Wino, które jest owocem winnego krzewu i pracy rąk ludzkich

Wino to napój otrzymywany w wyniku fermentacji alkoholowej soku lub miazgi z winogron. Zawartość alkoholu w winie wynosi najczęściej od 8 do 14%, natomiast niektóre wina osiągają nawet do 16% zawartości alkoholu. Produkcja wina polega na odfermentowaniu miazgi lub moszczu z winogron przy udziale drożdży bytujących na owocach lub wprowadzonych w postaci czystej kultury oraz na dojrzewaniu. W procesie fermentacji oprócz alkoholu warunkującego moc wina powstają również liczne produkty uboczne, zaś wśród nich fuzle, które w procesie dojrzewania ulegają przemianom, między innymi estryfikacji, dając w rezultacie różne substancje zapachowo-smakowe, składające się na tak zwany bukiet wina. Na przebieg tych przemian można wpływać przez odpowiednie zabiegi, czyli pielęgnację wina. Wino o własnym, niepowtarzalnym bukiecie kryje w sobie sekret poszczególnych szczepów winorośli, mikroklimat ich uprawy oraz kunszt jego pielęgnacji.

Podczas Ostatniej Wieczerzy Chrystus po rozdaniu swoim uczniom chleba podał też kielich (por. Mt 26,27-28; Mk 14,23-24; Łk 22,20) i powiedział, że w tym kielichu jest Jego Krew. Następnie dodał: "[…] Odtąd nie będę już pił z tego owocu winnego krzewu aż do owego dnia, kiedy pić go będę z wami nowy, w królestwie Ojca mojego" (Mt 26,29). Skoro Chrystus Pan wyraźnie wspomniał o owocu z winnego krzewu, a więc o winie wyciśniętym z dojrzałych - naturalnych, prawdziwych – winogron, wnioskuje się, że w Wieczerniku użył wina gronowego. Ojcowie Kościoła nauczają o chlebie pszennym i szczepie winnym, które stają się Eucharystią, i przestrzegają: "nie ma Ofiary z Krwi Chrystusa, jeśli brakuje wina w kielichu".

W historii Kościoła pojawiają się liczne ostrzeżenia dotyczące mszalnego wina (na przykład: wino z winogron dzikich i leśnych jest materią do konsekracji albo w ogóle nieważną, albo przynajmniej wątpliwą co do ważności) oraz jego konsystencji (na przykład: wino w czasie konsekracji ma być płynem, nie można konsekrować wina zamarzniętego na lód). Wcześniejsze ustalenia, dotyczące konieczność użycia naturalnego, gronowego, niezepsutego wina jako materii Eucharystii, zapisano w pierwszej kodyfikacji prawa kościelnego (Kodeks Prawa Kanonicznego/17, kan. 815 § 2). Kodeksowa norma wskazująca, co jest konieczne, aby wino było ważną materią Eucharystii, została doprecyzowana w instrukcji Kongregacji Sakramentów Dominus Salvator noster (26.03.1929): nie można używać do konsekracji wina sztucznego, czyli soku z jabłek lub innych owoców, względnie wyprodukowanego chemicznie, i to nawet gdyby zawierało elementy wina gronowego.

Chronione przed skwaśnieniem

Według obecnego prawodawstwa kościelnego: "Najświętsza Ofiara Eucharystyczna powinna być sprawowana z chleba i wina, do którego należy dodać trochę wody" (Kodeks Prawa Kanonicznego/83, kan. 924 § 1), zaś "wino powinno być naturalne z owocu winnego i nie zepsute" (KPK, kan. 924 § 3). W prawie liturgicznym doprecyzowano tę dyspozycję, stanowiąc że: "wino powinno być z owocu winnego krzewu, naturalne i czyste, to jest bez jakichkolwiek dodatków obcych substancji" (OWMR, 322). Zatem należy troskliwie dbać o to, aby wino przeznaczone do Eucharystii było przechowywane w doskonałym stanie (OWMR, 323). Wino należy chronić przed skwaśnieniem, psucie się wina bowiem powoduje, że staje się ono mętne i przemienia się w ocet, który nie jest już winem, czyli nie jest materią sakramentu Eucharystii. W katolickich Kościołach wschodnich ofiarowywane w liturgii święte dary, "to czysty chleb pszenny, świeżo przyrządzony, tak aby nie było niebezpieczeństwa zepsucia, i wino naturalne z winnego krzewu nie zepsute" (KKKW, kan. 706).