Koronka 12 Gwiazd ma bardzo prostą i regularną budowę. Polega na odmówieniu 12 Zdrowaś Maryjo, podzielonych na 3 części według trzech osób Trójcy Świętej. Każda część obejmująca 4 Zdrowaś Maryjo poprzedzona jest modlitwą Ojcze nasz i zakończona wezwaniem Chwała Ojcu. Prosta i regularna budowa to jej zaleta. I o to chodziło św. Józefowi Kalasancjuszowi, bo przygotował ją specjalnie dla dzieci i młodzieży. Pisał w jednym ze swoich listów: Pragnę, by to nabożeństwo do Najświętszej Maryi Panny było codziennie odmawiane przez wszystkich naszych uczniów, aby przez tak niewielką ofiarę zasłużyli na niezliczone dobrodziejstwa opieki Maryi podczas całego swego życia i w chwili śmierci. Amen. Podpisany jako Przełożony Generalny Zakonu Pijarów: Józef od Matki Bożej.

12 gwiazd w trzech kolorach

Jeżeli mam ją wyjaśnić dzieciom, robię przedstawienie. Najpierw trójka szczęśliwców dostaje plansze z napisami: Bóg Ojciec, Syn Boży i Duch Święty. Następnie przychodzi czas na wylosowanie 12 gwiazdeczek, w przenośni i dosłownie. Na każdej z nich wypisane są kolejne przywileje, inaczej mówiąc dary lub łaski Matki Bożej. Trzeba wszystkich ustawić w odpowiedniej kolejności i tak tworzy się żywą Koronkę 12 Gwiazd.

Bóg Ojciec wybrał Maryję na swoją Córkę:

– przeznaczył Ją na Matkę swojego Bożego Syna,
– zachował Ją od wszelkiej zmazy w Jej poczęciu,
– przyozdobił Ją wszelkimi cnotami w Jej narodzeniu,
– dał Jej za męża i oblubieńca najczystszego św. Józefa.

Syn Boży wybrał Maryję na swoją Matkę:

– wcielił się w Jej dziewiczym łonie i wzrastał w nim dziewięć miesięcy,
– z Niej się narodził i sprawił, że Go swą piersią karmiła,
– chciał być przez Nią wychowywany,
– objawił Jej tajemnice odkupienia świata.

Duch Święty wybrał Maryję na swoją Oblubienicę:

– objawił Jej jako pierwszej swoje imię,
– sprawił, że Maryja była jednocześnie Dziewicą i Matką,
– uczynił Ją żywą świątynią Trójcy Przenajświętszej,
– wyniósł Ją ponad wszystkie stworzenia.

Szczypta historii i komentarz zupełnie subiektywny

Modlitwa, która polegała na recytowaniu 12 Zdrowaś Maryjo ku czci dwunastu przywilejów Matki Bożej sięga być może czasów św. Bernarda z Clairvaux (XII w.). Po raz pierwszy wspomina się o niej w jednym z XV-wiecznych dodatków do tzw. Złotej legendy. Nie była jednak jednoznacznie określona i posiadała wiele wariantów i dodatków, np. podział na trzy części i dodawane rozważania o Maryi – krótkie medytacje nad Jej przywilejami. W połowie XX w. Zgromadzenie Misjonarzy Monfortanów, które za swoim założycielem, św. Ludwikiem Marią Grignion de Montfort pielęgnowało pobożność maryjną wydało broszurkę z krótką informacją o tej Koronce: Modlitwa stara. Modlitwa świętych. Sposób św. Ludwika Marii de Monfort, by odmawiać ją owocnie. Dołączono krótką formułę polecaną przez św. Proboszcza z Ars, z pobożnymi rozważaniami św. Jana Berchmansa i z króciutką metodą św. Józefa Kalasancjusza.

Kalasancjusz polecił odmawiać ją właśnie w taki sposób, w jaki przetrwała do naszych czasów. To on dodał wstęp nawiązujący do wizji z Apokalipsy św. Jana, która ukazywała Niewiastę obleczoną w słońce i księżyc pod jej stopami, a na jej głowie wieniec z gwiazd dwunastu (Ap 12, 1). Utrzymał podział 12 Zdrowaś Maryjo na 3 części z dodanym Ojcze nasz na początku i Chwała Ojcu na końcu każdej z nich. Każdą część związał z przywilejami od poszczególnych osób Trójcy Świętej. W sposób oryginalny redagował treść poszczególnych łask, które Maryja otrzymała od Boga Ojca, Syna Bożego i Ducha Świętego. Całą modlitwę zamknął podaniem intencji za Kościół, o jedność chrześcijan i nawrócenie grzeszników i modlitwą Witaj Królowo, Matko Miłosierdzia.

Najstarsze źródło, jakim dysponujemy pochodzi z 1623 r. Tekst nie jest kopią, ale wyszedł spod ręki samego Kalasancjusza. Trzy inne źródła pochodzą z połowy XVIII w. i zostały spisane w związku z opracowaniem biografii Świętego. Warto zwrócić uwagę na kilka wyjaśnień i dopowiedzeń samego Kalasancjusza, które pojawiają się w tekście oryginalnym, ale nie są uwzględnione w ramach odmawianej modlitwy. Kalasancjusz pisze o Maryi, którą Bóg Ojciec zachował, dosłownie, od skazy grzechu pierworodnego w Niepokalanym Poczęciu. Dogmat o Niepokalanym Poczęciu został uroczyście ogłoszony przez papieża Piusa IX ponad 200 lat później, w 1854 r. Zresztą w treść Koronki wplecione są także dwa pierwsze maryjne dogmaty Kościoła – Maryja jako Matka Bożego Syna była jednocześnie Dziewicą i Matką. W jednym z wezwań dodaje, że Maryja jest pierwszą, której Duch Święty jaśniej objawił swoje imię – ważne są stwierdzenia, „pierwszą” i „jaśniej”. Ciekawie pisze o narodzeniu Jezusa nie w Betlejem, a u bram Betlejem. A kiedy podaje końcową intencję za Kościół dodaje słowo „katolicki”, które wyraża jego wierność Kościołowi i papieżom.

