Ewangelia Janowa mocno akcentuje rolę wspólnoty wierzących, która otwiera się na Boży dar. Pośród tej wspólnoty znajduje się Maryja, Matka Wierząca, a przewodniczy jej Jezus Chrystus, bo obwieszcza zamysł Ojca i przekazuje Ducha, aby plan Ojca się wypełnił. Po słowie objawienia („Oto Matka twoja”, „oto syn Twój”) posyła Ducha. Jan wierzy, bo przyjmuje (gr. lambano, występujące powszechnie w przekładach słowo „wziął” nie oddaje głębi Ewangelii) słowo Pana i przyjmuje Maryję jako matkę. Maryja dzięki mocy Ducha Świętego mogła otworzyć się w wierze na Odwieczne Słowo, stając się wzorem dla wszystkich ludzi w postawie przyjmowania daru Ojca. W testamencie z krzyża (J 19,25-27) zostaje Ona ofiarowana przez Syna jako dar dla Jana, a w nim dla ludzkości. Martwe ciało Jezusa złożone w rękach cierpiącej Matki jest, po ludzku, porażką Słowa, które „stało się Ciałem” (J 1,14), jednak w planach Bożych okazuje się zwycięstwem Życia, które przezwycięża śmierć przez zmartwychwstanie. Maryja staje się wzorem wiary, widząc w mocy Ducha Świętego zwycięstwo Życia nad śmiercią oraz triumf Miłości nad nienawiścią. Tajemnica Golgoty ukazuje głęboki sens cierpienia i wzywa do wiary w zwycięstwo krzyża. Matka cierpiąca w cieniu krzyża – w „godzinie” swego Syna – jawi się jako Matka Odkupiciela i Matka Człowieka.
 

Wspólnota uczniów przyjmujących Słowo Wcielone nie jest w katechezie Janowej jakąś anonimową grupą ludzi, lecz tworzą ją konkretne osoby: uczniowie powołani przez Jezusa (J 1,35-51), Samarytanka (4,1-26), urzędnik królewski (4,46-54), niewidomy od urodzenia (9,1-41). Wielu z nich wymienionych jest po imieniu: Andrzej, Szymon Piotr, Filip, Natanael, Tomasz, Marta, Maria, Łazarz. Spotkanie tych ludzi z Jezusem wzbudza w nich wiarę, która pozwala im się otworzyć na dar ofiarowany przez Boga. Wiara dla św. Jana jest spotkaniem z Chrystusem i przyjęciem Syna Bożego (oraz Jego Ducha), który przybywa do ludzkości jako Objawiciel Ojca. Wiara związana jest więc ściśle z dwoma fundamentalnymi tematami dla teologii Janowej: misterium wcielenia oraz misterium objawienia Boga Ojca w Jego Synu Jezusie Chrystusie w Duchu Świętym.
 

Proces wiary uczniów prowadzi do prawdziwego życia w wolności dzieci Bożych (zob. J 20,31). Życie uczniów w wierze i miłości stanowi według św. Jana drogę prowadzącą do domu Ojca – „W domu Ojca mego jest mieszkań wiele. Gdyby tak nie było, to bym wam powiedział. Idę przecież przygotować wam miejsce. A gdy odejdę i przygotuję wam miejsce, przyjdę powtórnie i zabiorę was do siebie, abyście i wy byli tam, gdzie Ja jestem” (J 14,2-3). Tylko na takiej drodze możliwe jest całkowite przyjęcie Boga oraz doświadczenie głębokiego pokoju i prawdy o życiu wiecznym. W mowach pożegnalnych Jezus zapewnia swych uczniów o darze pokoju, który pozwoli im odważnie trwać w wierze, nadziei i miłości – „Pokój zostawiam wam, pokój mój daję wam. Nie tak jak daje świat, Ja wam daję. Niech się nie trwoży serce wasze ani się lęka” (J 14,27); „To wam powiedziałem, abyście pokój we Mnie mieli. Na świecie doznacie ucisku, ale odwagi! Jam zwyciężył świat” (J 16,33). Po swoim zmartwychwstaniu Jezus wielokrotnie pozdrawia zalęknionych uczniów słowami: „Pokój wam” (J 20,19.21.26). Dar Bożego pokoju tak różny od pseudodarów ofiarowanych przez świat jest dla uczniów Jezusa mocą pozwalającą mężnie i bez lęku przeciwstawiać się wszelkim przeciwnościom i trudnościom na drodze ku wieczności. Jezus wielokrotnie obiecuje uczniom życie wieczne. Warunkiem otrzymania życia wiecznego jest przyjęcie w wierze osoby Ojca – Źródła wszelkich darów i Jego Syna Jezusa Chrystusa – „Zaprawdę, zaprawdę, powiadam wam: Kto słucha słowa mego i wierzy w Tego, który Mnie posłał, ma życie wieczne i nie idzie na sąd, lecz ze śmierci przeszedł do życia” (J 5,24); „aby każdy, kto w Niego wierzy, nie zginął, ale miał życie wieczne” (J 3,15b. 16b); „To bowiem jest wolą Ojca mego, aby każdy, kto widzi Syna i wierzy w Niego, miał życie wieczne. A Ja go wskrzeszę w dniu ostatecznym” (J 6,40); „Zaprawdę, zaprawdę, powiadam wam: Kto we Mnie wierzy, ma życie wieczne” (J 6,47).
 

