Ćwiczenia praktyczne

Biorąc Świętą Teresę za wzór, zastanów się, jak jej doświadczenia możesz wykorzystać w swoim życiu?

"[Jezus] Chciał stworzyć wielkich świętych, których można porównać do Lilii i do róż, ale stworzył również mniejszych i tych, którzy muszą się zadowolić tym, że są stokrotkami i fiołkami przeznaczonymi na to, żeby radować oczy Dobrego Boga, kiedy spuszcza wzrok na swoje stopy. Doskonałość polega na pełnieniu Jego woli, na byciu tym, czym On chce, żebyśmy byli..."[200].

Z czego czerpiesz poczucie własnej wartości? Napisz to swoimi słowami.

Wybór centrum uwagi

"Jest rzeczą niemożliwą powiedzieć ci, Matko, jak bardzo ten hałas mnie męczył: miałam wielką ochotę odwrócić głowę i popatrzeć na winowajczynię, która oczywiście nie zdawała sobie sprawy ze swojego tiku". Przynajmniej mogłaby prosić ją, aby zaprzestała podobnego hałasu. Jednakże za bardziej doskonałe uznaje, aby "przecierpieć to z miłości do dobrego Boga i żeby nie sprawić przykrości tej siostrze". W związku z tym starała się wypogodzić i zjednoczyć z Bogiem na medytacji, nie zaprzątając sobie głowy tą dźwiękową niedogodnością: "Wszystko było bezużyteczne, czułam, jak zalewa mnie pot i byłam zmuszona po prostu odprawiać modlitwę cierpienia, ale cały czas cierpiąc, starałam się robić to nie z rozdrażnieniem, ale z radością i pokojem, przynajmniej w głębi duszy, więc próbowałam pokochać cichy dźwięk tak nieprzyjemny; zamiast usiłować nie słyszeć go (rzecz niemożliwa), wytężałam moją uwagę, żeby wsłuchiwać się w niego, jakby był zachwycającym koncertem" [201].

Na czym koncentrujesz swą uwagę w sytuacjach trudnych emocjonalnie?

Zmiana centrum uwagi

"Bóg podaje mi w ten sposób wszystkie środki dla pozostawania bardzo malutką i to jest to, czego brakuje. Ja jestem zawsze zadowolona. Wykorzystuję je, nawet pośrodku burzy, dla utrzymywania się w wielkim pokoju wewnętrznym. Jeśli mówią mi o nieporozumieniach między siostrami, staram się nie wzburzać przeciw tej czy tamtej. Potrzebuję na przykład, nie przestając słuchać, patrzeć przez okno i wewnętrznie cieszyć się z widoku nieba, drzew..."[202].

Co możesz zrobić, by w trudnej sytuacji życiowej zmienić centrum skupienia uwagi na bardziej konstruktywne?

Zmiana przedstawienia rzeczywistości

"Ptaszek chciałby polecieć ku temu świecącemu Słońcu, które oczarowuje jego oczy, chciałby naśladować Orłów, swoich braci, których widzi wznoszących się aż do Boskiego ognia Świętej Trójcy... niestety, wszystko, co potrafi zrobić, to unosić swoje małe skrzydła, ale wzlecieć nie leży to w jego małej mocy! co się z nim stanie? czy umrze ze smutku widząc siebie tak bezsilnym?... O nie! ptaszek nawet się nie zmartwi. Ze śmiałym zawierzeniem chce pozostać patrząc na swoje Boskie Słońce, nic nie potrafiłoby go przestraszyć, ani wiatr, ani deszcz, a jeśli ciemne chmury napływają zakryć Gwiazdę Miłości, ptaszek nie zmienia miejsca, wie, że ponad chmurami ciągle świeci jego Słońce, że jego blask nie mógłby
zaćmić się ani na chwilę"[203].

Jak możesz przedefiniować sytuację trudną, by jak Teresa znaleźć "słońce świecące ponad chmurami"?

Wybór konstruktywnego monologu wewnętrznego

"Z całą pewnością cała wspólnota myślała, że zareagowałam w sposób naturalny i nie umiałabym powiedzieć, ile dobra wyświadczyła mojej duszy taka drobnostka i sprawiła, że stałam się wyrozumiała dla słabości innych. Nie pozwala mi to również popadać w próżność, kiedy jestem oceniana przychylnie, ponieważ mówię sobie: Ponieważ moje drobne akty cnoty są uważane za niedoskonałości, można równie dobrze się pomylić, uznając za cnotę coś, co jest tylko niedoskonałością. Mówię więc za św. Pawłem: Mnie zaś najmniej zależy na tym, czy będę osądzony przez was, czy przez jakikolwiek trybunał ludzki. Co więcej, nawet sam siebie nie sądzę, Pan jest moim sędzią. Dlatego też, by sąd ten był dla mnie przychylny, lub raczej abym w ogóle nie była sądzona, chcę, żeby moje myśli były zawsze miłosierne, gdyż Jezus powiedział: Nie sądźcie, abyście nie byli sądzeni."[204]

Napisz przykłady pozytywnych, konstruktywnych zdań, które możesz do siebie mówić w sytuacjach trudnych.

