Widocznie da się tak żyć, tylko co to jest za życie? Przestrzeń małżeńska, rodzinna, może być otwarta – ale nie jest przepuszczalna. Jeśli ktoś w niej się pojawia z zewnątrz, dzieje się to na określonych przez obie strony warunkach, ten ktoś trzeci nie przepływa jako równoprawny członek takiego układu. Intymnych relacji z innymi osobami można nie nazywać zdradą, ale w takich związkach rozumienie bliskości i zaufania do siebie jest zupełnie inne od tych par czy małżeństw, które tego typu relacje nazwałyby zdradą, bo od siebie więcej wymagają i bardziej mogą na sobie polegać.

 

 

Myślę, że to często jest racjonalizacja. Jest to rzeczywistość „bycia ze sobą”, gdzie – jak twierdzi współczesny socjolog Anthony Giddens – seks jest przedmiotem rozmów i negocjacji, a na pierwszy plan wysuwają się takie sformułowania, jak „zaangażowanie” i „bliskość”. Osoby tak żyjące nieraz mówią, że jedna osoba daje im poczucie bezpieczeństwa, a druga natchnienie, przeżycia, przygody i tak dalej. A ponieważ artysta nie może znaleźć jednej osoby, która dawałaby mu to wszystko razem, to skoro jego twórczość wyróżnia go spośród tłumu, daje sobie prawo do takiego przeżywania. Są tego typu związki i jeśli te osoby między sobą tak sobie zdefiniują wierność, to taka niewierność nie jest dla nich zdradą. Ale to jest kwestia języka i definicji, a zatem pozostaje pytanie o to, czym takie życie naprawdę jest, z jakimi obciążeniami i kosztami jest związane.

 

 

Nie, to musi być rzeczywistość wykraczająca poza subiektywne odczucie, skoro małżeństwo jest obopólną „umową”. Odstępstwo od tej umowy jest zdradą – obojętnie, czy ktoś ma poczucie tego, że zdradzał, i czy druga strona ma poczucie tego, że została zdradzona. Poczucie jest ważne, ale nie definiuje zdrady. Definiuje ją ta umowa, ale nie można zapominać o różnorakich uwarunkowaniach jej „sygnatariuszy”.

 

 

Można. Seksualna zdrada to dla mężczyzny głównie niepewność: czy moje dzieci są na pewno moje? Kobiety natomiast bardziej się obawiają zdrady emocjonalnej ze strony mężczyzny. Łatwiej im wybaczyć jego jednorazowy „skok w bok”, niż zgodzić się na to, że w jego życiu jest również inna kobieta, której się zwierza, prowadzi z nią intymne rozmowy, nawet jeśli ich relacja jest platoniczna. Naukowcy twierdzą, że z dwojga złego kobiety wolą tę pierwszą możliwość, bo jeśli ich partnerowi nie wystarczy seks z drugą kobietą i zaangażuje się emocjonalnie, to wtedy część jego sił i pieniędzy pójdzie na utrzymanie innej kobiety, może także jej dzieci. Pamiętajmy, że kobieta jest bardziej wybredna od mężczyzny w szukaniu partnera na całe życie, i poszukuje takiego, który zapewni jej bezpieczeństwo i środki utrzymania, a w dodatku będzie do niej przywiązany. Potwierdzają to badania dotyczące wyboru partnera przeprowadzone w latach osiemdziesiątych z udziałem ponad dziesięciu tysięcy osób należących do 37 bardzo różnych kultur na wszystkich kontynentach.

 

 

 

W perspektywie teologicznej zdrada jest grzechem, ponieważ przynosi ze sobą zerwanie przymierza sakramentalnego i w konsekwencji cierpienie. Ale nazwanie zdrady grzechem jest równocześnie wezwaniem do naprawy jej skutków i możliwością otrzymania przebaczenia. Penitent w ten sposób przed Bogiem ocenia swoją postawę wobec współmałżonka. Terapeuta ma prawo zapytać pacjenta: “A czy pan uważa sprzeniewierzenie się zobowiązaniom małżeńskim za zdradę, czy nie?”, ale nie może za pacjenta nazwać zdrady grzechem i nie może go z niego rozgrzeszać.

 

 

Wtedy terapeuta próbuje zrozumieć, jak on rozumie to, co zrobił, i czym dla niego jest wierność. W psychoterapii zasadą jest to, że pacjent ma się starać świadomie zrozumieć, co robi – poprzez eksplorację motywów swego postępowania. Terapeuta nie musi się z nim zgadzać co do moralnej oceny owego postępowania, nie może mu jednak narzucać własnej aksjologii – ale to nie znaczy, że nie ma pokazywać pacjentowi konsekwencji jego czynów. Ksiądz nazwie takie postępowanie grzechem, a terapeuta niedojrzałością emocjonalną.

 

 

Ale to nawet dobrze, że coś z tym można zrobić.