Wiara w Syna Bożego stanowi kryterium podziału na otrzymujących i odrzucających życie wieczne – „Kto wierzy w Syna, ma życie wieczne; kto zaś nie wierzy Synowi, nie ujrzy życia, lecz gniew Boży nad nim wisi” (J 3,36). Tylko osoba Jezusa Chrystusa jest w stanie ukoić najgłębsze pragnienia człowieka, obdarowując go wiekuistym szczęściem – „Kto zaś będzie pił wodę, którą Ja mu dam, nie będzie pragnął na wieki, lecz woda, którą Ja mu dam, stanie się w nim źródłem tryskającym ku życiu wiecznemu” (J 4,14). Osoby przyjmujące w wierze Jezusa Chrystusa potrafią rozpoznać, że ma On moc obdarowania życiem wiecznym. Dobitnie wyraża to w imieniu wszystkich wierzących św. Piotr: „Panie, do kogóż pójdziemy? Ty masz słowa życia wiecznego” (J 6,68). Chrystus pozostawia swym uczniom dar Eucharystii, który jest pokarmem na życie wieczne – „Zabiegajcie nie o ten pokarm, który niszczeje, ale o ten, który trwa na życie wieczne, a który da wam Syn Człowieczy” (J 6,27); „Kto spożywa moje Ciało i pije moją Krew, ma życie wieczne, a Ja go wskrzeszę w dniu ostatecznym” (J 6,54). Jak pierwszy Adam poprzez swoje nieposłuszeństwo Bogu sprowadził na ludzkość śmierć, tak Chrystus – Nowy Adam poprzez swe posłuszeństwo aż do końca obdarza wszystkich wierzących życiem wiecznym: „To powiedział Jezus, a podniósłszy oczy ku niebu, rzekł: «Ojcze, nadeszła godzina. Otocz swego Syna chwałą, aby Syn Ciebie nią otoczył i aby mocą władzy udzielonej Mu przez Ciebie nad każdym człowiekiem dał życie wieczne wszystkim tym, których Mu dałeś»” (J 17,1-2; zob. Rz 5,17). Jezus precyzuje w swej modlitwie, że życie wieczne polega na poznaniu jedynego prawdziwego Boga i na poznaniu posłanego przez Niego Jezusa Chrystusa – „A to jest życie wieczne: aby znali Ciebie, jedynego prawdziwego Boga, oraz Tego, którego posłałeś, Jezusa Chrystusa” (J 17,3). Użycie czasownika „poznać” (gr. ginôskô) w koniunktiwie czasu teraźniejszego wyraża ciągły proces poznawania. Powiązanie idei życia wiecznego z rzeczywistością poznania znajduje swe paralele w żydowskiej literaturze mądrościowej (zob. Prz 3,18; Mdr 15,3). Poznanie dla środowiska semickiego nie ogranicza się tylko do sfery intelektualnej, ale dotyczy też doznania, doświadczenia przedmiotu, który się poznaje. Poznanie w środowisku semickim ma charakter dynamiczny wyrażający się przyjęciem objawienia i życiem zgodnym z przyjętym objawieniem. Otwarcie w wierze na Boży głos prowadzi do głębokiej relacji, w której Pasterz zapewnia bezpieczeństwo swoim owcom i obdarowuje je życiem wiecznym – „Moje owce słuchają mego głosu, a Ja znam je. Idą one za Mną, a Ja daję im życie wieczne. Nie zginą na wieki i nikt nie wyrwie ich z mojej ręki” (J 10,27-28).

 

Ewangelia według św. Jana analizowana w aspekcie: dawanie – odrzucanie – przyjmowanie odkrywa głębokie przesłanie teologiczne. Z jednej strony Bóg posyłający swego Syna i Ducha Parakleta jawi się jako miłosierny Dawca pragnący dla ludzkości szczęścia wiecznego, z drugiej zaś każdy człowiek, odbiorca daru, w całej swojej wolności może ten dar odrzucić bądź przyjąć. Odrzucenie daru oznacza zamknięcie na Boga w skorupie własnego egoizmu i czysto ludzkich kalkulacji niewykraczających poza doczesność. Taka postawa prowadzi do zatwardziałości serca, nienawiści wobec Boga i bliźniego, a w konsekwencji do śmierci. Przyjęcie daru oznacza otwarcie w wierze na zbawcze działanie Boga w życiu człowieka. Taka postawa prowadzi do miłości Boga i bliźniego, a w konsekwencji do życia wiecznego. Wybór należy do każdego z nas.

 

Pastores 50(1)2011 

fot. Comfreak flowers 

Pixabay (cc)