Twórcze myślenie

"Jeśli zdarza mi się pomyśleć lub powiedzieć coś, co podoba się moim siostrom, uważam za zupełnie naturalne, że przywłaszczają to sobie, jak swoje dobro. Myśl ta należy do Ducha Świętego, a nie do mnie, ponieważ św. Paweł mówi, że nie możemy bez tego Ducha Miłości nazywać "Ojcem" naszego Ojca, który jest w Niebiosach. A więc wolno mu posługiwać się mną, żeby dać dobrą myśl jakiejś duszy; gdybym sądziła, że ta myśl należy do mnie, byłabym jak ten "osioł niosący relikwie", który sądził, że oznaki czci oddawane świętym, były skierowane do niego"[205].

Jak możesz doświadczenie Tereski zastosować we własnym życiu, tak by z twórczego myślenia czerpać radość i pogodę ducha?

WOLNOŚĆ EMOCJONALNA

Wybór celu emocjonalnego

"Niech sprawy tej ziemi nie zdołają nigdy zamącić mej duszy, niech nic nie zakłóci mego spokoju. Jezu, proszę Cię tylko o pokój i miłość, miłość nieskończoną, której jedyną granicę stanowisz Ty sam... miłość, która nie będzie już moja, ale Twoja, mój Jezu"[206].

Co jest Twoim emocjonalnym celem, pożądanym stanem emocjonalnym?

Wybór emocjonalnych odpowiedzi

"[…] dlatego też nie chcąc ulec naturalnej antypatii, którą odczuwałam, powiedziałam sobie, że miłość bliźniego nie powinna polegać na uczuciach, ale na uczynkach; a więc starałam się robić dla tej siostry to, co zrobiłabym dla osoby, którą kocham najbardziej. Za każdym razem, gdy ją spotykałam, modliłam się za nią do dobrego Boga, ofiarowując Jemu jej wszystkie cnoty i zasługi"[207].

W jakich sytuacjach szczególnie potrzebujesz momentu zatrzymania i dokonania świadomego wyboru emocji, zamiast automatycznego reagowania? Uświadomienie sobie tych sytuacji to połowa sukcesu.

Zmiana uczuć

"Pewnego dnia podczas rekreacji powiedziała mi mniej więcej te słowa z miną bardzo zadowoloną: "Czy zechciałabyś mi powiedzieć, siostro Tereso od Dzieciątka Jezus, co tak bardzo przyciąga ciebie do mnie, za każdym razem, gdy na mnie patrzysz, widzę jak się uśmiechasz?" Ach! to, co mnie pociągało, to był Jezus ukryty w głębi jej duszy... Jezus, który sprawia, że staje się słodkie to, co jest najbardziej gorzkie... Odpowiedziałam jej, że uśmiecham się, ponieważ jestem zadowolona, że ją widzę (oczywiście nie dodałam, że chodzi o duchowy punkt widzenia)"[208].

Co możesz robić w sytuacjach trudnych, by zamienić niepożądane uczucia na pożądane?

Ponowne kadrowanie: zmiana znaczenia

"Widzę we wszystkim zawsze dobrą stronę. Są osoby, które biorą wszystko w sposób sprawiający im jak najwięcej przykrości. Ja zaś przeciwnie. Jeżeli mam samo tylko cierpienie, jeżeli niebo jest tak ciemne, że nic go nie rozjaśnia, wtedy się raduję"[209].

Co możesz zrobić, by w każdej sytuacji dostrzegać jej dobre strony?

[200] Rkp. A 2v, s. 30-31.
[201] Por.  Rkp. G 30v, s. 237-238.
[202] S. Teresa de Lisieux, Últimas conversaciones  (18 kwietnia 1897), w: Obras completas, dz. cyt., s. 766
[203] Rkp. M 5r, s. 268-269.
[204] Rkp. G 13r-13v, s. 212-213.
[205] Rkp. G 19r-19v, s. 221.
[206] Św. Teresa od Dzieciątka Jezus, "Modlitwa w dniu złożenia ślubów zakonnych", w: Pisma mniejsze, dz. cyt., s. 229.
[207] Rkp. G 13v-14r, s. 213.
[208] Rkp. G 14r, s. 214.
[209] Św. Teresa od Dzieciątka Jezus, Ostatnie słowa (28 maja 1897), w: Pisma mniejsze, dz. cyt., s. 474.