Przygotowanie do udzielania Komunii pod obiema postaciami

Udzielanie Komunii pod postaciami chleba i wina wymaga odpowiedniego przygotowania zarówno duchowego, jak i praktycznego. W przepisach liturgicznych mocno została zaakcentowana troska o godne udzielanie i przyjmowanie Komunii Świętej. Jest pożądane, aby wszyscy uczestnicy Mszy Świętej przystąpili do Stołu Pańskiego, jeśli spełniają wymagane warunki. Nadużyciem jest jednak tłumne przystępowanie do Komunii ze świadomością popełnienia ciężkich grzechów i bez zrozumienia potrzeby korzystania z dobrodziejstwa sakramentu pokuty.

Obowiązkiem pasterzy jest wykorzenienie takiego nadużycia, lecz niech to czynią roztropnie, ale zdecydowanie (Kongregacja Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów, Instrukcja Redemptionis Sacramentum, 25.03.2004, [odtąd: RS] 83). Obowiązkiem duszpasterzy jest również godne udzielanie Komunii Świętej, dlatego udzielanie jej pod dwiema postaciami należy zawsze wykluczyć, gdy zachodzi niebezpieczeństwo, nawet małe, znieważenia świętych postaci lub gdy sam obrzęd jest zbyt trudny do wykonania z powodu dużej liczby uczestników lub z innej przyczyny (OWMR 283; RS 101). Ponadto duszpasterze poprzez katechezę mają przygotować wiernych do przyjęcia Komunii pod dwiema postaciami. Mają przypomnieć katolicką naukę Soboru Trydenckiego o Komunii Świętej oraz zachęcać wiernych, by z większą gorliwością uczestniczyli w obrzędzie Komunii pod dwiema postaciami, w którym znak uczty eucharystycznej ukazuje się w pełniejszym blasku (OWMR 282; RS 100). Jednak wiernym, którzy pragną przyjąć Komunię Świętą tylko pod postacią chleba, należy to umożliwić.

Udzielanie Komunii pod obiema postaciami wymaga również przygotowań praktycznych. Należy przygotować kielich wystarczającej wielkości albo kilka kielichów, pod warunkiem jednak, aby pod koniec celebracji nie pozostało zbyt dużo Krwi Chrystusa do spożycia (OWMR 285 a). Ze względu na wymowę znaku jest godne pochwały, aby kielich główny był większy, a pozostałe mniejsze (RS 105). Zamiast kielicha nigdy nie wolno używać dzbanków ani innych naczyń czy pojemników nie odpowiadających w pełni ustalonym normom. Wino przed konsekracją należy rozlać w odpowiednich proporcjach do poszczególnych kielichów, bowiem po konsekracji absolutnie nie wolno przelewać Krwi Chrystusa z jednego kielicha do drugiego, ażeby przez to nie okazać zniewagi dla tak wielkiej Tajemnicy (RS 106). Jeśli po udzieleniu Komunii pod dwiema postaciami w kielichu pozostanie Krew Chrystusa, to przy ołtarzu ma być zaraz spożyta przez kapłana lub diakona albo też ustanowionego akolitę, który usługiwał przy kielichu. On też jak zwykle oczyszcza, wyciera i porządkuje naczynia liturgiczne. Podobnie też hostie, jeśli jakieś pozostały, powinny zostać spożyte przez kapłana przy ołtarzu lub odniesione do miejsca przeznaczonego na ich przechowywanie (OWMR 284 b; RS 107).

Sposoby udzielania Komunii pod postaciami chleba i wina

W przepisach liturgicznych dotyczących Komunii pod dwiema postaciami przewidziano trzy sposoby udzielania jej pod postacią wina: 1) przez bezpośrednie picie z kielicha; 2) przez zanurzenie Hostii we Krwi Pańskiej; 3) picie z kielicha za pomocą rurki lub łyżeczki (OWMR 245; por. RS 103).

Jeśli udziela się Komunii przez bezpośrednie picie z kielich, przyjmujący Komunię po otrzymaniu Ciała Chrystusa przechodzi do usługującego przy kielichu i staje przed nim. Usługujący mówi: Krew Chrystusa, a przyjmujący Komunię odpowiada: Amen. Usługujący przy kielichu podaje mu kielich, który przyjmujący swoimi rękami zbliża sobie do ust, pije trochę z kielicha oraz oddaje go usługującemu i odchodzi, a usługujący ociera puryfikaterzem brzeg kielicha (OWMR 286). Przy podawaniu kielicha posługuje z zasady diakon lub, gdy go nie ma, prezbiter; może usługiwać także ustanowiony obrzędem akolita lub inny nadzwyczajny szafarz Komunii, albo też w razie potrzeby wierny upoważniony jednorazowo do tej funkcji (OWMR 284 a). Nie wolno samym wiernym brać konsekrowanego Chleba ani kielicha Krwi Pańskiej, ani tym bardziej przekazywać między sobą z rąk do rąk (OWMR 160). Co więcej, należy wyeliminować nadużycie polegające np. na tym, że nowożeńcy w czasie Mszy ślubnej udzielają sobie wzajemnie Komunii, przekazując między sobą z rąk do rąk Najświętsze Postacie (RS 94).

Nie należy wiernym świeckim podawać kielicha, jeśli będzie tak duża liczba przystępujących do Komunii, że trudno określić potrzebną do Eucharystii ilość wina i zachodzi niebezpieczeństwo, że pod koniec celebracji pozostanie zbyt dużo Krwi Chrystusa do spożycia. Podobnie należy postąpić w przypadkach: kiedy uciążliwe byłoby zorganizowanie podejścia do kielicha lub gdy celebracja wymaga użycia takiej ilości wina, że tylko z trudnością można rozeznać jego pewne pochodzenie i jakość, albo gdy nie można szybko zapewnić odpowiedniej liczby świętych szafarzy ani nadzwyczajnych szafarzy Komunii, którzy posiadaliby odpowiednią formację, lub gdy znaczna część ludu nie chce ustawicznie, z różnych powodów, przystępować do kielicha, tak że w jakiś sposób ginie wtedy znak jedności (RS 102).