Do ważności profesji czasowej wymaga się, aby: składający ją ukończył przynajmniej osiemnasty rok życia; nowicjat został ważnie odbyty; dopuszczenia dokonał w sposób wolny kompetentny przełożony po wysłuchaniu głosu swojej rady, zgodnie z prawem; była ona wyraźna i złożona bez przymusu, ciężkiej bojaźni lub podstępu; została przyjęta przez właściwego przełożonego osobiście lub przez innego (KPK, kan. 656, pkt. 1-5). Wymóg ukończenia osiemnastego roku życia wiąże się z uzasadnionym domniemaniem, że poniżej tego wieku nie można przyjąć poważnych zobowiązań wynikających z profesji. Ważnie odbyty nowicjatu służy dokładniejszemu rozpoznaniu powołania i poznaniu sposobu życia właściwego dla instytutu oraz jest przygotowaniem do złożenia pierwszej profesji. Dopuszczenie do złożenia profesji zakonnej jest aktem zarządu wewnętrznego, wynikającym z władzy zwyczajnej i dokonanym przez właściwego przełożonego, po wysłuchaniu głosu rady. Złożenie profesji w sposób wyraźny, bez przymusu, bez ciężkiej bojaźni lub podstępu, odbywa się zgodnie z prawem własnym instytutu i zachowaniem odpowiedniego obrzędu, wypowiedzeniem przepisanej formuły, w której wymienia się: imię składającego profesję, urząd (czasem również imię i nazwisko) przełożonego przyjmującego profesje, trzy śluby zakonne, dokładnie określa się czas, na jaki jest składana, oraz dodaje inne szczegóły gwarantujące spełnienie tego wymogu. Przyjęcie profesji przez właściwego przełożonego, osobiście lub przez kogoś innego, oznacza przyjęcie w imieniu Kościoła i instytutu, który inkorporuje profesa. Wskazane jest, aby profesję przyjmowali przełożeni zakonni, a nie biskup czy prezbiter celebrujący Mszę Świętą. Podkreśla się również aktywną obecność wspólnoty, wobec której składa się profesję, do której profes zostaje włączony.

 

Ponowienie i przedłużenie profesji czasowej, antycypowanie profesji wieczystej – to sytuacje regulowane przez prawodawcę kościelnego możliwe do zaistnienia. Ponowienie ma miejsce po upływie czasu, na jaki profesja została złożona. Zakonnik, który sam o to prosi i jest uznany za zdatnego, powinien być dopuszczony do pono­wienia profesji (KPK, kan. 657, § 1). Zatem do ponowienia profesji wymaga się równoczesnego zaistnienia trzech okoliczności: upływu czasu profesji, prośby zainteresowanego oraz uznania jego zdatności. Przedłużenie profesji czasowej, o którym mowa w KPK, kan. 657, § 2, dotyczy wyjątkowej sytuacji. Mogą zaistnieć przyczyny, z powodu których kompetentny przełożony uzna za wskazane przedłużenie okresu profesji czasowej ponad limit normalnie przyjęty w danym instytucie. Mianowicie chodzi o takie wypadki, kiedy przełożeni mają uzasadnione wątpliwości co do zdatności profesa lub wolności jego decyzji, a zarazem wystarczające podstawy do przypuszczenia, że przedłużenie okaże się celowe. Antycypacja profesji wieczystej – to złożenie za zezwoleniem kompetentnego przełożonego profesji czasowej przed zakończeniem nowicjatu najwyżej o piętnaście dni wcześniej (KPK, kan. 649, § 2), zaś profesji wieczystej – najwyżej trzy miesiące przed ustawaniem profesji czasowej (KPK, kan. 657, § 3). Składającym profesje wieczystą Kościół stawia warunki wymagane do jej ważności.

 

Do warunki ważności profesji wieczystej wymaga się (oprócz warunków wymaganych do ważności profesji czasowej) spełnienia kolejnych trzy trzech warunków: ukończenie przynajmniej dwudziestego pierwszego roku życia, przynajmniej trzech lat profesji czasowej, ewentualne innych warunków dodanych przez prawo własne instytutu (KPK, kan. 658). Warunek ukończenia przynajmniej dwudziestego pierwszego roku życia jest logiczną konsekwencją wymogu o ukończenia osiemnastego roku życia do złożenia ślubów czasowych. W prawie własnym instytutu wymagana granica wieku może zostać podwyższona. Określone zostało minimum uprzedniej profesji czasowej przez trzy lata, z zachowaniem kan. 657, § 3 dotyczącego możliwości antycypacji profesji wieczystej. Obydwa warunki ważności profesji wieczystej uwzględniają współczesne realia, dzisiaj życie zakonne wymaga bowiem silnej osobowości. Ewentualne inne warunki dodane przez prawo własne wypływają ze specyfiki poszczególnych instytutów zakonnych.

 

W instytutach zakonnych, w których składa się jedynie śluby czasowe (KPK, kan. 607, § 2), zasady dotyczące definitywnego włączenia do instytutu są opisane w prawie własnym.
Przez profesję zakonną człowiek oddany umiłowanemu nade wszystko Bogu, ofiarowany Mu już przez chrzest, poświęca się głębiej służbie Bożej i oddaje się dla dobra Kościoła (KKK, 931). Zadaniem składających profesję zakonną jest przede wszystkim życie swoją konsekracją. Poświęcając się na mocy konsekracji na służbę Kościołowi, w sposób właściwy ich instytutowi, mają szczególny udział w jego misyjnej działalności.