Trzeba jednak być ostrożnym z wysuwaniem tezy o ewentualnej zagładzie świata w wyniku działalności człowieka powodującej skażenie ekologiczne. Na przykład gdy chodzi o obecne zmiany klimatyczne, nie jest jasne, czy są one efektem ludzkiej działalności (emisji dwutlenku węgla oraz innych toksycznych gazów), czy też naturalnych cyklów przyrody. Najprawdopodobniej zachodzi koincydencja obydwu czynników. Wskazuje na to równoczesne występowanie takich zjawisk jak wzrost dwutlenku węgla w atmosferze, podnoszenie się jej średniej temperatury i narastanie zmian ekologicznych. Wszystko to może przynieść katastrofalne skutki, a człowiek ponosi moralną odpowiedzialność za powierzony mu świat.

Obecna cywilizacja zbudowana została dzięki względnie stałym warunkom pogodowym. Jeżeli te warunki istotnie się zmienią, czekają nas następstwa trudne do przewidzenia. Np. ważnym źródłem zaopatrzenia w wodę w wielu krajach są istniejące w wysokich górach lodowce. Jeżeli będą one topniały w takim tempie jak obecnie, za pewien czas powstanie problem zaopatrzenia w wodę w wielu regionach świata. Już dziś zresztą obserwujemy coraz częściej powtarzające się susze i powodzie (również w Polsce), lata nieurodzajów i rozmaitych klęsk żywiołowych. W konsekwencji w wielu krajach zaczyna brakować żywności, co prowadzi do drożyzny, niepokojów społecznych i narastających migracji, ponieważ każdy chce przetrwać.

Zaangażowanie ekologiczne Kościoła jest odpowiedzią na te wszystkie zjawiska. Kościół zawsze dostrzegał potrzeby swoich wiernych, w zależności od istniejących okoliczności. W czasach zarazy organizował szpitale; gdy pojawiał się głód, zajmował się rozdawaniem żywności; gdy ludzie musieli porzucać domy podczas działań wojennych, otwierał dla nich świątynie, aby mogli się schronić. Taki jest wymóg miłości bliźniego, którą Jezus Chrystus uczynił konstytutywną zasadą życia swoich uczniów w każdych czasach. Dziś potrzebne są nowe działania Kościoła dotyczące kryzysu ekologicznego, więc Kościół angażuje się w tej dziedzinie na miarę potrzeb i swoich możliwości.

Czy wobec tego obojętność na problem ekologiczny powinna rodzić konflikt sumienia, czyli świadomość grzechu, z którego należy się spowiadać? Słyszałem historię o dyrektorze fabryki, który bez wyrzutów sumienia na noc wyłączał filtry w kominach, bo w nocy nie widać, że z komina unosi się czarny dym...

Nowe czasy niosą nowe wyzwania. Kościół musi adaptować swoje nauczanie moralne, uwzględniając w nim nowe uwarunkowania i nowe sytuacje. Przykazanie miłości Boga i bliźniego obowiązuje zawsze, ale dzisiaj miłość bliźniego wymaga również, by nie palić w piecu toksycznymi materiałami, ponieważ zaszkodzi to na zdrowiu mnie i sąsiadowi. Wyrzucanie śmieci do lasu, wylewanie do rowu zużytego oleju silnikowego, a nawet marnotrawienie energii podlega ocenie moralnej, dokonywanej przez piąte przykazanie Dekalogu.

Na przestrzeni tysięcy lat człowiek czuł się zagrożony przez siły przyrody; nie przypuszczano wtedy, że przyjdzie moment, w którym to człowiek może się stać zagrożeniem dla przyrody. Ta świadomość zrodziła się stosunkowo niedawno, a stała się wyraźna w latach 70. XX wieku. Zauważono wtedy, że człowiek dysponuje środkami, wobec których środowisko naturalne w świecie nie ma szans przetrwania, o ile człowiek nie zmieni swoich zachowań. Znaleźliśmy się w sytuacji, kiedy przyroda sama nie jest już w stanie się zregenerować. Człowiek, który działa nieekologicznie, szkodzi sobie i drugiemu człowiekowi. Jan Paweł II wskazywał, że działania takie trzeba oceniać w odniesieniu do dwóch przykazań Dekalogu: piątego, "Nie zabijaj", bo szkodzą życiu i zdrowiu, oraz siódmego, "Nie kradnij", bo pozbawiają innych (współczesne lub przyszłe pokolenia) środowiska życia, które jest dobrem wspólnym; np. niszczenie roślin znajdujących się pod ochroną odbiera możliwość cieszenia się nimi innym ludziom. Wątek ekologiczny powinien się pojawić w katechezie na temat tych dwóch przykazań.

W książce Kościół i ekologia za jeden z najważniejszych problemów ekologicznych uznał Ojciec Profesor modyfikację genetyczną organizmów. Dlaczego jest to zagadnienie tak istotne?

Człowiek potrafi nie tylko dostosowywać się do środowiska, ale również potrafi je kształtować według własnych potrzeb. Poznając prawa biologii, rozumiemy coraz lepiej genetyczne podstawy ukształtowania organizmów żywych. A to umożliwia człowiekowi dopasowywanie cech tych organizmów (roślin i zwierząt) do własnych celów. Jest to niekiedy interpretowane jako ingerencja człowieka w ewolucję. Taka możliwość przyspieszania ewolucji stwarza ogromną szansę, ale zarazem rodzi wiele niebezpieczeństw. Z tego powodu możliwość tworzenia organizmów modyfikowanych jest niezwykle ważnym zagadnieniem.