu. Wyprzedzają ją tylko Tora i Talmud.


 
Zobacz także
Dietrich von Hildebrand
Można dziś spotkać wielu teologów, duszpasterzy, a nawet misjonarzy, którzy twierdzą, że prawdziwym zadaniem katolika nie jest już nawrócenie pojedynczego człowieka na katolicyzm - ale połączenie danej wspólnoty religijnej w całości z Kościołem katolickim - i to tak, aby wspólnota ta nie musiała zmieniać swej wiary. Czy to miałby być cel prawdziwego ekumenizmu?...
 
kl. Karol Szlezinger SCJ

Sara, żona Abrahama, nie dowierzała Bogu, słysząc obietnicę otrzymania syna. Dlatego Bóg zapytał Abrahama, dlaczego Sara zastanawia się, czy naprawdę w swojej starości będzie mogła rodzić. Przecież dla Pana nie ma nic niemożliwego. Czyżby Sara nie dowierzała, że Bóg jest w stanie dać jej tak wielkie szczęście? Z pewnością obietnica potomstwa jest wielkim darem Boga. Jednak spośród tak licznych darów, jakie otrzymujemy od Boga, największym z nich jest obietnica zbawienia, która stanie się udziałem tych, którzy będą żyli Jego miłością.

 
Fr. Justin
Jak się zmierzyć w świadkami Jehowy? Jak stawić im czoło? Nie uważam za pożyteczną drogę polemiki, skoro wydaje się, że niemożliwa jest droga dialogu.
 

___________________

 reklama
Działanie dobrych i złych duchów
Działanie dobrych i złych duchów
Krzysztof Wons SDS