Autor: Bogna/p.o. moderatora (---.dynamic.chello.pl)
Data: 2011-12-14 20:12
Poczytaj komentarz do Biblii Poznańskiej - Rozdziały 1 i 2:
1,1. Początek Księgi Jozuego nawiązuje do Księgi Powtórzonego Prawa i w stylu deuteronomicznym opisuje realizację idei zajęcia Kraju Obietnicy. Chociaż śmierć Mojżesza, opisana w Pwt 34,4-7, jest według Lb 20,12 karą za brak ufności względem Jahwe, zostaje mu jednak zaszczytny tytuł „sługi Jahwe” (Pwt 34,5). Postać i działalność Jozuego w czasie wędrówki przez pustynię są znane z Pięcioksięgu (por. Wj 17,9; 24,13; 33,11; Lb 11,28; 13,8.16; 14,6n.30.38; 27,15-23; Pwt 3,21.28; 31,7-8; 14,23; 34,9). W LXX i Vg jest nazwany „synem Nawe” — co jest prawdopodobnie błędem pierwszych mss. LXX. Izraelici znajdowali się wówczas w ziemi Moab, na wschód od dolnego biegu Jordanu (por. 2,1; 3,1).
2-3. Słowa Jahwe skierowane do Jozuego potwierdzają jego stanowisko jako wodza Izraela i wyznaczają mu zadanie do spełnienia. Są również zachętą ze strony Boga, by nie zrażając się żadnymi trudnościami przystąpił do podboju ziemi Kanaan (por. Pwt 11,24-25, gdzie analogiczne słowa wypowiada do ludu Mojżesz).
4. Mamy tu oznaczenie idealnych granic terytorium Izraela — o wiele obszerniejszych niż opisane w rozdziałach 13-19. Teren zajęty przez Jozuego (13-19) nie obejmuje zakreślonego przez Jahwe obszaru. Nawet w okresie największego rozkwitu kraju za Salomona Izraelici na wschodzie nie sięgali terytorialnie do Eufratu, lecz jedynie do gór Chermonu. Zwrot kraj Chittytów, opuszczony w LXX, jest prawdopodobnie glosą pochodzącą z asyryjskiego określenia Syrii i Palestyny (por. Rdz 15,19nn; Pwt 1,7; 11,24; Sdz 20,1). Granice te rozciągać się miały od pustynnego Negebu na południu aż do gór Libanu na północy; od rzeki Eufrat na wschodzie do Morza Śródziemnego na zachodzie.
5n. Do zajęcia obcego kraju o wyższej kulturze materialnej niż ją posiadali wędrowni Izraelici potrzeba było odważnego i zdecydowanego kierownictwa. Takim wodzem będzie Jozue.
9. Podobną zachętę do ufności w pomoc Jahwe spotykamy w Pwt 9,1-3. Na rozkaz Jozuego lud czyni bezpośrednie przygotowania do przeprawy przez Jordan i rozpoczęcia podboju Kanaanu.
10. Przełożeni nad ludem posiadali zazwyczaj rzadką w tym czasie sztukę pisania, co ich wynosiło ponad zwykły tłum. Nazywano ich też krótko „pisarzami” (por. 3,2; 8,33; 23,2; 24,1).
11. Żołnierz w starożytności sam się troszczył o swoje zaopatrzenie (por. 1 Sm 17,17). Tu wystarczy zapas na trzy dni, gdyż po przejściu Jordanu będą mogli żywić się plonami ziemi Kanaan, ale nie będzie już manny (por. 5,12).
12-18. Pokolenia, którym jeszcze Mojżesz przydzielił ziemię po wschodniej stronie Jordanu — zwaną później Zajordanią — mają przyjść z bratnią pomocą pozostałym pokoleniom przy zdobywaniu kraju na zachód od Jordanu (por. Pwt 3,18-20; Lb 32,19).
14n. Wyrażenie z tamtej strony Jordanu nie oznacza — jakby się mogło wydawać — strony zachodniej, ale stronę wschodnią, czyli tę samą, na której jeszcze przebywa Jozue z całym obozem izraelskim. Jest to zrozumiałe u Hagiografa piszącego później po zachodniej stronie Jordanu (por. Lb 32,19).
18. Izraelici poddają się surowemu prawu wojny: karze ono śmiercią tych, którzy nie wykonują rozkazów wodza.
2,1. Miejscowość Szittim, z której Jozue wysłał zwiadowców do Jerycha, to prawdopodobnie obecne Tell el-Kefren. Była to miejscowość położona naprzeciw Jerycha, oddalona — zdaniem Józefa Flawiusza (Antiq. IV, 8,1; V, 1,1) — o 60 stadiów, czyli około 11 km od Jordanu. — Jerycho — wg etymologii ludowej — „miasto księżyca”, było położone 8 km na zachód od Jordanu, na terenie dzisiejszego Tell es-Sultan około 2 km na północny zachód od współczesnej miejscowości Eriha. Powierzchnia miasta o wymiarach 307 m na 161 m miała formę elipsy. Wykopaliska archeologiczne stwierdziły niewątpliwą starożytność tego miasta oraz jego całkowite zniszczenie pod koniec epoki brązu, na przełomie XIII i XII w. przed Chrystusem. Gospody przyległe do murów miasta, takie, jaką był dom nierządnicy Rachab, spotykamy również w Babilonii. W takiej publicznej gospodzie, gdzie schodzili się różni ludzie, najłatwiej było obcym zwiadowcom zdobyć pożądane wiadomości. NT chwali Rachab ze względu na jej wiarę (Hbr 11,31) oraz gotowość pomocy dla Izraelitów (Jkb 2,25). Imię jej znajduje się w spisie przodków Chrystusa (Mt 1,5). Wynika z tego wniosek, że Rachab, ocalona podczas zdobycia miasta, przyjęła wraz z całą rodziną religię Izraelitów i połączyła się z ich narodem.
