DRUKUJ
 
Jerzy Szyran OFMConv
Myśli o samobójstwie. Kilka wskazań dla spowiedników
Kwartalnik Homo Dei
 


Istotnym elementem działania jest umiejętność wysłuchania i w razie potrzeby skierowani takiego człowieka do psychologa lub osoby kompetentnej, by tam uzyskał stosowną pomoc.
 
Najważniejszym jednak działaniem jest profilaktyka, która winna przede wszystkim dokonywać się na poziomie rodzinnego domu. Rodzice bowiem są pierwszymi, którzy poprzez swoją miłość i akceptację, pokazują młodemu człowiekowi jego wartość i sens życia dla innych. Stąd też w domu rodzinnym ważne są następujące zasady:
– akceptacja dziecka;
– okazywanie miłości, czułości i zrozumienia, nawet gdy dziecko nie spełnia pokładanych w nim oczekiwań;
– wymaganie od dziecka realnych rzeczy, zgodnie z jego możliwościami;
– dziecko ma własną drogę i własne powołanie – nie można w nim zaspokajać swych własnych niespełnionych marzeń;
– bycie z dzieckiem w trudnościach i wspólne poszukiwanie różnych rozwiązań problemów;
– nie wolno niszczyć dziecięcych przyjaźni;
– uczyć dziecko realnego świata ludzi dobrych i złych;
– szanować uczucia dziecka do rodziców (ojca czy matki), nawet gdy między nimi istnieje konflikt [32].
 
Zachowywanie tych zasad w rodzinie pozwoli uniknąć wielu wewnętrznych konfliktów, które potem człowiek może przeżywać w dorosłym życiu, których tragicznym owocem może być samobójstwo.
 
 Wnioski duszpasterskie
 
Najczęściej spotykanym miejscem, gdzie kapłan dowiaduje się o samobójczych tendencjach człowieka jest konfesjonał. Coraz bowiem częściej penitenci wyznają wśród wielu innych grzechów, także problem myśli samobójczych, które tłoczą się w ich umyśle. Zasadnym zatem jawi się pytanie o reakcje kapłana-spowiednika na takie wyznanie. Z powyższych analiz wynika, że nie można przejść nad tym faktem do porządku dziennego i potraktować ten problem podobnie, jak wiele innych myśli, które przewijają się przez umysł człowieka. Oczywiście należy zdać sobie sprawę, że większość kapłanów nie jest przygotowana do bezpośredniej pomocy człowiekowi noszącemu się z zamiarem popełnienia samobójstwa, jednak to, co leży w zakresie możliwości spowiednika, winno być przez niego w pełni wykorzystane.
 
Do takich możliwości z pewnością należą:
– zainteresowanie się źródłem samych myśli – postawienie konkretnego pytania o ich przyczynę, pozwoli na szybkie zorientowanie się w problemie człowieka. Przyczyną tego rodzaju myśli mogą być kłopoty rodzinne, ekonomiczno-zawodowe, uczuciowe czy natury psychicznej. W zależności od źródeł powstawania tego rodzaju myśli, można podjąć dalsze działania;
– częstotliwość i okoliczności – warto zorjętować się, z jaką częstotliwością pojawiają się tego rodzaju myśli i pragnienia oraz, jakie okoliczności egzystencjalne temu towarzyszą. Wiedza o tych faktach pozwoli na określenie stopnia zaawansowania kryzysu;
– umówienie się na spotkanie poza konfesjonałem – spotkanie takie jest wyrazem zainteresowania, którego najbardziej oczekuje człowiek borykający się z myślami samobójczymi;
– zdolność słuchania – zdesperowana osoba potrzebuje wysłuchania i zrozumienia. Na ogół nie pragnie moralizatorstwa i wykładu o świętości i nienaruszalności życia ludzkiego, lecz oczekuje znaku miłości i zrozumienia;
– dobrze jest, gdy kapłan posiada wykaz ośrodków interwencji kryzysowej czy katolickich psychologów, do których mógłby skierować taką osobę, by tam została jej udzielona fachowa pomoc.
 
Właściwa reakcją na problem samobójstwa, myśli samobójcze czy zamiar jego popełnienia daje duże prawdopodobieństwo uratowania czyjegoś życia, zaradzenia jego problemom lub przynajmniej okazania mu serca i życzliwości, których być może nie zaznał w swoim środowisku.
 
 
*  *  *
 
Samobójstwo zawsze było postrzegana jako kryzys miłości człowieka do człowieka. Codzienny dar z siebie, bycie „dla” i „z” drugim człowiekiem, uświadomi mu sens i wartość życia. Każdy chce być potrzebny i akceptowany przez innych. Stąd tak wielka potrzeba rozumienia i miłości, które są w stanie rozwiązać wiele konfliktów i problemów oraz wyprowadzić człowieka z różnych kryzysów.
 
