Św. Łukasz opisuje wydarzenie Pięćdziesiątnicy jako teofanię, objawienie się Boga, podobne do objawienia na górze Synaj (por. Wj 19,16-25): głośny szum, gwałtowny wicher, ogniste języki. Przesłanie jest jasne: Pięćdziesiąt-nica to nowy Synaj, Duch Święty to nowe przymierze, to dar nowego prawa. Bardzo wnikliwie opisuje ten związek św. Augustyn: „Bracia, jest to wielka i wspaniała tajemnica: zwróćcie uwagę, że w dniu Pięćdziesiątnicy [Żydzi] otrzymali prawo napisane palcem Bożym i w tym samym dniu Pięćdziesiątnicy zstąpił Duch Święty".
Dlatego w początkach chrześcijaństwa Święto Tygodni uważano za dzień, w którym gmina chrześcijańska została napełniona Duchem Świętym (Dz 2,1-13). Szczególnie uderzające są paralele między Dz 2,1-4, a wczesno-rabiniczną wykładnią objawienia na Synaju w Wj 19, mówiącą, iż Bóg objawił ludzkości Torę we „wszystkich siedemdziesięciu językach".

 

Opis wydarzenia Pięćdziesiątnicy podkreśla, że Kościół rodzi się jako powszechny: taki sens ma lista ludów - Partowie, Medowie, Elamici... (por. Dz 2,9-11) - które słuchają pierwszego przemówienia Piotra. Duch Święty zostaje dany ludziom wszystkich ras i narodowości i urzeczywistnia w nich nową jedność mistycznego Ciała Chrystusa.
Żydzi ze wszystkich krajów oraz cudzoziemcy rozumieli słowa wypowiedziane przez Apostołów. (Dz 2,6.11). Fakt ten napełnił ich zdumieniem (Dz 2,6). Przyczyną tego zdziwienia było to, że każdy z uczestników zesłania Ducha Świętego słyszał Apostołów w swoim własnym języku ojczystym. Pewne światło na rozumienie tego znaku rzuca historia wieży Babel (Rdz 11,1-9). Księga Rodzaju opowiada, że przez grzech pychy ludzie stracili zdolność do porozumiewania się między sobą. Zstąpienie Ducha Świętego jednoczy rozproszonych.

 

Tak rozumiane mówienie językami podkreśla powszechność Dobrej Nowiny. Jest ona adresowana do Żydów z Jerozolimy i do diaspory, do prozeli-tów i pogan. Ewangelia jest tak głoszona, aby wszyscy rozumieli ją we własnym języku. Może się ona wcielić w każdy język i kulturę.
Dla chrześcijan dzień Pięćdziesiątnicy jest wydarzeniem dopełnienia Tajemnicy Paschalnej Chrystusa. Obietnica daru Ducha Świętego staje się namacalną rzeczywistością. Z Jezusowych uczniów, którzy w konfrontacji z rzeczywistością krzyża przeżyli swoje rozproszenie, rodzi się Kościół, świadczący o wielkim dziele - darze Ducha Świętego. To On zbiera i jednoczy rozproszonych dzięki pojednaniu (przebaczeniu) dokonanemu przez Tego, który został zdradzony i ukrzyżowany, ale żyje Zmartwychwstały i udziela swojego Ducha dla pojednania i budowania jedności.

 

Kiedy po Pięćdziesiątnicy zaczęły się formować pierwsze opowiadania na temat tego, co „wydarzyło się w Jerozolimie", a co następnie było również przepowiadane ustnie, wtedy dla wszystkich chrześcijan stało się rzeczą jasną, że to, czego w swym świętowaniu Paschy Żydzi oczekiwali, czyli nowego Wyjścia, nowego i ostatecznego zbawienia dokonanego przez Mesjasza, zostało zrealizowane przez Jezusa z Nazaretu.
Aż do końca III wieku Pascha była jedyną doroczną uroczystością chrześcijańską. Jeśli nawet czasami źródła obok Paschy mówią o Pięćdziesiątnicy, to nie może nas to wprowadzić w błąd. Nie można mówić, przynajmniej do końca IV wieku, o konkretnym święcie obchodzonym w pięćdziesiąt dni po święcie Paschy, rozumianym jako pamiątka zesłania Ducha Świętego. Należałoby mówić raczej o całym okresie pięćdziesięciu dni, które razem z Paschą tworzą jedną całość.

 

W inny sposób, lecz w tej samej perspektywie Przymierza, zesłanie Ducha Świętego na chrześcijan zgromadzonych w dniu Pięćdziesiątnicy jest niejako inauguracją zaślubin Chrystusa z Kościołem. Zaślubiny te zaowocują nową płodnością. Oba święta ukazują w sposób uroczysty genezę uświęconego ludu: narodziny Izraela i narodziny Kościoła. Ich przeznaczeniem jest tworzenie jednego ludu Bożego, ludu świętego, królewskiego, kapłańskiego (por. Wj 19,6). Jak Izrael stał się ludem dopiero na górze Synaj, gdy otrzymał Torę; tak też Kościół uformował się pod działaniem Ducha-Pocieszyciela w dzień Pięćdziesiątnicy.

