Z danych Zespołu Pomocy wynika, że z Polski z posługą kapłańską, duszpasterską i katechetyczną do pomocy Kościołowi katolickiemu na Wschodzie wyjechało 250 kapłanów diecezjalnych, 450 kapłanów zakonnych, 600 sióstr zakonnych i 23 braci zakonnych oraz kilkunastu wolontariuszy świeckich. Wśród tych ostatnich najwięcej jest osób z Drogi Neokatechumenalnej oraz ruchu Focolari. Pracują w bardzo różnych warunkach i w odmiennej sytuacji wyznaniowo-kulturowej.

 

Inaczej jest na terenach krajów, gdzie katolicyzm był obecny od setek lat, a inaczej tam, gdzie ziarno Ewangelii rzucane jest po raz pierwszy. Na przykład w Turkmenistanie Kościół jest jednym z najmniejszych i najmłodszych na świecie. Liczy ok. 50 ochrzczonych. Ale choć polscy oblaci są tam dopiero od 9 lat, już doczekali się rodzimego powołania – w sierpniu w krakowskich Łagiewnikach pierwsze śluby zakonne złożyła młoda Turkmenka s. Lorena. Do chrztu przygotowuje się natomiast kilkunastu katechumenów. Ale sytuacja bywa różna nawet w obrębie jednego kraju.

 

Niedawno bp Władysław Blin, ordynariusz białoruskiego Witebska, w rozmowie z KAI mówił, że jego diecezja składa się właściwie z dwóch odrębnych części, które dzieli dawna granica Polski i ZSRR z 1939 r. Oddziela ona dwa niejako światy, dwa modele obecności Kościoła. W jej zachodniej i północnej części trzecia część ludności, to katolicy. Do kościoła chodzi się tłumnie. Na wschodzie jest inaczej. Katolicyzm ma charakter wyspowy, na dodatek głównie inteligencki. Nie ma tradycyjnych wsi polskich, bo zostały po wojnie wysiedlone, są za to liczni sowieccy osiedleńcy, z których część to katolicy. Na zachodzie diecezji parafie liczą po kilka tysięcy wiernych, na wschodzie bywają takie z 30 osobami. „Jak wyświęcę księdza, to otwieram nową parafię. Wciąż trzeba otwierać nowe, bo wszędzie ujawniają się katolicy" – podkreślał.

 

Biskup Blin na studia rozsyła kleryków po całej Europie: Włochy, Francja, Niemcy i Polska. Chce, aby zanim zostaną kapłanami, poznali współczesny, powszechny, posoborowy Kościół.

 

 

Działalność Kościoła katolickiego – także ta charytatywna w postradzieckiej – przestrzeni wymaga cierpliwości, taktu oraz pomocy z zewnątrz. – Trudno liczyć na wsparcie materialne ze strony rodzimych ofiarodawców – mówi pragnąca zachować anonimowość mieszkanka grodzieńszczyzny. – Przedsiębiorcom prywatnym chodzi o własne przetrwanie, a państwowe tym bardziej nie zaangażują się, bo jeżeli mogą, to wsparcie kierują na rzecz socjalnych ośrodków państwowych. Poza tym przez ponad 70 lat państwo zapewniało ludziom opiekę społeczną i w świadomości obywateli zakodowało się, że wspieranie dobroczynności nie jest ich obowiązkiem. Dlatego apel o ofiary na Caritas wygląda jak wołanie na pustyni – dodaje.

 

- Przeciętni katolicy nie są w swej masie zamożni, zwłaszcza na wsiach, ale mimo to – podkreśla nasza anonimowa rozmówczyni – na apele duchowieństwa ludzie dość licznie składają datki na różne akcje: na powodzian, na biedne dzieci, na remont spalonej części katedry w Grodnie,  itd. Regularnie też składają, ile mogą na budowę i odbudowę kościołów. Nie są to jednak sumy duże, a przy aktualnych kosztach materiałów budowlanych, starcza zaledwie na drobne rzeczy. – Trzeba jednak przyznać – mówi – że wśród katolików są też ludzie zamożni, według naszych realiów oczywiście. Ale oni jakoś nie palą się do składania większych datków. Znam przypadek, że jeden bogaty biznesmen z Grodna ofiarował pewną sumę na konserwację (nie gruntowną) cudownego obrazu Matki Bożej. Nie znam wysokości tej sumy, ale wiem, że gruntowna konserwacja dwa razy większego obrazu kosztowała jedną z parafii w Grodnie około 200 dolarów.