Wracamy zatem do sceny Zesłania Ducha Świętego opisanej w Dziejach Apostolskich: „Kiedy nadszedł wreszcie dzień Pięćdziesiątnicy... dał się słyszeć z nieba szum... I wszyscy zostali napełnieni Duchem Świętym" (Dz 2,1-2.4).
Spośród wielu świąt Starego Testamentu o dwóch tylko można powiedzieć, że przeszły do kalendarza chrześcijańskiego. Zyskały tam one oczywiście nowe, pogłębione znaczenie, oparte na wydarzeniach historii zbawienia Nowego Testamentu. Pierwszym z tych świąt jest oczywiście Pascha, która dla chrześcijan stała się obchodem Zmartwychwstania Chrystusa. Zachowała ona przy tym równocześnie charakter uroczystości upamiętniającej wyzwolenie z niewoli pojmowanej jednak już nie jako ucisk narodowy, ale jako zniewolenie przez grzech.

 

Druga data kalendarza żydowskiego przyswojona przez Kościół to Szawuot. Święto Tygodni (Tb 2,1) obchodzono w siódmym tygodniu po święcie Paschy. Siedem razy siedem równa się czterdzieści dziewięć; następujący po tym dzień był pięćdziesiąty po ofiarowaniu pierwszego snopa ze zbiorów. Na zakończenie żniw składano Bogu w ofierze dwa kwaszone chleby z nowego zboża. „I będziesz obchodził Święto Tygodni ku czci Pana Boga twego, z ofiarą według wspaniałomyślności twej ręki, złożoną stosownie do tego, jak ci pobłogosławi Pan, Bóg twój" (Pwt 16,10).
„Także w dniu pierwocin, gdy składacie Panu ofiarę z nowego zboża w Święto Tygodni, ma być dla was zwołanie święte; wtedy nie będziecie wykonywać żadnej pracy" (Lb 28,26).
„I odliczycie sobie od dnia po szabacie, od dnia, w którym przyniesiecie snopy do wykonania nad nimi gestu kołysania, siedem tygodni pełnych, aż do dnia po siódmym szabacie odliczycie pięćdziesiąt dni i wtedy złożycie nową ofiarę pokarmową dla Pana" (Kpł 23,15-16).

 

Po rozproszeniu Izraela ceremonia ta zanikła. Od początków II wieku po Chrystusie, gdy Świątynia została zburzona, święto straciło charakter rolniczy. Na pierwsze miejsce w jego obchodach wysunęło się ogłoszenie Prawa na górze Synaj. Głównym tekstem liturgii synagogalnej jest opis nadania Dziesięciorga Przykazań zawarty w Księdze Wyjścia (19,1-20.26). Św. Łukasz w opisie Pięćdziesiątnicy nawiązywał raczej do tego drugiego znaczenia święta.

 

Gdy Izrael przyjął Torę, zgodził się służyć Panu i stał się ludem naprawdę wolnym. A więc Szavu'ot - co znaczy „tygodnie" - to święto daru Tory. Obchodzi się je szóstego dnia miesiąca Siwan, przez jeden dzień w Izraelu, a dwa w diasporze. Obrzędy Święta Tygodni obchodzi się tańcem i śpiewem. W tym dniu ozdabia się synagogi i domy gałęziami i liśćmi na pamiątkę zieleni i kwiatów jakimi się okryła pustynna góra Synaj w momencie objawienia. Przypominają one pierwociny z pól i drzewo życia w Gan Eden - przepięknym, rajskim ogrodzie. Na oknach nakleja wycinanki z motywami biblijnymi, aby w ten sposób przypominać święto żniw nakazane przez Torę.

 

Szawuot jest zatem świętem pierwszych owoców i przekazania Prawa na górze Synaj. Podczas tego święta zakazana jest praca, odprawia się specjalne nabożeństwa, a w domu przygotowuje okolicznościowe posiłki. Z tym świętem związany jest zwyczaj spożywania dań z sera i mleka, tłumaczony tym, że Żydzi po otrzymaniu objawienia podlegali już przepisom pokarmowym i przez czas potrzebny do rytualnego zabicia bydła mogli żywić się tylko mlekiem. Dlatego podaje się też słodycze z mleka i miodu, gdyż tak słodkie są słowa Tory. W nocy wierni podejmują się czuwania, a także studiują Pisma, aby pogłębić miłość do Tory.