 

Wspólnota chrześcijańska nie jest w pierwszym rzędzie owocem wolnej decyzji wierzących; u jej początków tkwi najpierw bezinteresowna inicjatywa Bożej Miłości, udzielającej daru Ducha Świętego. Przyjęcie z wiarą tego daru miłości jest odpowiedzią na łaskę i ono samo jest dziełem łaski. Dlatego też istnieje głęboka i nierozerwalna więź między Duchem Świętym a Kościołem.
Bóg, nieustannie wychodząc ze zbawczą inicjatywą, pozostaje wierny człowiekowi, chociaż ten łamie Przymierze, które zawarł na górze Synaj. Bóg proponuje Nowe Przymierze, tak mocne, że nic nie może go już złamać -w swoim Synu, Zbawicielu, Mesjaszu Izraela.
Wszystkie Ewangelie mówią nam, że przed śmiercią Jezus z Apostołami był w Jerozolimie, aby święcić Paschę. Po raz ostatni byli razem i w czasie posiłku Jezus zmienił słowa tradycyjnego błogosławieństwa nad chlebem i winem. Powiedział, że chleb i wino będzie teraz Jego ciałem i krwią Nowego Przymierza i że oni mają kontynuować to, co uczynił, jako wspomnienie o Nim.

 

Tak jak żydowska Pascha była święceniem wyzwolenia z niewoli i powstania przymierza ludu z Bogiem, tak Ostatnia Wieczerza jest sprawowana obecnie jako chrześcijańska Pascha - wyzwolenie z grzechu do nowego życia w wolności w Jezusie Chrystusie. To Nowe Przymierze jest przypieczętowane nie we krwi zwierzęcej - jagnięcia, lecz we krwi Baranka Bożego, Jezusa Chrystusa.
Wydarzenie Zielonych Świąt stanowi definitywne ujawnienie tego, co dokonało się w tymże samym wieczerniku już w niedzielę wielkanocną. To, co wówczas zostało dokonane w ukryciu wieczernika „przy drzwiach zamkniętych", zostaje z kolei objawione na zewnątrz wobec ludzi. Drzwi wieczernika otwierają się i Apostołowie wychodzą do mieszkańców i pielgrzymów zgromadzonych w Jerozolimie z okazji święta, aby dawać świadectwo o Chrystusie w mocy Ducha.

 

Ta perspektywa wydaje się szczególnie ważna w czasie przeżywania Wielkiego Jubileuszu. Tak pisze o tym w swoim liście papież: „Jeśli Bóg pozwoli chciałbym z okazji Wielkiego Jubileuszu Roku 2000 przejść przez ziemię śladami historii zbawienia, na której się ona rozwinęła.
Pielgrzymka do Miejsc świętych staje się zatem doświadczeniem niezwykle doniosłym, do którego nawiązują w pewien sposób wszystkie inne pielgrzymki jubileuszowe. Kościół bowiem nie może zapominać o swoich korzeniach; przeciwnie, musi do nich nieustannie powracać, aby pozostać w pełni wierny zamysłowi Bożemu.

 

To skupienie uwagi na Ziemi Świętej jest ze strony chrześcijan nieodzownym przejawem pamięci, a zarazem ma wyrażać szacunek dla głębokiej więzi, jaka łączy ich z narodem żydowskim, z którego Chrystus wywodzi się według ciała (por. Rz 9,5).
Ewangelia ukazuje nam Jezusa zawsze w drodze. Wydaje się, że Jezus pragnie jak najszybciej przenosić się z miejsca do miejsca, aby obwieszczać bliskie nadejście Królestwa Bożego. Głosi i powołuje.

 

Przyjmijmy zaproszenie Zbawiciela, byśmy w tym czasie Wielkiego Jubileuszu doświadczyli szczególnej mocy Jego obietnicy: «Gdy Duch Święty zstąpi na was... będziecie moimi świadkami w Jerozolimie i w całej Judei, i w Samarii, i aż po krańce ziemi» (Dz 1,8)."

 

 

Bibliografia
- R. Cantalamessa, Pascha naszego zbawienia. Tradycje paschalne Biblii oraz pierwotnego Kościoła,
Kraków 1998
- Brat Efraim, Jezus Żyd praktykujący, Kraków 1994.
- J. Grosfeld, Krzyż i gwiazda Dawida, Warszawa 1999.
- Jan Paweł II, Dominum et Vivificantem, Libreria Editrice Vaticana 1996.
- Jan Pawet II, Piećdziesiątnica - wylanie Ducha Świętego, Audiencja generalna z 17.06.1998 r.,
- L'Osservatore Romano", nr 10 (206).
- Jan Paweł II, Dialog z Żydami, Audiencja generalna z 28.04.1999 r, „L'Osservatore Romano", nr 9-10 (216) List Ojca Świętego Jana Pawła II o pielgrzymowaniu do miejsc związanych z historią zbawienia, „L'Osservatore Romano", nr 9-10 (216)
- Ks. J. Kudasiewicz, Odkrywanie Ducha Świętego, Kielce 1998.
- N. Kameraz-Kos, Święta i obyczaje żydowskie, Warszawa 1997.
- Ks. Z. Kiernikowski, Tchnienie Ducha Świętego w życiu Maryi, Matki Kościoła, „Niedziela" 1998, nr 23
- Kowalski, Wspólne korzenie. Dialog chrześcijańsko-żydowski, (cykl pogadanek wygłoszonych w Radiu Watykańskim), Kraków 1994.
- B. Madia, F. M. Amoroso, Żyd naszym bratem... Chrześcijaństwo w świetle Pism i tradycji hebrajskiej, Kraków 1998.
- J. J. Petuchowski, C. Thoma, Leksykon dialogu chrześcijańsko-żydowskiego, Warszawa 1995.
- K. Strzelecka, Szalom, Warszawa 1987.
- F. Thiele, Święta religijne (daty i objaśnienia żydów, chrześcijan i muzułmanów), Warszawa 1995.
- J. Unterman, Pascha, w: Encyklopedia biblijna, red. RJ. Achtemeier, Warszawa 1999.
- S.P. De Vries Obrzędy i symbole Żydów, Kraków 1999.
- Whitehead, Piećdziesiątnica trzeba żyć, Kraków 1995.