Na pewno zagrożeniem są uzależnienia, których źródłem jest rozwój techniki: media, internet – są to zjawiska stosunkowo nowe. Coraz częściej mówi się o takich uzależnieniach, jak pracoholizm, seksoholizm, uzależnienie od zakupów, telewizji, telefonów komórkowych, jedzenia (lub niejedzenia). To tylko kilka przykładów nowych form uzależnień, z którymi mamy do czynienia współcześnie – przykłady można by mnożyć w nieskończoność. Ich wspólną cechą jest fakt, iż przedmiotem uzależnienia są tutaj rzeczy zwykłe, codzienne, co stwarza ogromną trudność w ich leczeniu. W większości przypadków w leczeniu uzależnień stosuje się bezwzględny zakaz sięgania po substancję czy podejmowanie zachowania, które uzależnienie powoduje. W przypadku nowych form uzależnień zastosowanie tej metody jest niemożliwe, gdyż przedmiotem uzależnienia są rzeczy niezbędne dla normalnego funkcjonowania – praca, zakupy, korzystanie z komputera lub telefonu komórkowego – z których nie sposób zrezygnować. A zatem osoby uzależnione od tych rzeczy/zachowań muszą nauczyć się normalnie żyć i kontrolować swoje zachowanie pomimo nieustannej obecności przedmiotu swego uzależnienia. Niezwykle ważna jest więc w tym momencie profilaktyka. Poniżej krótko przedstawię omówienie dwóch form uzależnień: uzależnienie od komputera i seksoholizm.

 

Trudno wyobrazić sobie dziś życie bez internetu, a przynajmniej bez komputera. Obecnie jednak, dla wielu z nas to, co miało ułatwiać i uprzyjemniać życie, staje się poważnym problemem – specjaliści szacują, iż około 30% użytkowników traktuje komputer i internet jako ucieczkę od rzeczywistości, a wśród nich 6-10% jest już poważnie uzależnionych. Proces uzależniania się od komputera (lub internetu) w większości przypadków wygląda podobnie. Na początku jest zwykłe zaciekawienie nowością, jaką jest sam komputer, a zwłaszcza internet. Później następuje wyraźne sprecyzowanie zainteresowań do pewnej mniej lub bardziej wąskiej dziedziny – chatu, gier on-line itp. Jednostka w końcu stopniowo zagłębia się w nałóg, zaniedbując obowiązki zawodowe (szkolne), zrywając więzi emocjonalne z najbliższymi, a nierzadko także doprowadzając do ruiny własnego zdrowia. W uzależnieniu od komputera można wyróżnić pięć głównych podtypów:

 

a) uzależnienie od komputera – polega ono na tym, iż osoba odczuwa silną potrzebę przebywania przy włączonym komputerze bez względu na to, czy pracuje (lub gra) na nim, czy też po prostu spędza w ten sposób czas;
b) uzależnienie od sieci internetowej – jest ono podobne do opisanego wyżej uzależnienia od komputera, występuje już tu jednak wyraźne ograniczenie zainteresowań do sieci internetowej, polegające zwykle na bezcelowym „surfowaniu” po internecie;
c) przeciążenie informacyjne, czyli przymus pobierania informacji;
d) erotomanię internetową – może ona przybierać formę internetowych rozmów o seksie lub też oglądania zdjęć i filmów erotycznych za pomocą internetu;
e) socjomanię internetową czyli uzależnienie od internetowych kontaktów społecznych (chat, gadu-gadu itd.).

 

Wśród wielu skutków uzależnienia od komputera i internetu do najczęściej wymienianych należą:
- zaburzenia relacji interpersonalnych (rezygnacja z bezpośredniego kontaktu);
- zaburzenia w sferze uczuć i emocji;
- zaburzenia w zakresie własnej tożsamości;
- utrwalenie postaw egocentrycznych;
- utrata zainteresowania wszelkimi formami aktywności społecznej;
- zaniedbanie życia rodzinnego, nauki lub pracy;
- zapominanie o posiłkach; brak troski o własne zdrowie i higienę osobistą;
- zawężenie zainteresowań i możliwości intelektualnych; zmiana języka (zubożenie, techniczny slang, używanie skrótów);
- zmniejszenie potrzeb seksualnych;
- kłopoty finansowe i utrata pracy.

 

Uzależnienia związane z seksem (seksoholizm, erotomania, hiperlibidemia, nimfomania itp.) mogą objawiać się różnymi formami zachowań: dużą liczbą partnerów seksualnych, oglądaniem pornografii, fantazjami seksualnymi, prostytuowaniem się, molestowaniem dzieci, gwałtami, podglądaniem, ekshibicjonizmem, ocieraniem się o innych w nieprzyzwoity sposób (np. w autobusie), nieprzyzwoitymi rozmowami telefonicznymi itp. Wszystkie one same w sobie nie są jednak czynnikiem klasyfikującym osobę jako uzależnioną od seksu. Osoba uzależniona ma bowiem specyficzne – patologiczne – nastawienie do seksu. O ile dla człowieka nieuzależnionego seks jest tylko jedną z płaszczyzn aktywności, osoba uzależniona podporządkowuje zachowaniom seksualnym całe swoje życie, zaniedbując wszystkie inne formy aktywności. Specjaliści wyróżniają trzy główne podtypy uzależnienia od seksu:

 

- erotomanię trwałą: charakteryzuje się ona częstymi zmianami partnerów i wysoką aktywnością seksualną – zachowania związane z seksem stają się stylem życia jednostki;
- erotomanię nawracającą: mają tutaj miejsce zróżnicowane formy aktywności seksualnej, wśród których dominują zachowania agresywne; charakterystyczne są też ukryte i nieświadome cechy homoseksualne;
- formę graniczną zaburzeń osobowości: nasilone fantazje erotyczne.