W poszczególnych instytutach ma być realizowane kształcenie wszystkich członków zmierzające do prowadzenia pełniejszego życia właściwego danemu instytutowi oraz realizacji jego misji[30]. Osoby konsekrowane u podstaw formacji powinny kierować się duchem apostolskim, co pozwoli im lepiej zrozumieć wartości ściśle związane z migracjami, a następnie wykorzystać je do budowania Królestwa Bożego. Dzięki temu mogą też stać się autentycznymi świadkami wiary wobec migrantów zarówno w swoim własnym kraju, jak i poza nim[31]. Wymiar apostolski formacji predysponuje także osobę konsekrowaną do ustawicznej działalności, będącej wyrazem miłości Chrystusa. W ramach formacji apostolskiej powinno się szukać właściwego dostosowania metod i celów pracy apostolskiej do aktualnych potrzeb Kościoła i społeczeństwa przy jednoczesnym dochowaniu wierności charyzmatowi założycieli oraz tradycjom później ukształtowanym, co ma prowadzić jednocześnie do odkrywania znaków czasu i nowych wyzwań[32].

 

Wobec tak angażującego zadania, wielkiego znaczenia nabiera specyficzna formacja osoby konsekrowanej podejmującej posługę wśród migrantów. Powołane do tej służby osoby konsekrowane żyją duchem całkowitego oddania i otwarcia się na słuszne wymagania migrantów, niezależnie od tego, z jakiego środowiska czy kultury pochodzą. Jest, zatem ważne, aby konsekrowani uzupełniali swoją formację podstawową dodatkowym, specyficznym przygotowaniem apostolskim opartym na poznaniu i praktycznym doświadczeniu ludzkiej, społecznej i religijnej rzeczywistości migracji. W tym celu, byłoby wskazane, aby osoby te jeszcze przed rozpoczęciem swojej posługi mogły przebywać przez pewien czas wśród migrantów i w bezpośrednim kontakcie z nimi zapoznać się z problemami i ich realną rzeczywistością. W ten sposób formowani do posługi migrantom będą nie tylko wiedzieli, co mają czynić, ale również jak mają to robić, tzn. znać praktyczny sposób realizacji zadań właściwych dla podejmowanego apostolatu. Pomocą może być także pobyt we wspólnocie międzynarodowej, w której można zdobyć cenną znajomość języka i różnorodności kultur, tak bardzo konieczną w tym specyficznym apostolstwie. Międzynarodowe środowisko wspólnotowe pobudza także do wzajemnego zrozumienia i respektowania różnic[33]. Istnieje bowiem konieczność uwzględnienia w procesie formacji wychowania do dialogu, przyjmowania inności drugiej osoby – jej cech ludzkich, społecznych i duchowych, a także ograniczeń – wraz z odkrywaniem własnej tożsamości i trwania w wierności względem dziedzictwa duchowego instytutu[34]. Instytuty o zasięgu międzynarodowym – realizując swój charyzmat – mogą wskazywać sposoby jak nie dopuszczać do powstawania napięć i prowadzić dialog wśród wspólnot składających się z ludzi rozmaitych środowisk, ras i narodów dając świadectwo ewangelicznego braterstwa szczególnie w wielokulturowych środowiskach[35]. Instytuty o charakterze międzynarodowym, a tym samym wielokulturowym, same w sobie stają się miejscem inkulturacji, natomiast o mniejszym zasięgu geograficznym również doświadczają tego zjawiska ze względu na ciągłą migrację ludności[36].

 

 

W przeszłości konsekrowani włożyli znaczący wkład w troskę Kościoła o zapewnienie duchowej opieki migrantom[37]. W Liście zostało zawarte podziękowanie wszystkim instytutom, które wspaniałomyślnie zaangażowały się w dzieło duchowej opieki nad wędrującymi kierując swoich członków do posługi wśród różnych kategorii migrantów. Ten rodzaj służby konsekrowanych jest dla świata autentycznym znakiem powołania prorockiego i mocnym impulsem do tej nadziei, która wskazuje na życie wieczne, a tym samym pobudza do zmiany i przezwyciężenia siebie[38]. Osoby konsekrowane przez profesję rad ewangelicznych w strukturze duszpasterstwa migrantów mają sobie właściwe zadanie[39].

 

Apostolat na rzecz migrantów – w którym uczestniczą konsekrowani - obok funkcji kulturozachowawczej spełnia również akulturacyjną czyli stopniowego przyjmowania elementów kultury miejscowej, tak by roztropna akulturacja stworzyła migrantom okazję do rozwoju swej wiary, uformowania bogatszej osobowości i bardziej uniwersalnej duchowości[40]. Interkulturalne spotkanie dokonuje się w długotrwałym procesie, którego nie da się organizacyjnie stworzyć, ale trzeba mu pozostawić czas i stworzyć warunki dla organicznego rozwoju. Proces inkulturacji nie jest procesem jednostronnym, jest on wspólną drogą, na której nie może zabraknąć duszpasterstwa Kościoła, zatem zadaniem Kościoła jako Ludu w drodze jest i będzie towarzyszenie ludziom w ich doświadczeniach migracyjnych. Tożsamość kulturowa i religijna migrantów jest skutecznym wezwaniem do braterstwa z dnia Pięćdziesiątnicy, gdzie różnice zharmonizowane przez Ducha Świętego i miłość stały się autentyczną pomocą w przyjęciu drugiego. Koleje losu migrantów są zapowiedzią tajemnicy paschalnej, gdzie przez śmierć i zmartwychwstanie zmierza się do stworzenia nowej ludzkości, w której nikt nie jest już obcy (por. Gal 3, 28; Kol 3, 11). Obecność migrantów jest symbolem nowego Ludu, dla którego każda ziemia obca jest ojczyzną i każda ojczyzna ziemią obcą[41]. W podzielonym świecie migracji Kościół staje się znakiem jedności i integracji, zaś konsekrowani podejmując dialog z migrantami różnych narodowości i religii stają się głosicielami Chrystusa jako Zbawiciela[42].

 

W dokumencie zauważono, że na szczególną uwagę zasługuje także obecność na terytoriach tradycyjnie katolickich, osób konsekrowanych pochodzących z innych krajów, które mogłyby zająć się duszpasterstwem swoich współziomków imigrantów, jako mediatorzy między kulturami[43]. Ma to również wielkie znaczenie eklezjalne, bowiem prawne nadanie należnego miejsca migrantom w Kościele oraz współpraca Kościołów partykularnych przyczyniają się do jedności Kościoła Powszechnego. Dzisiejsze ruchy migracyjne grup narodowych mogą być dla wielu instytutów okazją do odkrycia nowych form realizacji swojego posłannictwa. Migranci to mężczyźni, kobiety, młodzież, dzieci i całe rodziny, które poprzez swoją specyficzną sytuację i potrzeby - jako że przebywają z dala od własnego środowiska społecznego i kulturowego - wzbudzają u konsekrowanych konieczność zwrócenia uwagi na podejmowaną misję. Migrowanie w dobie globalizacji przybiera na sile  i należy się liczyć z tym, że duszpasterstwo migracyjne stanie dodatkowo przed nowymi wyzwaniami. Zatem na początku trzeciego tysiąclecia powołanie konsekrowanych ukazuje się w sposób szczególny w perspektywie wyzwania do formowania ogólnoludzkiej wspólnoty wielokulturowej i wieloreligijnej, koncentrującej się nie tyle wokół zasady tolerancji, ile solidaryzmu w duchu wielostronnej i wielowarstwowej współpracy w tworzeniu kultury solidarności.