W drugiej części Koronki, która dotyczy Syna Bożego ukazany jest cały proces dorastania człowieka. Proszę zwrócić uwagę na konkretny, bardzo ludzki język: poczęcie i rozwój w łonie matki; narodziny i karmienie piersią, wychowywanie w dzieciństwie. I jeszcze jedno skojarzenie – Maryja nazwana jest żywą świątynią Trójcy Przenajświętszej. Św. Stanisław Papczyński, były pijar i założyciel Zgromadzenia Księży Marianów w XVII w. napisał wspaniałe dzieło ascetyczne pt. Mistyczna świątynia Boga. Zainspirowany był pobożnością maryjną Kalasancjusza i sam założył pierwszy polski zakon męski, który oddany jest Niepokalanej.

Mamy więc przed sobą dowód geniuszu Kalasancjusza, który jako ojciec pijarów, kapłan i nauczyciel streścił w Koronce głębokie treści religijne i podał je w formie modlitwy przystępnej i łatwej do odmawiania przez dzieci, młodzież, nauczycieli, rodziców i duchownych. A zatem, owocnej modlitwy!

Jak się modlić?

P = prowadzący/a
W = wszyscy

P. Uwielbiajmy Trójcę Przenajświętszą i Jej dziękujmy, że ukazała nam Dziewicę Maryję odzianą słońcem, z księżycem pod stopami i z koroną z dwunastu gwiazd nad Jej głową.
W. Na wieki wieków. Amen.

P. Uwielbiajmy Boga Ojca Wszechmogącego i Jemu dziękujmy, że wybrał Maryję na swoją Córkę.
W. Amen. Ojcze nasz…

P. Niech będzie uwielbiony Bóg Ojciec, który przeznaczył Ją na Matkę swojego Bożego Syna.
W. Amen. Zdrowaś Maryjo…

P. Niech będzie uwielbiony Bóg Ojciec, który zachował Ją od wszelkiej zmazy w Jej poczęciu.
W. Amen. Zdrowaś Maryjo…

P. Niech będzie uwielbiony Bóg Ojciec, który przyozdobił Ją wszelkimi cnotami w Jej narodzeniu.
W. Amen. Zdrowaś Maryjo…

P. Niech będzie uwielbiony Bóg Ojciec, który dał Jej za męża i oblubieńca najczystszego św. Józefa.
W. Amen. Zdrowaś Maryjo… Chwała Ojcu…

P. Uwielbiajmy Syna Bożego i Jemu dziękujmy, że wybrał Maryję na swoją Matkę.
W. Amen. Ojcze nasz…

P. Niech będzie uwielbiony Syn Boży, który wcielił się w Jej dziewiczym łonie i wzrastał w nim dziewięć miesięcy.
W. Amen. Zdrowaś Maryjo…

P. Niech będzie uwielbiony Syn Boży, który z Niej się narodził i sprawił, że Go swą piersią karmiła.
W. Amen. Zdrowaś Maryjo…

P. Niech będzie uwielbiony Syn Boży, który chciał być przez Nią wychowywanym.
W. Amen. Zdrowaś Maryjo…

P. Niech będzie uwielbiony Syn Boży, który objawił Jej tajemnicę odkupienia świata.
W. Amen. Zdrowaś Maryjo. Chwała Ojcu…

P. Uwielbiajmy Ducha Świętego i Jemu dziękujmy, że wybrał Maryję na swoją Oblubienicę.
W. Amen. Ojcze nasz…

P. Niech będzie uwielbiony Duch Święty, który objawił Jej jako pierwszej swoje imię.
W. Amen. Zdrowaś Maryjo…

P. Niech będzie uwielbiony Duch Święty, który sprawił, że Maryja była jednocześnie Dziewicą i Matką.
W. Amen. Zdrowaś Maryjo…

P. Niech będzie uwielbiony Duch Święty, który uczynił Ją żywą świątynią Trójcy Przenajświętszej.
W. Amen. Zdrowaś Maryjo…

P. Niech będzie uwielbiony Duch Święty, który wyniósł Ją ponad wszystkie stworzenia.
W. Amen. Zdrowaś Maryjo… Chwała Ojcu…

P. Módlmy się za Kościół święty, o jedność chrześcijan, o pokój i sprawiedliwość na świecie oraz nawrócenie grzeszników:
W. Witaj, Królowo, Matko Miłosierdzia, życie, słodyczy i nadziejo nasza, witaj! Do Ciebie wołamy wygnańcy synowie Ewy; do Ciebie wzdychamy jęcząc i płacząc na tym łez padole. Przeto, Orędowniczko nasza, one miłosierne oczy Twoje na nas zwróć, a Jezusa, błogosławiony owoc żywota Twojego, po tym wygnaniu nam okaż. O łaskawa, o litościwa, o słodka Panno Maryjo!

Jacek Wolan SP
eSPe133 | kwiecień 2019