Drogi Marco,

 

 

Ilekroć widzę niezdecydowanego ojca zmagającego się z despotycznym czterolatkiem, który kategorycznie wyraża chęć pobawienia się w jakąś zbyt niebezpieczną w jego wieku zabawę, wybuchając nieopanowaną złością, gdy widzę tego ojca, rzekomą głowę rodziny, wdającego się w negocjacje i błagającego malucha o zgodę na zrezygnowanie z zabawy w zamian za kolejne siedem kolejek na różowym słoniku, zadaję sobie pytanie, co się stało z ojcami.
 

Zastanawiam się nad tym, kiedy widzę dorosłych mężczyzn maltretowanych przez dzieci, czasem kopanych, często wyzywanych, niereagujących w żaden sposób.
 

Zastanawiam się nad tym, kiedy widzę dzieci, które świadomie ignorują wołanie rodziców, krzyczących "Matteooo!" po raz dwudziesty, próbujących sprawić, by ta dzika bestia wyszła w końcu z basenu, a kiedy rozkoszny Matteo ostatecznie zdecyduje się usłuchać, oni nawet nie pofatygują się, by wrzucić do najbliższego zbiornika z wodą jego konsoli do gier, w ramach zwyczajnego przypomnienia, kto tu rządzi. Zastanawiam się nad tym, obserwując zadziwienie malujące się na twarzach ludzi spod sąsiedniego plażowego parasola na widok naszych, normalnych dzieci, które słuchają rodziców, nie zawsze z wielką chęcią i uśmiechem, ale przynajmniej reagują na docierające do nich bodźce.
 

Zastanawiam się, kto – bo przecież nie ten wystraszony ojciec – opowie dzieciom o odwadze, o honorze. Kto poczyta im Serce Amicisa albo Chłopców z Placu Broni, kto opowie im o Nemeczku, który oddał życie, by nie zdradzić swoich wartości.
 

Nie wiem, jak będą dorastać moje dzieci, prawdopodobnie mniej więcej przeciętnie, już dawno zdecydowałam, że nie zamierzam mieć w domu jakichś szczególnych "zjawisk", genialnych czy wyjątkowych dzieci, ponieważ celem życia jest życie wieczne, a nie nagroda Nobla czy tym bardziej osiągnięcie "sukcesu". Może otworzą sklep metalowy, i dobrze (oby tylko nie nazywał się "Nie tylko śrubki", co brzmi smutno, albo "Butik podkładek", pretensjonalnie). Tak czy inaczej jeśli ja, albo tym bardziej ich ojciec, mówimy: "Idziemy", po prostu idziemy, a nie dyskutujemy na ten temat przez długie godziny.
 

"Jak wy to robicie?" – pytano mnie nieraz. Nie wiem. On mówi: "Liczę do trzech", ale nigdy nie doszedł do trzech, więc nie wiem, co by się wtedy stało. Po prostu dzieci wiedzą, że nie mamy wielu pomysłów, ale za to te, które już mamy, są dla nich jasne i konkretne; nie konsultujemy się z nimi w kwestii każdej decyzji, a poza tym zyskaliśmy sobie wiarygodność, również dzięki pewnym symbolicznym, karom, a przede wszystkim dzięki dużej, dużej ilości spędzonego z nimi czasu.
 

Ponieważ nie da się zyskać posłuchu u dzieci, leżąc jednocześnie na leżaku pod parasolem; nie można zostać usłyszanym, nie wykazując dobrej woli i poświęcenia, chyba że za pomocą przemocy, ale ta nie wchodzi w grę.
 

Jedną z podstawowych zasad życiowych – jesteś tym, co robisz – dość łatwo zweryfikować w odniesieniu do dzieci, ponieważ one wprowadzają w życie to, co widzą, a nie to, o czym ktoś im mówi. Słuchają oczami. Ja na przykład potrafię przedstawiać dzieciom w wyczerpujący sposób, dlaczego tak ważne jest, by grzecznie jeść, tyle że niestety robię to zwykle z buzią pełną sera; podjadam podczas gotowania, a im odmawiam przekąski. I proszę, co za zbieg okoliczności, nie rozumiem dlaczego, ale właśnie temat jedzenia jest w naszym domu przedmiotem ciągłych dyskusji.
 

Z tego samego powodu nie ma sensu wystawiać dzieciom oficjalnych zaświadczeń o tym, jak bardzo je szanujemy, jeśli później krytykujemy je na każdym kroku; nie ma szans, by zadziałało, jeśli krzykniesz do dziecka: "Nie krzycz!". Nie można też przy wtórze klapsów uczyć dziecka, by nie biło innych dzieci.
 

