Duszpasterstwo parafialne prowadzone przez zakonników z natury rzeczy winno mieć w sobie więcej dynamizmu, co wpływa na jakość i klimat parafii; zwłaszcza jakość liturgii, posługi sakramentalnej, posługi nauczania. W duszpasterstwie parafialnym nie można zadowalać się obsługą najpobożniejszych, ale parafie zakonne mają być placówkami misyjnymi, w których duszpasterze są wrażliwymi na ludzi z marginesu, o powikłanych życiorysach, na ubogich i chorych, na rodziny wielodzietne, a zwłaszcza na młodzież(7). W duszpasterski wymiar posługi parafialnej wpisuje się szczególny apostolski wymiar charyzmatu zgromadzenia: poprzez sposób prowadzenia parafii, wybór swoistych metod i środków, informację o historii, duchowości i dziełach instytutu, specjalne nabożeństwa i modlitwy, organizację specyficznych wspólnot(8). Dokument wylicza duszpasterstwo parafialne wśród priorytetów apostolskich, bowiem od sposobu jego prowadzenia zależy, czy parafie będą tylko czcigodnym, ale żywotnym głównie w niedziele i święta miejscem kultu, czy też będą punktem odniesienia w wymiarze etycznym dla wielu spraw, jakimi żyje lokalna społeczność.

 

 

Męskie i żeńskie życie konsekrowane w Polsce jest kustoszem 136 sanktuariów: niektóre z nich mają rangę ogólnokrajową, inne są lokalnymi świętościami. Powinnością kustoszy sanktuariów jest solidna obsługa duszpasterska, a także hotelowo-gastronomiczna pielgrzymów. Istotną sprawą jest, aby uchronić niektóre sanktuaria przed zamienieniem ich w zwykłe, choć artystycznie wspaniałe obiekty turystyczne. Turystyka nie może wyprzeć z sanktuarium sacrum. Posługa w sanktuariach stwarza możliwość prowadzenia kącika powołaniowego. Atmosfera, jaką tworzą obsługujący sanktuarium jest wizytówką Kościoła i instytutu(9). Zadaniem zgromadzeń zakonnych posługujących w sanktuariach jest zapewnienie wiernym obfitszych środków zbawienia przez gorliwe głoszenie słowa Bożego, przez odpowiednie ożywienie życia liturgicznego, zwłaszcza przez sprawowanie Eucharystii i pokuty oraz przez kultywowanie zatwierdzonych form pobożności ludowej(10).

 

Często instytuty w wielowiekowych doświadczeniach mają takie sanktuaria, z którymi zawiązała się ich duchowość, a nawet dzieje ich życia i posłannictwa w Kościele. Osoby konsekrowane pełniąc dzieła apostolskie w sanktuariach winny szukać duchowej odnowy życia konsekrowanego, słusznych kierunków i metod apostołowania(11). Dokument wskazuje na szczególne zadania apostolskie zakonów w sanktuariach, bowiem zakonnicy przez swoją wiarę, nadzieję i miłość - a w szczególny sposób przez konsekrację zakonną - są nie tylko nosicielami świętości, ale także świadkami i objawicielami tajemnicy Boga - Jezusa Chrystusa, Najświętszej Maryi Panny i Świętych Pańskich.

 

 

Misje ludowe cieszą się w Polsce wielkim prestiżem społecznym, czego dowodem są wysokie oczekiwania, jakie mają wobec nich duszpasterze i wierni. Instytucja misjonarzy ludowych ma w Polsce bogatą tradycję i prawie każdy męski zakon posiadał taką instytucję. Celem takich misji była formacja sakramentalna i odnowienie więzi rodziny, zaś w ostatnim okresie silnym akcentem była też problematyka praw człowieka i kontekst uwarunkowań społecznych ateistycznego państwa. Nowa ewangelizacja ma być dostosowana do nowych potrzeb i problemów dzisiejszego człowieka, do innego typu wrażliwości społecznej oraz nowych warunków, jakie pojawiły się w związku z liberalizmem, konsumpcjonizmem i pluralizmem. Do tych pierwotnych celów trzeba dodać pogłębienie formacji biblijnej i wprowadzenie w głębsze doświadczenie modlitwy, eklezjalnej odpowiedzialności wiernych, realizowanej poprzez ich zaangażowanie zawodowe, zainteresowanie formami uczestnictwa w życiu lokalnej wspólnoty wierzących, możliwościami współpracy z samorządami i innymi strukturami. Współczesna sytuacja wymaga od misjonarzy dużej wrażliwości duchowej, stałego pogłębienia teologicznego i wyczucia pastoralnego, aby przekazywać treści otwierające na Ewangelię i nauczanie papieskie oraz na jedność apostolskiej wspólnoty Kościoła(12).

 

Dokument wskazuje na misje ludowe jako priorytet apostolski instytutów życia konsekrowanego w Polsce, bowiem w specyficznej duchowości misjonarzy, w metodzie misji, w sposobie głoszenia kazań, w akcentach treściowych, w propagowanych nabożeństwach ujawnia się charyzmat instytutu, z którego są misjonarze. Ostatecznie jednak zawsze ordynariusze miejsca powinni troszczyć się, by modlitwy oraz pobożne i święte ćwiczenia ludu chrześcijańskiego prowadzone przez ludowych misjonarzy będących członkami instytutów życia konsekrowanego w pełni odpowiadały przepisom Kościoła.

 

 

Ze wszystkich stron świata nie ustaje wołanie o polskich misjonarzy, jednak głos zza naszej wschodniej granicy brzmi najpotężniej. Kościół w Polsce stoi wobec wyzwania misyjnego związanego z gwałtownym odrodzeniem ducha religijnego w krajach b. ZSRR(13). Tereny misyjne są dla zakonników ogromnym polem pracy apostolskiej o charakterze wychowawczym, charytatywnym, kulturowym, którą poszczególne instytuty powinny podejmować w duchu własnego charyzmatu. Członkowie instytutów życia konsekrowanego na mocy samej konsekracji poświęcając się na służbę Kościołowi, powinni w sposób właściwy ich instytutowi mieć szczególny udział w działalności misyjnej(14). Pełna dyspozycyjność względem Boga i Kościoła sprawia, że osoby konsekrowane są zdolne do wyrzeczenia się wszystkiego i pełnego poświęcenia się, jakiego wymaga praca misyjna(15). Zaangażowanie misyjne – stanowiące istotny element apostolskiej działalności instytutów życia konsekrowanego - umacnia życie konsekrowane, budzi w nim nowy entuzjazm i nową motywację, ożywia jego wierność.

 

Priorytetem zakonów w Polsce jest podejmowanie działalności misyjnej - wśród niechrześcijan we wszystkich zakątkach ziemi – charakteryzującej się ufnością i przedsiębiorczością, coraz lepiej odpowiadającej potrzebom inkulturacji tak, aby specyficzne wartości każdego narodu nie zostały przekreślone, lecz oczyszczone i w pełni rozwinięte(16).