Autor: Joy (---.lightspeed.austtx.sbcglobal.net)
Data: 2014-04-07 21:55
Skrót x. (z kropką) znaczy 'ksiądz' lub 'książę', w liczbie mnogiej przybiera postać xx. Choć litera x występuje zasadniczo w słowach obcego pochodzenia, był czas, gdy używano jej też w niektórych wyrazach rodzimych, pisano np. xiążę zamiast książę. Pozostałością tego zwyczaju jest dzisiaj skrót x.
— Mirosław Bańko, Uniwersytet Warszawski
http://poradnia.pwn.pl/lista.php?id=13325
Współczesne słowniki wymieniają x. jako skrót od wyrazów ksiądz i książę, ciekawe jednak, że formę xx. jeden ze słowników wiąże wyłącznie z wyrazem ksiądz (xx. pallotyni). Skrót taki występuje jednak w nazwie Fundacji XX Czartoryskich, choć jego zapis należałoby w tej nazwie podać w formie Xx. (z kropką).
— Jan Grzenia, Uniwersytet Śląski
http://poradnia.pwn.pl/lista.php?id=7520
Wszyscy etymolodzy zgodnie twierdzą, że pochodzenie wyrazu ksiądz jest następujące: w języku polskim (podobnie jak w innych językach słowiańskich) jest to wyraz odziedziczony z prasłowiańskiego kъnędzь ‘władca kraju, panujący’. Natomiast do języka prasłowiańskiego został zapożyczony z języka staro-górno-niemieckiego kuning. Wyraz jest obecny do dziś w wielu językach germańskich, por. niem köning, hol. koning, szwedz. kung, ang. king. Należy zatem do internacjonalizmów.
Od końca XIV w. bywa w polszczyźnie używany jako tytuł grzecznościowy w odniesieniu do osób duchownych (a nie władców świeckich). Ta zmiana dokonała się zapewne pod wpływem przesunięć znaczeniowych w czeskim kněz ‘książę, władca’ w kněz ‘ksiądz, kapłan’ – tu bowiem była uwarunkowana czynnikami pozajęzykowymi, historycznymi.
— Krystyna Długosz-Kurczabowa, Uniwersytet Warszawski
http://poradnia.pwn.pl/lista.php?id=5712
|
|