2. Król Jerycha to jeden spośród wielu drobnych książąt rządzących wówczas poszczególnymi miastami ziemi Kanaan. Mieszkańcy Jerycha trwali w pogotowiu ze względu na bliskość obozu Izraelitów za Jordanem i niezwłocznie powiadomili właściwą władzę o przybyciu do gospody przy murach miasta dwóch podejrzanych mężczyzn. Król nakazał ich natychmiast uwięzić.
4n. Rachab uwierzyła w potęgę Boga Izraelitów i była przekonana, że wyda On Jerycho w ich ręce. Staje całkowicie po strome wysłanników Jozuego, udzielając przedstawicielom króla fałszywych wyjaśnień. Zwyczaj zamykania na noc bram miasta przetrwał na Wschodzie niemal do czasów współczesnych.
6. Uprawa lnu, nie mająca obecnie w Palestynie większego znaczenia, była w czasach starożytnych szeroko rozwinięta (por. Oz 2,7; 1 Krn 4,21; Prz 31,13). Tzw. „Kalendarz z Gezer” pochodzący z VI wieku przed Chr. wymienia „miesiąc zbierania lnu”. Rachab ukryła szpiegów pod wiązkami lnu suszącymi się na płaskim dachu albo pod paździerzami, czyli resztkami zdrewniałych łodyg, pozostałymi po obróbce lnu. Dachy domów służyły też nieraz jako miejsce noclegu dla gości (1 Sm 9,25).
9-10. Mieszkańcy Jerycha wiedzieli już o nadzwyczajnych wydarzeniach, które towarzyszyły Izraelitom przy wyjściu z Egiptu i w czasie wędrówki przez pustynię. Tym łatwiej dotarła do nich wieść o klęsce sąsiednich królów zajordańskich — Sichona i Oga, z którymi byli sprzymierzeni. Mamy tu aluzję do tzw. „cherem”, starożytnego zwyczaju wojennego, który praktykował również moabicki król Mesza. Hebrajski termin „cherem” oznacza w sensie pozytywnym osobę lub rzecz odłączoną od użytku świeckiego a przeznaczoną na użytek sakralny; w sensie zaś negatywnym — rzecz lub osobę przeznaczoną ślubem na zniszczenie dla Jahwe, a także samo wykonanie ślubu. Złoto, srebro i wszystkie przedmioty metalowe jako rzeczy bardzo cenne przechodziły zwykle do skarbca Jahwe (por. 2 Sm 8,11). Cherem wojenny polegał zatem na całkowitym zniszczeniu zdobyczy. Ludzi i bydło zabijano, a wszelkie przedmioty z wyjątkiem wyżej wymienionych palono (por. Joz 6,17-19.21-24; Pwt 20,16-18). Łup zdobyty na nieprzyjacielu należał do Jahwe i nikt nie mógł się nim wzbogacić (Joz 7,11.21; 1 Sm 15,18-21.32n; Mich 4,13). Czasem jednak oszczędzano część zdobyczy (Pwt 2,34n; 3,6n). To okrutne prawo wojenne miało zapobiec przyjmowaniu przez Izraelitów religii mieszkańców Kanaanu (Pwt 7,2n; Wj 23,31-33; 34,11n) i było również przewidziane jako kara za bałwochwalstwo poszczególnych miast izraelskich (por. Pwt 13,13-16; Sdz 21,8-11). — Morze Sitowia — jest to północna część obecnej Zatoki Sueskiej Morza Czerwonego. Sięgała ona w starożytności znacznie dalej w głąb lądu niż obecnie. Błotniste brzegi zatoki porastały papirusy, wyglądem przypominające sitowie — i stąd pochodzi nazwa. Przez jeden z brodów tej zatoki nastąpiło przejście Izraelitów przy wyjściu z Egiptu (por. Wj 14,21n). Tekst hebrajski zawsze używa nazwy jam suf, LXX — thalassa erythra Vg — Mare Rubrum.
11. Rachab daje wyraz swej wiary w Boga Izraela. Podobne sformułowanie spotykamy u Dn 2,47; 3,96; 14,41 oraz Hbr 11,13.
14. Przysięga, mająca formę zaklęcia, została przy zdobyciu miasta dotrzymana (6,22-25).
15. Znamy podobne wypadki ucieczki opisane w Piśmie św.: ucieczka Dawida 1 Sm 19,12, ucieczka Pawła z Damaszku Dz 9,25.
16. Góry wznosiły się na zachód od Jerycha, a pościg ruszył w kierunku Jordanu, więc na wschód od miasta. Stąd wzrosła szansa ocalenia dla zwiadowców.
17-21. Wiersze te stanowią jak gdyby dokładniejsze, może nawet z innej ręki pochodzące, wyjaśnienie zawartej w 12-14 umowy. Nowe są polecenia zawieszenia czerwonego sznura w oknie jako znaku rozpoznawczego oraz nakaz, by cała rodzina Rachab podczas zajmowania miasta przez Izraelitów przebywała w jej domu. Rzucający się z daleka w oczy czerwony sznur otrzymała Rachab — być może — od samych zwiadowców. Miał on służyć jako znak rozpoznawczy dla zdobywających miasto Izraelitów (por. Rdz 38,18). Przywiązanie sznura do okna natychmiast, a nie dopiero podczas szturmu Izraelitów na mury miasta, jest mało prawdopodobne ze względu na bezpieczeństwo osobiste Rachab. Taki znak jeszcze w czasie poszukiwania nie ujętych, obcych zwiadowców wzbudziłby w mieszkańcach miasta uzasadnione podejrzenia. W LXX brak powyższej wzmianki.
|
|
