Jednakże Kościół do kultu Bożego dopuszcza też użycie innych instrumentów (…) za zgodą kompetentnej władzy terytorialnej, jeżeli nadają się albo mogą być przystosowane do użytku sakralnego, jeżeli odpowiadają godności świątyni i rzeczywiście przyczyniają się do zbudowania wiernych.50 Należy tylko pamiętać, że nie wolno używać w liturgii instrumentów zbyt hałaśliwych lub wprost przeznaczonych do wykonywania muzyki współczesnej. Zgodnie z tradycją nie należy włączać do użytku liturgicznego, takich instrumentów, jak fortepian, akordeon, mandolina, gitara elektryczna, perkusja, wibrafon, itp.51 Stanowisko w tej kwestii zajmuje także instrukcja Liturgicae Instraurationes, która przypomina, że należy użyć wszelkiego starania, by wybrać instrumenty w oznaczonej liczbie, odpowiadające i miejscu, i charakterowi społeczności, które by przyczyniały się do podniesienia pobożności a nie wywoływały zbytniego hałasu.52 O wskazaniu tym należy pamiętać dopuszczając do liturgii orkiestry. Trzeba też zwrócić uwagę na wskazania Piusa XII w Musicae Sacrae Disciplina, gdzie poza organami pierwszeństwo przyznaje instrumentom smyczkowym, ponieważ zarówno same, jak i z towarzyszeniem organów lub innych instrumentów, doskonale oddają uczucia radości lub smutku.

 

Pamiętać należy, że organy i inne instrumenty powinny służyć w liturgii jako akompaniament, wzmocnienie i podtrzymanie śpiewów ludu lub zespołu śpiewaczego - scholi, czy chóru.53 Akompaniament ten przyczynia się do głębszego zjednoczenia zgromadzonych wiernych, nie powinien on jednak do tego stopnia zagłuszać śpiewu, że słów nie można zrozumieć.54 Dźwięk instrumentów nie może towarzyszyć modlitwom i śpiewom celebransa, czytaniom lektora lub diakona55, zaś gra solowa możliwa jest jedynie na początku, zanim kapłan przyjdzie do ołtarza, na Ofiarowanie, podczas Komunii i na końcu Mszy świętej.56 Wskazane jest więc, by muzyka organowa rozbrzmiewała nawet przez dłuższy czas jako przygotowanie do liturgii i po jej zakończeniu.57 Oczywiście, organy i inne instrumenty muzyczne powinny być umieszczone tak, by wszyscy je dobrze słyszeli.58

 

Obok organów powszechnie stosowane w kościołach są dzwony - potężne zawieszone wysoko, w dzwonnicach i małe używane podczas liturgii. Muzyka organów i dzwonów wzrusza duszę i unosi jej modły razem ze swoim majestatycznym dźwiękiem ku niebiosom.59

 

1.Organy piszczałkowe

 

Po ogólnej charakterystyce muzyki instrumentalnej należy zadać sobie pytanie: co to są organy piszczałkowe i dlaczego Kościół tak je ceni? Znajdzie się tu więc charakterystyka tego majestatycznego instrumentu.

 

Organy są instrumentem dętym, klawiszowym składającym się z trzech podstawowych elementów: piszczałek, stanowiących źródło głosu; miechów, a więc urządzenia dostarczającego sprężonego powietrza oraz wiatrownic i traktury, czyli mechanizmów służących do rozdzielania powietrza płynącego z miechów całym głosom i poszczególnym piszczałkom.60 Trzeba podkreślić, że pod pojęciem organy należy rozumieć organy piszczałkowe, a nie tzw. organy elektronowe, czyli elektroniczny instrument muzyczny, które dopuszcza się do użytku jako instrument tymczasowy. Natomiast tam, gdzie ze względu na brak miejsca nie da się zbudować organów piszczałkowych, można je instalować zamiast fisharmonium.61

 

Organy zostały nazwane królową instrumentów62, gdyż jak żaden inny przemawia do duszy człowieka mając w sobie siłę i piękno.63 Dzieje się tak dlatego, że dźwięk organów powstaje przez zwielokrotniony i zmechanizowany oddech, przypominający oddech pasterzy grających na fujarkach, rogach i kobzach. Ton organów jest równocześnie miękki jak głos fujarki, jest też zdecydowany, bo zmechanizowany. Jest w nim coś stałego i niewzruszonego a jednocześnie coś bardzo bogatego.64 Rozmaitość barw dźwięków sprawia zatem, że organy stają się królową instrumentów, posiadającą w kilku oktawach wszystkie możliwe tony, jakie ucho ludzkie zdolne jest usłyszeć.65