Jerzy Szyran OFMConv
Kwartalnik „Homo Dei” (IV 2009)
 
fot. Boudewijn Berends Depressing fog 
Flickr (cc)
_______________________
Przypisy:
 
[1] Por. Samobójstwo, http://pl.wikipedia.org/wiki/Samob%C3%B3jstwo, (data wejścia: 02.04.2007).
[2] Por. tamże.
[3] Por. R. Tokarczyk, Prawo narodzin, życia i śmierci, Lublin 1984, s. 267. Zob. także E. Durkheim, Le suicide, Paris 1876. Encyklopedyczny Słownik Psychiatrii, Warszawa 1986, s. 164. T. Ślipko, Życie i płeć człowieka. Etyczny problem samobójstwa, Kraków 1978, s. 442.
[4] Por. Jan Paweł II, Encyklika „Evangelim vitae”. O wartości i nienaruszalności życia ludzkiego, (dalej jako EV), Watykan 1995, nr 21-22. Por. także Jan Paweł II, Adhortacja „Christifideles laici”. O powołaniu i misji świeckich w Kościele i w świecie, (dalej jako ChL), Watykan 1988, nr 34.
[5] Por. EV, 8. Por. także tamże, nr 2. Badania pokazują, że gwałtowny spadek liczby samobójstw następuje, gdy społeczeństwo się integruje wobec jakiejś idei czy sprawy. Przykładem takiej sytuacji są wojny i powstania, które konsolidowały nasz kraj. Por. Samobójstwo..., art.cyt., (data wejścia 02.04.2007).
[6] Por. EV, 12.
[7] Badania D. Philips`a pokazują, że im więcej czasu w mediach poświęca się aktom samobójczym znanych osób, tym większy odsetek ludzi wkrótce je popełnia. Por. Samobójstwo..., art.cyt., (data wejścia: 02.04.2007).
[8] Por. Zanim popełnisz samobójstwo, www.przyjaciele.org/pomoc/ (data wejścia: 05.04.2007). Samobójca doświadcza ogromu zła, z którym nie może sobie w żaden sposób poradzić. Życie w nieustannym cierpieniu traci sens, a perspektywa wyzwolenia się od niego – poczucia w końcu ulgi – staje się obsesyjna. Por. T. Ślipko, Życie i płeć..., dz.cyt., s. 402.
[9] Por. Samobójstwo..., art.cyt.. (data wejścia: 03.04.2007). Por. także T. Sikorski, O chrześcijańską postawę wobec problemu samobójstwa, „Collectanea theologica” 50(1980) nr 4, s. 57.
[10] Por. tamże.
[11] Por. R. O`Connor, N. Sheehy, Zrozumieć samobójcę, tłum. A. Tanalska-Dulęba, Gdańsk 2002, s. 46.
[12] Por. J. Kasprzak, Samobójstwo. Interwencja i profilaktyka, Warszawa 1999, s. 42. Por. także W. Bandura-Madej, Wybrane zagadnienia interwencji kryzysowej, Warszawa 1996, s. 59. A. Biliakiewicz, Psychiatria dla studentów medycyny, Warszawa 2001, s. 351.
[13] Por. B. Kamieński, A. Dziak, Postępowanie w stanach zagrożenia życia, Warszawa 1997, s. 117. Por. także R. O`Connor, N. Sheehy, Zrozumieć..., dz.cyt., s. 54. M. Dziewiecki, Nowoczesna profilaktyka uzależnień, Kielce 2001, s. 42.
[14] Por. R. O`Connor, N. Sheehy, Zrozumieć..., dz.cyt., s. 44.
[15] Por. A. Koślacz, R. Nowak, Psychiatria kliniczna i pielęgniarstwo psychiatryczne, Warszawa 1988, s. 134.
[16] Por. A. Jakubik, Zaburzenia osobowości, Warszawa 1997, s. 206.
[17] Por. R. O`Connor, N. Sheehy, Zrozumieć..., dz.cyt., Gdańsk 2002, s. 56.
[18] Por. W. Nosek, Problemy psychoseksualne młodzieży, Tarnów 2002, s. 19. Por. także A. Szyszko-Bogusz, Przemoc jako antynomia miłości, w: Problemy w życiu codziennym, B. Hołyst (red.), Warszawa 1997, s. 51-54.
[19] Por. R. O`Connor, N. Sheehy, Zrozumieć..., dz.cyt., s. 57. Por. także A. Biliakiewicz, Psychiatria dla..., dz.cyt s. 356.
[20] Por. Z. Płużek, Psychologia pastoralna, Kraków 1991, s. 128.
[21] Por. W. Bołoz, Życie w ludzkich rękach, Warszawa 1997, s. 190-191.
[22] Por. tamże.
[23] Por. tamże.
[24] Por. tamże.
[25] Por. tamże.
[26] Por. tamże.
[27] Por. EV, 39-40. Por. także ChL, 38.
[28] Por. Katechizm Kościoła Katolickiego, Poznań 1994, nr 2280.
[29] Por. EV, 66. Por. także W. Bołoż, Życie..., dz.cyt., s. 192-193.
[30] Por. B. Hołyst, Suicydologia, Warszawa 2001, s. 940.
[31] Por. Zanim popełnisz..., art.cyt., (data wejścia: 05.04.2007)
[32] Por. B. Jodłowska, Dziecko w kręgu wychowania, Kraków 2002, s. 50-51.Por. także EV, 92.  
 
strona: 1 2 3