Autorytet wynika z szacunku, a ja jestem obdarzona w tej dziedzinie szczególnym charyzmatem. Za każdym razem, gdy wydaję w domu oficjalne oświadczenie, na przykład: "Za trzy minuty wszyscy przy drzwiach, w butach i kurtkach", w momencie gdy upływa ustalony czas, ktoś leży wyciągnięty na kanapie, coś podjadając, ktoś czesze lalkę Barbie, ktoś słucha muzyki, ktoś właśnie zamierza zakończyć własnoręczny przegląd swoich dziurek w nosie. W takich chwilach postanawiam kandydować w najbliższych wyborach prezydenckich, uznając, że potrafię pociągnąć za sobą tłumy. Na szczęście z ich tatą tak to nie działa. Jeśli on mówi, słuchają.
 

Sądzę, że to przede wszystkim ojcowie muszą zawalczyć, z determinacją i zaangażowaniem, o swoją pozycje. W tym przypadku odpowiedzialność nie spoczywa przede wszystkim na kobietach, ale na ich towarzyszach.
 

Współcześni ojcowie muszą zakasać rękawy i znów stać się wcieleniem zasad.
 

Ojciec może być nadzwyczajnym koniem Zorra na łące, może walczyć na miecze świetlne, pozwalać się czesać przez przyszłych fryzjerów, może także zabijać pająki, łapać strachy, przygotowywać pyszne podwieczorki na bazie niezdrowych tłuszczy. Ale przede wszystkim – zamiast wyrażać ubolewanie, że nie może karmić piersią, co słyszałam od więcej niż jednego ojca – musi prowadzić, wskazywać drogę, dawać ogólne rozeznanie, codziennie pomagać we wprowadzaniu w życie zasad, ustalać granice, dawać poczucie bezpieczeństwa.
 

Może szukać wspólnoty celów i decyzji, zwłaszcza gdy dzieci dorastają, ale musi też umieć narzucić swoje zdanie, gdy zachodzi taka potrzeba. Ponieważ nie istnieje na świecie dziecko, które na pytanie: "Co powiesz, Andreuccio, na to, żebyśmy odrobili zadanie domowe?", odpowiedziałoby "Tak, chętnie"; nie odpowie tak również na pytania: "Jak myślisz, czy pójdziemy teraz do domu?", kiedy przekrzykuje się z innymi dziećmi, grając w berka, czy "Andreuccio, czy według ciebie już pora iść spać?", kiedy jest akurat czymś zajęte, choćby szukaniem szpar między płytkami w łazience, ponieważ dla dziecka w porze dobranocki wszystko jest lepsze od pójścia spać.
 

A jednak często słyszę, jak rodzice pytają swoje dzieci o zdanie w kwestii wskazówek, których sami powinni im udzielać.
 

Wynika to z pewnej podstawowej idei, która, zaproponowana w okresie oświecenia, przeważyła nad innymi, stając się powszechnie obowiązującą: idei mówiącej o fundamentalnej dobroci człowieka. Skoro zakładasz, że ta istotka, która stoi przed tobą, w odpowiednich okolicznościach będzie potrafiła odnaleźć w sobie motywację i siłę, by wybierać zawsze tylko dobro, to do czego miałby służyć jej autorytet? Ludzkość byłaby przecież zawsze doskonale zdyscyplinowana.
 

Jeśli wierzycie w samodyscyplinę, spróbujcie zaserwować na przyjęciu dla sześciolatków danie z surowych jarzyn, stawiając obok talerz ze słodziutkimi cukierkami złożonymi z samych sztucznych barwników; spróbujcie powiedzieć, stojąc przed koszem z zabawkami: "Ustawcie się w kolejce i bierzcie po jednej, pamiętając, że za wami czekają jeszcze inne dzieci"; spróbujcie powiedzieć: "Wyłącz PlayStation, kiedy uznasz, że dobrze byłoby poświęcić trochę czasu na tę piękną parafrazę Eneidy".
 

Ten, kto opracował podobne teorie, nie widział nigdy dzieci, które wydrapują sobie nawzajem oczy, żeby przejąć czyjś samochodzik, który, ponieważ jest większy i bardziej błyszczący, koniecznie musi stać się ich zdobyczą. Nie widział nigdy słodkich jasnowłosych dziewczynek, które gryząc się nawzajem, wyrywają sobie pluszowego kotka. Nie widział nigdy chłopców, którzy smucą się, chociaż zostali zasypani prezentami, ponieważ ich brat dostał coś "fajniejszego".
 

Ten ktoś widocznie nie patrzył przenikliwie również na dorosłych, którzy – i to nie jest jeszcze najgorsze – od rana do wieczora walczą z własnymi złymi skłonnościami, starając się choć tego jednego dnia być porządnym człowiekiem, a nieraz zakładają maski, które mają mniej więcej zakryć to kłębowisko żmij, które w sobie noszą.