 

W poranek samego święta następuje zgromadzenie w synagodze. Podczas nabożeństwa uroczyście odczytuje się Dziesięcioro Przykazań. Wierni wysłuchują ich stojąc. Oprócz uroczystej proklamacji Dziesięciu Słów czyta się również megillę (zwój) Księgi Rut. Jest to opowieść o Moabitce, która poślubiła Żyda z pokolenia Judy z Betlejem. Pomimo utraty męża zachowała wierność jego religii, którą dobrowolnie przyjęła. Rut była prababką króla Dawida. Opowieść o Rut jest znakiem tendencji uniwersalistycznych w starożytnym judaizmie.

 

Betlejem, „dom chleba", jest więc miejscem, w którym cudzoziemka, Mo-abitka, wchodzi w Przymierze. Jezus, urodzony w Betlejem, jest Chlebem żywym, który zstąpił z nieba (J 6,41). Wiemy, że Moabitka Rut pojawia się w rodowodzie Jezusa (Mt 1,5). Dla judaizmu nie ma wątpliwości, iż Rut zalicza się do przodków Mesjasza. Poprzez swoich potomków ona, nie-Żydówka, umożliwi przyjście Mesjasza i stanie się symbolem otwarcia zbawienia dla wszystkich narodów.

 

Święto Pięćdziesiątnicy obchodzono po upływie siedmiu tygodni od Paschy, czyli wyjścia Izraela z niewoli egipskiej: siedem razy siedem uznawano za znak pełni - w tym wypadku oznacza to, że Szawuot jest pełnią w stosunku do Paschy. Po wyjściu z Egiptu Izraelowi potrzebne było dojrzewanie, czyli dorastanie do Daru Tory, który otwiera dostęp do prawdziwej wolności. Tora jest to lekkie brzemię, które porównuje się z ciężkim brzemieniem niewoli egipskiej. Stąd przeciwstawienie: byliście pod ciężkim brzemieniem faraona, wyzwoliłem was, aby dać lekkie brzemię Tory. Tak więc związek między Paschą a Szawuot jest związkiem istotnym.

 

Dlatego Szawuot w odniesieniu do wyjścia z Egiptu było celebrowane jako święto Przymierza, czyli Daru Prawa, a więc ukonstytuowania ludu. To z niewolników i z rozproszonych Bóg uformował i utworzył lud dla siebie. I właśnie ten lud, po wyjściu z niewoli, otrzymawszy Boże przykazania, dzięki nim staje się darem Boga, pierwociną Bożego działania wobec całej ludzkości.
Spełnia się w ten sposób obietnica dana ojcom: „takie będzie przymierze, jaki zawrę z domem Izraela po tych dniach - wyrocznia Pana: Umieszczę swe prawo w głębi ich jestestwa i wypiszę na ich sercu" (Jr 31,33).
„I dam wam nowe serce i ducha nowego tchnę do waszego wnętrza, odbiorę wam serce kamienne, a dam wam serce z ciała. Ducha mojego chcę tchnąć w was i sprawić, byście żyli według moich nakazów i przestrzegali przykazań i według nich postępowali" (Ez 36,26-27).

 

Najbardziej oczywistym znakiem towarzyszącym zstąpieniu Słowa na Synaju było pojawienie się Chwały Boga w ogniu i błyskawicach. Nieprzypadkowo też Duch Święty ukazuje się w wieczerniku w postaci języków ognia.
Ten pięćdziesiąty dzień wybrał Duch Święty, aby zstąpić na rodzący się Kościół. Duch Święty, Pocieszyciel, którego Jezus obiecuje zesłać uczniom, jest to ten sam Duch Święty, który zstąpił już w ogniu na Synaju, aby wyryć Dziesięć Słów, by podyktować Mojżeszowi Torę. W tym właśnie dniu na Apostołów zgromadzonych w wieczerniku, w sali na górze, tak jak na Mojżesza na Synaju, zstępuje ogień, ogień Ducha Świętego. Napełnieni Jego mocą zaczęli głosić Dobrą Nowinę pielgrzymom przybyłym na Święto Tygodni do Jerozolimy.