Przyczyny wstępowania młodych do sekt

W licznych badaniach na temat sekt poświęcono sporo uwagi przyczynom popularności nowych ruchów religijnych wśród młodych ludzi. Raport Konferencji Episkopatu wyróżnia dziesięć powodów: Miesięcznik Wychowawca - Sekty

1) potrzeba przynależności, poczucie wspólnoty;
2) poszukiwanie odpowiedzi;
3) dążenie do integralności, holizmu;
4) poszukiwanie tożsamości kulturowej;
5) potrzeba bycia uznanym, wyróżnionym;
6) poszukiwanie transcendencji;
7) potrzeba duchowego kierownictwa;
8) potrzeba wizji;
9) potrzeba zaangażowania się i włączenia[4].

Proponowane przyczyny są zawężone do dysfunkcji w działalności dwóch instytucji; rodziny i Kościoła.

Nie uwzględniają traumatycznych wydarzeń w życiu człowieka, tzw. „zakrętów”, które są najczęstszą przyczyną poszukiwania pomocy w grupie. Werbownicy sekt przede wszystkim mają za zadanie poznać problemy i dylematy adepta, aby móc wyjść do niego z najlepszą ofertą. Dzięki licznym socjotechnikom stosowanym przez sekty, już krótka rozmowa z kandydatem daje możliwość zdobycia wystarczającej wiedzy na jego temat oraz zaprojektowania planu „rozszyfrowania” go.

P. Popek w swoich badaniach, prowadzonych w październiku 2000 roku na grupie 124 studentów pierwszego roku pedagogiki, socjologii i pracy socjalnej, uzyskał następujące wyniki dotyczące przyczyn wstępowania młodych do sekt:

1) ciekawość, poszukiwanie nowych wartości, ideałów, chęć spróbowania czegoś nowego – 48,4% badanych;
2) samotność, odrzucenie, alienacja, brak zrozumienia u innych – 41,9%;
3) brak poczucia własnej wartości, samodzielności, niska asertywność, kompleksy – 34,7%;
4) problemy w środowisku rodzinnym, szkolnym, kryzysy, załamania – 33,1%;
5) potrzeby przynależności i wspólnoty – 24,2%;
6) skuteczne metody werbowania, pozyskiwania członków stosowane przez sekty – 8,1%;
7) brak zainteresowań, pozytywnych wzorów spędzania czasu wolnego – 5,6%;
8) kryzys tradycyjnych kościołów, rozczarowanie się nimi – 4,8%;
9) bunt, przeciwstawienie się normom panującym w społeczeństwie – 4,8%;
10) brak elementarnej wiedzy dotyczącej zagrożeń związanych z funkcjonowaniem sekt – 4,8%;
11) hedonistyczny stosunek do życia, świata – 4,0%;
12) potrzeba bycia rozpoznanym i wyróżnionym – 0,8%;
13) bieda, złe ekonomiczne warunki materialne – 0,8%.

Powyższe przyczyny można podzielić na obiektywne, zależne od środowiska i subiektywne, tkwiące w jednostkach. Młodzi ludzie wskazali na brak rzetelnej wiedzy na temat działalności ruchów kultowych, a także brak pozytywnych wzorców spędzania wolnego czasu. Opinia ta powinna stanowić wyzwanie dla nauczycieli i szkół. Czasem wystarczy poświęcić kilka lekcji wychowawczych i zasygnalizować problem, aby wzbudzić w młodym człowieku postawę ograniczonego zaufania.

P. Descouvemont wyróżnił też potrzebę pewności. Młody człowiek może stracić poczucie stabilności w związku z ciągłymi zmianami we własnym ciele, a także otaczającej go rzeczywistości. Nie ma już takiego zakorzenienia w tradycji i systemie normatywnym, gdyż pierwsze traci rację bytu, a drugie jest coraz bardziej względne. Naprzeciw tym zjawiskom wychodzi sekta i proponuje jasny przepis na życie i znalezienie szczęścia. Tradycje praktyk tych grup sięgają odległych czasów i mają swoje źródła w przekazach ustnych lub świętych księgach Wschodu.

Z badań OBOP-u przeprowadzonych w lipcu 1999 roku wynika, iż najczęstszą przyczyną wstępowania do sekt według Polaków jest działalność przywódców tych ugrupowań religijnych, którzy wykorzystują ludzkie słabości do podporządkowania sobie innych.

Tego typu pogląd wyznaje 90% społeczeństwa. Ponad 80% ankietowanych uważa, że motywem wchodzenia do sekt jest potrzeba doznań nowych przygód i wrażeń. Natomiast 82% respondentów wskazało deprywację psychiczną i zagubienie adepta, a73% uznało: że przyczyna tkwi w utracie zaufania do tradycyjnych Kościołów. Pozostałe przyczyny uwzględnione przez badanych to; potrzeba afiliacji, więzi z grupą, która stanie się wspólnotą (77%), posiadanie przyjaciół i znajomych związanych z sektą (79%), brak ciepła i zainteresowania w domu rodzinnym (69%), rygoryzm środowiska, w którym jednostka dorastała, nadmierna kontrola ze strony rodziców (46%) oraz działanie sił nadprzyrodzonych, dokładnie szatana (41%)[5]. Analiza wyżej wymienionych motywów pokazuje interesującą zależność. Do sekt trafiają ludzie nadmiernie kontrolowani w środowisku rodzinnym i tam nadal podlegają ścisłej kontroli ze strony współwyznawców i przywódcy. Mamy tu do czynienia z mechanizmem wyuczonej bezradności. Z jednej strony osoba ucieka od pewnej rzeczywistości, ale z drugiej strony nie potrafi funkcjonować w innej. Tworzy się zamknięty krąg, podobnie jak w przypadku dziewcząt z rodzin alkoholików, które wiążą się w przyszłości z alkoholikami.