Pasek ma wiele znaczeń. Głównie symbolizuje powściągliwość, umartwienie ciała, czystość, a także gotowość do służby.

Obecnie cingulum to zwykły skręcony sznurek o długości od ok. 3 do 4,5 metra. Składany na pół powinien okryć każdego człowieka z różną tężyzną fizyczną. Można używać cingulum koloru adekwatnego do okresu liturgicznego, tak więc np. zielonego, fioletowego, czerwonego.

Stuła – (z łac. stola – długa szata). Mająca kształt długiej wstęgi założonej na ramiona kapłana swój początek wzięła od stoli, długiej żeńskiej szaty noszonej w Rzymie.

W Kościele używano ją od najdawniejszych czasów. Przez dłuższy czas była to biała szata z kolorowymi zdobieniami na brzegach. Prawdopodobnie pod koniec VI wieku dawną długą białą stolę przekształcono w szersze zdobiące ramiona równoległe wstęgi. Od tego czasu zaczęto ją nazywać stułą. Stuła jest szatą świętości z jaką kapłan ma służyć Bogu i świecić przed ludźmi. Jest znakiem nieśmiertelności nadprzyrodzonej godności, którą człowiek utracił przez grzech pierwszych rodziców.

Noszą ją wszyscy duchowni trzech stopni święceń. Zmienia się tylko sposób ubierania przez diakona, który stułę spiętą nieco u dołu wkłada z lewego na prawe ramię.

Ornat – (z łac. ornatus – ubiór) powstał on od zwykłego codziennego płaszcza zwanego penulla. Ubierano go w celu uchronienia się przed deszczem, czasami nawet używano go do sztuk cyrkowych. Mówi się, że swoje źródło ornat ma w todze patrycjuszowskiej lub senatorskiej w czasach Imperium Rzymskiego. Wspomniana penulla była nieco uboga zatem rzymscy włodarze używali bardziej wystawnych ubiorów. Ta pierwsza była bardziej dostępna i uchodziła wręcz za odzież biedoty. Pierwsi chrześcijanie byli ludźmi biednymi i pokornymi. Liturgia Zachodnia nie korzystała z nazwy ornat na szatę kapłana do Mszy Świętej, ale z casuli lub planeta na przemian. W wieku VII we Francji używało się jeszcze penuli tak samo duchowni jak i świeccy. Ogólnie rzecz biorąc ornat został dopiero szatą liturgiczną po stule, dalmatyce i albie.

Kształty ornaty miały różne na przestrzeni dziejów. Szyto je z wełny i płótna, biskupie były bogatsze o jedwab. Od VI były ornaty krótsze poza kolana na przedzie i w tyle zakończone ostro, boki wycięte. Symbolika ornatu jest dość ciekawa. Ornat na ramionach kapłana to symbol jarzma i ciężaru, (…) ale łaska Boża i miłość czynią to jarzmo słodkim do noszenia i ciężar lekki [3]. Tym różni się od symbolu stuły. Stuła bowiem oznacza jarzmo Chrystusa, a ornat jarzmo miłości, łagodności. Dzięki miłości człowiek jest w stanie znieść ciężar i przeciwności obecnego świata.

Pięknie opisuje kapłana w tej szacie znany Tomasz a Kempis: Kapłan w święte szaty odziany, Chrystusa zastępstwo sprawuje, aby z pokorą błagał Boga za sobą i za ludem całym. Ma przed sobą i za dobą znak krzyża Pańskiego, aby rozpamiętywał zawsze mękę Chrystusa. Nosi krzyż przed sobą, aby pilnie wpatrywał się w ślady Jego i wstępował w nie całym sercem. Krzyżem jest z tyłu oznaczony, aby jakie bądź przeciwności od innych doznawane, chętnie znosił dla Boga.

Obecnie ornaty mają różne motywy i sposoby szycia, co niestety często wpływa na ich wygląd nie zawsze dostosowany do powagi Misteriów Pańskich. Do wykonywania szat liturgicznych powinny być używane trwałe, odporne na działanie chemiczne, możliwe do łatwego czyszczenia, niemnące się, przewiewne, nie przyjmujące zbyt łatwo zanieczyszczeń, a przy tym zaliczane do włókien szlachetniejszych, używanych przy produkcji dobrych jakościowo tkanin [4]. Komercja firm zajmujących się szyciem strojów liturgicznych prześciga się w pomysłach nie zawsze trafionych. Na ornatach powinny znajdować się tylko symbole i znaku chrześcijańskie lub eucharystyczne. Raczej nie powinno się umieszczać tam np. postaci świętych, symboli patriotycznych, fragmentów utworów świeckich. W Ogólnym Wprowadzeniu do Mszału Rzymskiego czytamy: Dozwolone są ozdoby figuralne czy symbole wskazujące na sakralny charakter tych szat, ale nie takie, które nie przystoją ich sakralnemu charakterowi OWMR nr 34. Spotkać można również ornaty z symbolami maryjnymi np. "M". Msze Święte wotywne o Najświętszej Maryi Pannie sprawowane są w orantach koloru białego. Często zdarza się, że dana szata ma więcej koloru niebieskiego – maryjnego niż owego białego. Niestety nie jest to godne pochwały.

Uważam, że tych kilka informacji i uwag związanych z używanymi podczas Eucharystii paramentami, czy szatami liturgicznymi pomoże nam w lepszym jej przeżywaniu. Szczególnie trzeba nam zwracać na nie uwagę, gdyż sprawuje się w nich Najświętsze Tajemnice naszej świętej wiary.

kl. Mateusz Pakuła

____________________
Przypisy: